Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü ve Mimar Sin
an Güzel Sanatlar Üniversitesi'nin ortaklaşa hayata geçirdiği "Osmanlı İmparatorluğu, Cumhuriyetin İlk Yılları ve Atatürk'e ait yazar tabanlı filmlerin restorasyon" projesinin tanıtımı yapıldı.
Törene Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, projenin sahibi akademisyenler katıldı. Projeyle Mustafa Kemal Atatürk'ün 1936 yılında TBMM'de yaptığı konuşmanın da aralarında bulunduğu, restorasyonu tamamlanan çok sayıda görüntü ve gerçek sesi ilk kez yayınlanmış oldu.
Atatürk'e ait restorasyonu yapılan ve daha önce hiç yayınlanmamış görüntülerinden oluşan kısa bir sunumun gösterilmesinin ardından tören konuşmalarla devam etti.
Törende konuşan Bakan Günay, kayıtların uzun süreden beri Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nin arşivinde bulunduğunu ve Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü ile yapılan ortak çalışma sayesinde gün yüzüne çıkarıldığını vurguladı.
Yaptıkları çalışmada öncelik sıralaması uyguladıklarını aktaran Bakan Günay, "Sadece bir öncelik sıralaması yapmaya çalışıyoruz. Anladığım kadarıyla doğru bir öncelik sıralaması yapmışız. Biraz gecikmiş bile olsa, doğru bir öncelik sıralaması." dedi. Restorasyon ve yenileme çalışması yapılan görüntüleri daha önce çizgili ve cızırtılı şekilde izlediğini aktaran Bakan Günay, bu kez yeni çekilmiş bir yapım gibi net bir şekilde izlediğini belirtti.
Çalışmanın ilk dönemlerinde konunun "Atatürk'ün gerçek sesine ulaşıldı" diye gündeme geldiğini aktaran Günay, "Bu doğru, Yani biz Atatürk'ü 10. Yıl Nutkunda o tiz sesle dinlemeye alışmışız. Halbuki hepimizin ses tonuna benzeyen ortalama bir ses tonuyla meclise hitabı var." şeklinde konuştu.
Restorasyon çalışmasıyla ilgili bilgi veren Prof. Dr. Asiye Korkmaz da, filmlerin merkezin kurucusu Prof. Dr. Sami Şekeroğlu'ndan emanet olduğunu belirtti. Ellerinde çok uzun bir arşiv olduğunu aktaran Korkmaz, yapılan hesaplara göre bu günkü teknolojiyle gidilmesi halinde tüm arşivin 250 yılda restore edilebileceğini aktardı. Tüm filmlerin hemen restore edilmesine gerek olmadığını aktaran Korkmaz, "Ancak gerekli olduğunda yapılan bir işlem. Bugün restorasyon gerektiren yanar tabanlı dediğimiz yanıcı filmler. Bu filmlerin büyük bir kısmı Kültür Bakanlığı tarafından toplandı ve 25 yıl önce sinema ve televizyon merkezine gönderildi. Biz de bunları olduğu gibi hiçbir hasara uğratmadan günümüze kadar koruduk. Bugün de yine özel ve güvenli bir yerde düşük ısı ve nem şartlarında sürekli kontrol ederek koruyoruz." dedi. Filmlerle yapılan işlemler hakkında bilgi veren Prof. Dr. Korkmaz, gösterilen filmin HD formatta olduğunu sözlerine ekledi.
Restorasyon çalışmalarının ardından tamamlanan görüntülerde Atatürk'ün 1923 yılında Lozan Barış Heyetini karşılaması, Amerikan Büyükelçisi Joseph C. Grew'u kabulü, Doğu gezisi, İran Şahı Rıza Pehlevi ve İngiltere Kralı VIII. Edward'ın Türkiye'yi ziyareti ile ilgili görüntüler yer alıyor. Törenden sonra basın mensuplarının sorularını cevaplayan Prof. Dr. Sami Şekeroğlu, filmlerin yabancı bir firma olan Sasha Grup tarafından çekildiğini kaydetti.
'Atatürk'ün gerçek sesi' olarak belirtilen görüntünün ise Cezmi Ar tarafından çekildiğini aktaran Şekeroğlu, "Hatta bir tanesi de çıkmamış. Görüntüler iyi olmamış. Kendisi çıkmış demiş ki, "Ben yaşıyorum. Bir perde koyun. Konuşayım demiş. Benim bulduğum film de budur. " dedi.
Görüntülerin izlenmesinin ardından konuşan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sinema TV Merkezi Kurucusu Prof. Dr. Sami Şekeroğlu, görüntülerin yaklaşık 300 uzun metrajlı filme uzunluğunda olduğunu söyledi.
FİLMLERİN BULUNMASININ HİKAYESİ
Prof. Dr. Şekeroğlu, "Bu filmlerin bulunmasının hikayesi çok ilginç, bazılarını bir manavda buldum. 1975'li yıllarda İkitelli'de sanayiye gitmiştik, bir manavda bir çocuğun filmlerle oynadığını gördüm, ne yaptığını sordum. 'Bunlardan yapışkan yapıyoruz' dedi. Ben de çocuğa 'bakabilir miyim' dedim. Filmin üstünde Atatürk yazıyordu. Bir depodan bulduğunu söyledi. Depoya gittik. Orada da çok sayıda film vardı. Atatürk'ün bulunduğu filmi çocuktan istedim. Bunlar '500 liralık yapışkan yapar' dedi. 500 lira istedi. Cebimde o kadar para yoktu. 250 liraya anlaştık ve ben o filmleri aldım. O filmleri böylelikle kurtarmış oldum" ifadelerini kullandı.
Bunun üzerine araya giren Bakan Ertuğrul Günay, "O zaman kimin iktidar olduğunu söylemeyeceğim" diye konuştu.
Sözlerini sürdüren Prof. Dr. Şekeroğlu, "Filmler hızlı oynatıldığı için Atatürk'ün sesi ince çıkıyor. Aslında yavaş oynatıldığında Atatürk'ün sesi, benimkinden bile daha kalın" şeklinde konuştu.
