Morfoloji nedir, neyi inceler? Morfoloji ne demek?

Morfoloji ne demek? Yunancada morphe (şekil) ve logos (bilim) sözcüklerinin bir araya gelmesi ile ortaya çıkan bir kelimedir. Morfoloji biyolojide mikro canlılarda dahil olmak üzere hayvan ve bitkilerin yapı ve şekillerini de ele almaktadır. Diğer bir deyişle biçimbilim olarak tanımlanan morfoloji organizma ya da organizmanın herhangi bir bölümünü incelemenin yanı sıra canlıların gelişimlerini ayrı ayrı inceleyerek tamamı ile birbirlerine olan benzerlik ve farklılıkları da bir takım araştırmalar ile ortaya koymaktadır. Bu yazımızda morfoloji hakkında merak edilen tüm soruların cevaplarına ulaşabilirsiniz. İşte morfoloji hakkında bilinmesi gerekenler…

MORFOLOJİ NEDİR?

Morfoloji bilimi organizmalara ek olarak mikroskobik canlılar üzerine de detaylı olarak çalışılan bir biyoloji dalıdır. Canlı bilimi olarak bilinen biyoloji canlıları ele alırken ortaya koyduğu pek çok yaklaşım bulunmaktadır. Bu sebeple biyoloji alt dallara ayrılmıştır. Bu alt dallardan biri olan morfoloji organizmaları şekil ve yapı olarak inceler. Bu incelemeler ise canlıların kökeni ve akrabalıkları hakkında detayları vermektedir.

Morfoloji ne demek noktasında kelime anlamı olarak; yapı bilimi, yapı bilgisi şeklinde tanımlayabiliriz. Biyoloji bakımından son derece önemli olan morfoloji, tıp dünyasında çeşitli hastalıkları teşhis etmek amacı ile de kullanılmaktadır. Ayrıca bir yapı bozukluğu ya da organda şekil bozukluğu mevcut olduğunda morfoloji ile gerekli incelemeler yapılır. Yani hastalığın tanısı konarak uygun bir tedavi yöntemine gidilir.

MORFOLOJİ NEYİ İNCELER?

Morfoloji iç morfoloji, dış morfoloji ve deneysel morfoloji olmak 3 gruba ayrılmaktadır. Canlıların yapı, şekil, deseni renk ve boyutlarından kemik ve organlarına kadar derin bir inceleme söz konusudur. Bunlar dış yapısal açıdan incelemeye girmektedir.

İç organlar ise iç morfolojisi üzerinden detaylı bir şekilde incelenmektedir ve böylelikle şekil ve yapıları incelenir. Deneysel morfoloji dendiğinde ise dış faktörler ya da deneysel koşulların bir organın şekli ve şekline yapılan araştırmayı konu aldığı belirtilebilir.

NORMAL MORFOLOJİ SPERM YÜZDESİ KAÇ OLMALI?

Normal sperm hücresi baş, orta kısım (boyun) ve kuyruk olmak üzere 3 ana bölümden oluşmaktadır. Spermin genetik materyalini içerdiğinden dolayı özelikle baş bölgesi oldukça önemlidir. Kuyruk kısmı hareketliliği sağlarken boyun kısmı ise spermin hareketi için gerekli enerjiyi sağlamaktadır.

Sperm incelemesinde belli başlı bazı kriterler mevcuttur. Spermdeki şekil bozukluklarını ele alan (Kruger kriterleri) mikroskobik açıdan bir değerlendirme olarak ifade edilebilir. Özel bir boyamayı takiben sperm şekli incelendiğinde sperm örneği ile döllemenin kapasitesi belirlenmektedir.

Doktor kontrolü ile yapılan testlerden sonra sperm morfolojisi oranları aşağıdaki anlamlara gelir:

• Normal sperm morfolojisi %14
• % 10 - %14 arası iyi
• % 5 - %10 arası doğurganlık azalır
• %5 ve altı düşük doğurganlık olarak tanımlanabilir.

SPERM MORFOLOJİSİNİ DÜZELTMEK İÇİN NELER YAPILMALI?

Sperm şekli olarak ifade edilen morfoloji bozukluğu, sperm hücresinin baş ve kuyruk kısmının normal bir biçime sahip olmaması olarak tanımlanabilir. Ancak spermler her zaman boyut olarak birbirinden farklıdır. Yani aralarında bir takım değişikliklerin olabileceği unutulmamalıdır. Bazı durumlarda mutasyona uğrayabileceği gibi her şekil bozukluğu sperm morfolojisi olarak da ele alınmamaktadır.

Erkeklerin sürekli olarak yeni spermler ürettiğinden söz etmek mümkündür. Dolayısıyla sağlıklı yaşam tarız benimsendiğinde ileride spermlerin morfolojik özelliklerinde iyileşme sağlanabilir. Sperm morfolojisini düzeltmek için yapılacak olan yaşam tarzı değişiklikleri şu şekilde sıralanabilir;

• Sigara ve alkolden kaçınmak gerekir.
• Egzersiz yapmak önemlidir.
• Kafein miktarını azaltabilirsiniz.
• Testosteron içeren steroid ilaçları (doktor kontrolünde) bırakmanız daha faydalı olur.
• Sağlıklı kiloda kalmalısınız.
• Stresten kaçınmaya özen göstermelisiniz.
• Pamuklu iç çamaşırları tercih edin.
• Testislerin aşırı ısıya maruz kalmasını önlemeye çalışın.

Sperm morfolojisini düzelten besinler noktasında ise; antioksidan oranı yüksek besinler tüketmek oldukça önemlidir.

Spermlerin olgunlaşma aşamasına geçişi ortalama 3 ay kadardır. Bu bağlamda, yaşam tarzı değişiklikleri ve beslenmenin olumlu sonuçlarını görebilmek için süreci beklemeniz gerekir.

MORFOLOJİ BOZUKLUĞU NEDEN OLUR?

Sperm kalitesinin yeterince mevcut olmaması, spermin özelliklerinin standart seviyelerin altına düşmesi olarak bilinmektedir. Spermlerim form ve şekil yapıları olarak bilinen sperm morfolojisi, döllenmenin temelini oluşturmaktadır. Özellikle spermde şekil bozukluğu kısırlık sorunlarının yaygın nedenleri arasında görülmektedir. Enfeksiyon ve genetik özelliklerin yanı sıra testislerde aşırı ısınma, toksik kimyasallara maruz kalma gibi pek çok neden anormal şekilli spermlere sebep olabilir.

MORFOLOJİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Sperm morfolojisi bulunan erkeklerde bu durumun değiştirilmesi ve gebeliğin normal bir şekilde elde edilme ihtimali düşüktür. Bu sorundan muzdarip kişilerin tüp bebek tedavisi gibi yardımcı üreme tekniklerinden yararlanması en doğru yöntemlerin başında gelmektedir. Özellikle morfolojisi düşük hastalar da mikroenjeksiyon yöntemi ile de başarılı sonuçlar sağlanabildiği yönünde bazı açıklamalar bulunmaktadır. Bu nedenle hastalar gerekli muayeneleri olduktan sonra doktorunun önerdiği çözüm yöntemlerine yönelik bir tedavi şeklini benimsemelidir.