İçeriği; organik maddeler, inorganik maddeler, su ve hava boşluklarından oluşan toprak, kayaçların fiziksel ve kimyasal olarak ayrışması sonucu oluşur. Pek çok bitkiye ve canlıya yuva olarak tabir edilebilecek toprağın nasıl oluştuğu okullarda, özellikle coğrafya derslerinde işlenen bir konudur. Bu konu ile bağlantılı olarak öğrencilerin karşılarına kayaçlardan toprak oluşum faktörleri ve oluşum süreci konuları da çıkar.
Genel bir teoriye göre Dünya, Güneş'in etrafında yer alan, güneşin oluşumundan sonra arta kalan toz ve parçacıkların zamanla kütle ve yer çekimi ile bir araya gelerek oluşan bir gök cismidir. Bu cisim boşlukta dönerken zamanla soğuyup kabuk halini almıştır.
Toprağın oluşumunda temel kaynak ise bu kabuk tabakadır. Bu sert kabuğun kimyasal ve fiziksel olarak çözülmesiyle ortaya çıkan parçaların arasına bitki ve hayvan kalıntılarının girmesi sonucu toprak meydana gelir. Bunların arasında değişik miktarlarda mineral, su ve hava da girebilir.
Toprak oluşumu için gereken 5 faktör bulunur. Bu 5 faktörden bir tanesi eksik olsa bile toprak oluşumunu tamamlayamaz. Bu faktörler; iklim, organizmalar, topoğrafya, ana materyal ve zamandır. Ayrıca toprağın oluşum aşamaları da bulunur. Bu aşamalar;
Yukarıda yer alan tüm aşamalar sırası ile tamamlanarak toprağın oluşumunu meydana getirir. Tabi ki bu durum kısa süre içerisinde gerçekleşmez. Oldukça uzun yıllar içerisinde yavaş bir şekilde ve dış koşulların etkisi ile meydana gelir. Örneğin 1 cm kalınlığında bir toprağın oluşabilmesi yaklaşık 1000 yıl alır. Dünya üzerinde bulunan toprak kalınlığı düşünüldüğü zaman, toprağın yüzbinlerce yıl içerisinde oluştuğunu söylemek mümkündür.
Literatürde pedokenez kavramına karşılık gelen toprak oluşumu doğal ayrışma süreci ile açıklanan bir durumdur. Toprak oluşumunu etkileyen pek çok faktör bulunur. Bu faktörler beş ana madde altında toplanır.