Çin'den ithal edilen 'zehirli ayakkabılar'ın piyasa sürüldüğü bilgisinin Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli tarafından doğrulanması paniğe yol açarken Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı da soruşturma başlattı.
Ayrıntılar az sonra...
ZEHİRLİ AYAKKABILAR ORTADAN KAYBOLDU
Çin'den gelen ayakkabılarda kanserojen madde belirlendi. İmhaya götürülen kutuların içindeki ayakkabıların değiştirildiği ortaya çıktı.
İstanbul Erenköy Gümrüğü'nde, kanserojen madde içerdiği gerekçesiyle imhasına karar verilen 5 TIR dolusu ayakkabı ortadan kayboldu. İmha için, sorunlu ayakkabılar yerine piyasadan toplanan eski ayakkabıların kutulara konulduğu belirlendi.
Geçen ağustosta İstanbul Erenköy Gümrük Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren bir firmaya ait antrepoda tutulan, ayakkabı ithal eden firmanın getirdiği ayakkabılarda kanserojen madde olarak bilinen azor boyaya rastlandı. Yaklaşık 5 TIR'ı dolduran 25 bin 510 adet Çin menşeili ayakkabı için kanserojen madde içermesi nedeniyle ithalat izni verilmedi. Bunun üzerine ayakkabıların imhası için işlemlere başlandı.
Bu işlemler kapsamında Gümrük Müdürlüğü'nce 24 Ağustos'ta tespit yapılmasının ardından eşyalar imha amacıyla Kocaeli'ndeki İZAYDAŞ Atık İmha Tesisi'ne gönderilmek amacıyla yeniden TIR'lara yüklendi. Yüklenen TIR'lar güvenlik önlemleri altında 20 Ekim'de Kocaeli'ndeki imha tesisine getirildi. İmha işlemi için gereken onay kapsamında tesise gelen gümrük yetkilileri kanserojen madde içeren ayakkabıların tespitini yapmak için kolileri kontrol etmeye başladı.
Aynı marka olduğu tespit edildi
Bu sırada gümrük yetkililerini şaşırtan bir gelişme yaşandı. Doğrulama işlemi için açılan kolilerin içinde imha amacıyla gönderilen gerçek ayakkabıların olmadığı, piyasadan iade alınan kullanılmış, eski ve yırtık ayakkabıların bulunduğu görüldü. Yapılan ayrıntılı incelemede ayakkabıların, ithalatı gerçekleştirilen ayakkabılarla aynı marka olduğu tespit edildi. Bu tespitlerin ardından olay hem İstanbul Gümrükleri'ne hem de Ankara'ya bildirilirken, TIR'lar da imha işlemi yapılmaksızın yeniden Erenköy Gümrüğü'ne getirildi.
TSE izni de yok
Yapılan incelemelerde aralarında çocuk ayakkabılarının da bulunduğu kanserli madde içeren ayakkabıların izine rastlanamadı. Ayrıca TIR'lardan çıkan eşyaların arasında birçok kente ait ürün iade formlarının bulunduğu anlaşıldı. İthal edilen ayakkabıların kanserojen madde taşıması nedeniyle TSE'den tareks uygunluğu alınamadığı ortaya çıktı. Olayın ortaya çıkmasıyla birlikte işlemler sırasında ayakkabıların bekletildiği antrepoyla ilgili inceleme başlatıldığı öğrenildi.
Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın tebliğine göre azor boya taşıyan ürünler ithalatı yasak olan ürünler arasında yer alıyor.
'Solunum sorunları oluşabilir'
Başta Çin olmak üzere Uzakdoğu ülkelerince üretilen pek çok kırtasiye malzemesinde kullanıldığı bilinen Azor boyaların, kanserojen etki yaptığı klinik deneylerle tespit edildi. Bu boyaların, kırtasiye malzemelerinin yanı sıra tekstil ve ayakkabı sektöründe kullanılması 'risk faktörü' olarak tanımlanırken, bu tür maddelerin kanserojen etkisi uzun dönemde ortaya çıkıyor. Hayvanlar üzerinde geçmişte yapılan deneylerde, bu boyaların mesane kanseri gelişiminde etkili olduğu yönünde bilimsel tespitler yapıldı. Hassas bünyeli çocuklarda boyaların etkileri, 'deride döküntüler' tarzında görülürken, deri dökülmesine bağlı alerjik reaksiyonlar gelişebilir ve solunum sorunları oluşabilir. Özellikle azor boya maddelerinin bu ürünlerde kullanılması sonucu kanserojen etkiler ortaya çıkıyor.
BAKAN DOĞRULADI
Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli piyasaya binlerce zehirli ayakkabı sürüldüğü iddialarını doğrulayarak "Maalesef bu eşya iç piyasaya satılmış görünüyor. Ne kadarı piyasaya sürüldü ona bilemiyoruz. Bazı marka isimleri var ama aynı markanın sağlıklı ürünleri de var. Marka ismi belirtmek sıkıntı yaratabilir. Ayakkabılarla ilgili yoğun bir şekilde raftan ürün numunesi alarak çalışma yapıyoruz. İmha edilmesi gereken 33 bin çift ayakkabı var" dedi. Canikli vatandaşları da bu ürünlerle ilgili uyararak "Muhtemelen çok ucuz fiyata satıyorlar. Normal bir ayakkabının fiyatı bellidir. Vatandaşın çok ucuza satılan mallar noktasında çok dikkat etmeleri gerekiyor" diye konuştu.
Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli basın mesuplarına açıklama yaptı.
Piyasaya kaçak yollardan binlerce zehirli ayakkabı sürüldüğü iddialarıyla ilgili konuşan Canikli şunları söyledi:
Gümrük kapıları artık çok sıkı denetleniyor. Bu işi yapmak isteyenler dışarıdan getirip ve çıkarmak istedikleri mal karşılığında başka mal koymak zorundalar.
Ancak şu anda bunu yapamıyorlar ve bu mallar adeta ellerinde patlamış durumda.
ZEHİRLİ AYAKKABI İDDİALARI
Maalesef bu eşya iç piyasaya satılmış görünüyor. Ne kadarı piyasaya sürüldü ona bilemiyoruz. Bazı marka isimleri var ama aynı markanın sağlıklı ürünleri de var. Marka ismi belirtmek sıkıntı yaratabilir.
Ucuz satılan ürünlere dikkat edilmesi gerekiyor. Normal bir ayakkabının fiyatı bellidir. Muhtemelen çok ucuz fiyata satıyorlar. Çok ucuza satılan mallar noktasında çok dikkat etmeleri gerekiyor.
Ayakkabılarla ilgili yoğun bir şekilde raftan ürün numunesi alarak çalışma yapıyoruz. İmha edilmesi gereken 33 bin çift ayakkabı var. Ama imha edilmeden onların kutusuna farklı ayakkabılar konuyor tıpkı kırmızı etteki gibi.
Bizim kayıtlarımıza göre imha edilmiş görünüyor ama aksini gösteremediğimiz sürece o tutanakları kabul etmek zorundayız.
Sağlığa zararlı kimyevi madde ihtiva ediyor bu ayakkabılar. Çocuklar için mi büyükler için mi elimizde o bilgi yok ancak hepsi için olabilir.
