Kinetokor Nedir? Kinetokor Sayısı Nasıl Bulunur, Ne İşe Yarar?

Neredeyse her bir canlının biyolojik faaliyetleri ve gelişmeleri için gerekli olan genetik talimatları taşıyan kalıtım materyaline DNA adı verilir. Bu kalıtım materyalinin üzerinde bulunan kinetokor ise özel bir protein kompleksidir. Hücre bölünmesinde önemli rol oynayan kinetokorun sayısı kromatitlere eşittir. Bu özel protein kompleksinin ne işe yaradığının anlaşılması için ise kinetokor nedir, sayısı nasıl bulunur gibi sorular yanıtlanmalıdır.

Kinetokor Nedir?

Kinetokor temelde DNA üzerinde bir araya getirilmiş olan özel protein kompleksi olarak tanımlanabilir. Bu özel protein kompleksinin iğ mikrotübülleri olarak bilinen ve hücre iskeletinin bir parçası olan ince protein tüplere bağlandığı bilinir. Buna bağlı olarak kinetokor adı verilen özel protein kompleksinin hücre bölünmesinde uygun kromozom ayrımının gerçekleşmesine aracılık ettiği söylenebilir. Dolayısıyla kinetokor, hücre bölünmesi olarak adlandırılan biyolojik olayda önemli bir rol oynar. Çünkü genetik materyalin doğru bir şekilde paylaşılması için kinetokor adı verilen özel protein kompleksine ihtiyaç vardır.

Bu bağlamda kinetokorun temel işlevlerinden biri mayoz ve mitoz bölünmede kromozomların hareketlerinin kontrol edilmesi olarak belirtilebilir. Hücre bölünmesinde birleşme ve anafaz olarak adlandırılan süreçlerde bu özel protein kompleksinin kardeş kromatitleri dinamik mikrotübüllere bağladığı görülür. Bu sayede kromozomlar hücrenin iki kutbu arasında hareket edebilirken yavru hücrelere bölünebilir. Yani hücre bölünmesinde önemli rol oynayan kinetokor sayesinde kromozomların iki yeni hücreye eşit olarak bölünmesi mümkün olur.

Kinetokor Sayısı Nasıl Bulunur?

Kinetokor sayısının hesaplanabilmesi için sentromer, kromatit ve kromozom kavramlarına aşina olunması gerekir. Sentromer olarak adlandırılan yapı kromozomlarda kardeş kromatitleri bir arada tutan kısımdır. Kromatit ise sentromer ile birbirine bağlandığı ve bir arada tutulduğu görülen iki eş kromozom parçasından biridir. Kromozom da 2 kromatitten oluşan ve canlılarda kalıtımı sağlayan genetik birimlere verilen isimdir. Bu bağlamda kinetokor sayısının hesaplanabilmesi için ilk olarak 1 kromozomda 2 tane kromatitin yer aldığı söylenebilir. Yine bu doğrultuda sentromer sayısının kromozom sayısına eşit olduğu belirtilmelidir.

Kinetokor sayısı ise kromatit sayısıyla aynıdır. Yani bir kromozomda 2 tane kromatit olduğu düşünüldüğü zaman "1 kromozomda kaç kinetokor vardır?" sorusu yanıtlanabilir. Bir kromozomda toplamda iki tane kinetokor mevcuttur. Bu nedenle kinetokor sayısının bulunması için kromozom sayısının bilinmesi önemlidir. Daha sonra ise kromozom sayısının ikiyle çarpılması sonucunda kinetokor sayısı saptanabilir. Örneğin 40 kromozomlu bir hücredeki kinetokor sayısı 80'dir. Aynı işlemle 20 kromozomlu bir hücrenin kinetokor sayısı ise 40 olarak bulunur.