İvme, hareketli bir nesnenin hızında meydana gelen, birim zamandaki değişmeye denir. Yani ivme, hızın değiştiği, arttığı veya azaldığı süreçlerde ortaya çıkar. Hızın değişimine göre belirlenen ivme, hızın içerdiği sürat ve yön olgularının değişimine bağlı olarak ortaya çıkar. Bu durumda ivme, sürati değiştirmek veya yönü değiştirmek suretiyle ortaya çıkabilir. Veya sürat ve hızın her ikisinin aynı anda değişimiyle de ortaya çıkabilir. Bir otomobilin şehirler arası yolculuk sırasında hız sabitleyicisini kullanarak, saatte 90 km hızla ilerlediği durumu düşünecek olursak, bu durumda ivme sıfır (0) olacaktır. Çünkü bu durumda otomobilin sürati ve yönü sabittir. İvme değerinin ortaya çıkabilmesi için, bu otomobilin yönünün değişmesi, süratinin azalması veya artması gereklidir.
İVME BİRİMİ NEDİR?
İvmenin birimi, metre/saniye²'dir (m/sn²).
AÇISAL İVME FORMÜLÜ
Açısal hızın birim zamandaki değişimine, açısal ivme denir. Açısal ivmenin birimi radyan/saniye²'dir (rad/sn²). Açısal ivme, Yunan harfi (α) yani alfa ile gösterilir. Açısal ivme, teğetsel ivmenin yarıçapa oranı ile hesaplanır. Yani açısal ivmenin formülü, (α)= teğetsel ivme/yarıçap şeklindedir.
Merkezcil ivme formülü
Merkezcil ivme, çember şeklinde harekette bulunan cisimlerin, hızlarının yönünü değiştiren ivmeye verilen addır. Merkezcil ivmenin yönü ise, çembersel hareket eden cismin kendisinden, çembersel hareketin merkezine doğru olmaktadır. Merkezcil ivmenin formülü ise α merkezcil = v2/r = ω2.r şeklindedir.
BİR BOYUTTA SABİT İVMELİ HAREKET NE DEMEK?
Doğrusal bir şekilde, belli bir yönde, sabit ve net bir kuvvet altında, düzenli olarak hızı artan veya aynı şekilde düzenli olarak hızı azalan cisimlerin bu hareketine, "sabit ivmeli hareket" adı verilir. Newton'un ikinci yasasına göre, bir cismin sabit ivmeli harekette bulunabilmesi için, cismin üzerindeki net kuvvet sabit bir kuvvet olmalıdır.