Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün konuğu olarak Türkiye'ye gelen Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad, "Terörle mücadele, Irak'ın geleceği, İran'ın nükleer programı, vizelerin kalkması sonrası gelişen ilişkilerle" ilgili çarpıcı mesajlar verdi. Çırağan Sarayı'nda bir grup gazeteci ile sohbet eden Esad, Suriye'deki değişimi anlayan ilk ülkenin Türkiye olduğunu belirtti. Esad, K. Irak Yönetimi için "Türkiye, Bağdat'ta hükümetin oluşmasını ve onunla teması istiyor. Bu olmazsa K. Irak'taki Kürt Federe Bölgesi Yönetimi hatalarının bedelini ödemek zorunda kalır" dedi. Esad, sorularımızı şöyle yanıtladı:
TERÖRLE MÜCADELEYE DESTEK
Irak'tan, Türkiye'ye yönelen terör tehdidini değerlendirir misiniz?
Terör eylemlerini hiçbir zaman kabul etmeyiz ve mutlaka bitirilmeli. Suriye ile Türk Ordusu Güneydoğu bölgesinde tatbikatlar yapıyor ve birlikte hareket ediyor. Ancak Kuzey Irak'ta geniş bir kesimin hatta Erbil'deki bazı siyasilerin PKK'ya destek verdiğini biliyoruz. PKK, bundan cesaret alıyor.
Irak'ın geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?
'Irak'ta hükümeti kim kuracak?' sorusu ile uğraşmak anlamlı değil. Önemli olan bu hükümetin hem Irak hem de bölge için neler yapacağı. Örneğin ulusal birliği nasıl oluşturacak? Sünni-Şii, Arap-Kürt uzlaşmasını nasıl sağlayacak? Çok etnik yapılı ve kültürlü Kerkük'ün yapısını nasıl koruyacak? Bunlar, Irak'ın komşuları ile sağlıklı ilişki kurmasına bağlı.
BEDEL ÖDERLER!
Kuzey Irak'taki (terör bağlantılı) sorun nasıl çözülebilir?
Türkiye, -söylediğiniz anlamda- Kuzey Irak'taki çözümü sağlayamaz. Ancak merkezi hükümetin şekillenmesi ile bunu çözebilir. İki tane sorun var. 1- Bağdat'ta güçlü hükümet olmalı. 2- O hükümet, sözünü yerine getirebilmeli. En önemlisi de Kürdistan Federe Bölgesi'nin, merkezi hükümetin Türkiye ile ilgili taahhütlerinin yerine getirilmesine izin verip vermeyeceği. Türkiye, her şeye rağmen Bağdat'ta hükümet oluşmasını ve onunla teması istiyor. Çünkü bu olmazsa Kürt Federe Bölgesi Yönetimi hatalarının bedelini ödemek zorunda kalır.
Terör örgütü PKK'nın arşivlerinin Suriye'de olduğu söyleniyor. Bu konuda işbirliği söz konusu mu? Türk güvenlik kuvvetleri ve ilgili kurumlar arasında her konuda işbirliği, tam bir mutabakat, yüzde 100 güven var. Güvenlik denilince her türlü bilgi alışverişini, sınır boyunca karşılıklı tedbir alınmasını da içeriyor. Örneğin, Kuzey Irak'tan Suriye'ye sızan teröristler ve içinde Suriye kökenliler de olabiliyor. Buradan, 'Suriye destek veriyor' sonucu çıkmaz. Hiçbir ülke terörle mücadelede tam sonuç alamıyor.
KÜRTLER İKNA EDİLMELİ
PKK'nın uzun bir geçmişi var. Bu iş nereye gidiyor?
PKK bugünün meselesi değil, Sevr'e kadar götürebiliriz. Bugün Türkiye'nin çözüme dönük ne tür projeler ürettiği önemli. Birincisi, Türkiye'nin, kendi sınırlarındaki Kürtler'i 'Kardeşim gel. Sen etnik bir grup olarak Türklerle eşit ve özgür yaşayabilirsin' diye ikna etmesi gerekiyor. Ama birleşik bir ülkenin vatandaşı olarak. İkincisi, 'Kardeşim başkaları seni kullanıyor' diye Kürtler'i inandırması gerekiyor. Bölgesel olarak bakıldığında, Irak sorunu çözülmeden bu sorun çözülmez. Bu sorun çözüldükten sonra uluslararası güçlerin müdahalesi önlenebilir. İsrail mesela. Kuzey Irak'ta rolü var. İsrail meselesinde kalıcı barış sağlandığında İsrail'in müdahalesine gerek kalmayacak. Bölgede sorunlar birbirine bağlı. Sorunların çözümüne katkı sağlayacak unsur Türkiye-Suriye-İran'ın birlikte hareket etmesi.
ORTAK DİL GEREKİYOR
Irak üzerinde, Türkiye ve Suriye'nin rolünün benzer olduğunu söylemiştiniz. Biraz açar mısınız?
Suriye ve Türkiye, Irak'ın iç işlerine karışmıyor. Irak'taki tüm siyasi grupların liderleri Türkiye ve Suriye'ye geldi. 'Bize yardımcı olun' dedi. Önemli olan bütün gruplara Irak'ta nasıl doğru hükümet kurulabileceğini anlatmamız. Irak'taki etnik ve mezhep yapısı gözetilmeli. Bu nedenle Irak'ın komşuları ortak dil kullanmalı.
SU KONUSUNDA ANLAŞTIK
Fırat ve Dicle sularının kullanımı konusunda anlaşma sağlanamamıştı. Bu konuda ne yapılabilir?
Türkiye-Suriye-Irak, suların bölüşümü ve oranlarla ilgili anlaştı. Asi Nehri de bu kapsamda. Ortak baraj konusunda anlaşmamız var. Türk firmalarını Dicle ortak sınırında yatırım yapmaya davet ettik. Arap fonlarından para sağlıyoruz. Bu 2 milyar dolarlık bir bütçe.
