İşaret zamiri nedir, örnekleri neler? İşaret zamiri ile ilgili örnek cümleler ve konu anlatımı

Türkçede isimlerin yerine geçen kelimeleri zamir olarak adlandırıyoruz. Günlük hayatta da sık sık kullandığımız bu dilbilgisi konusu sınavlarda da oldukça sık karşımıza çıkmaktadır. Kullanım şekli ve amacına göre birden fazla çeşidi bulunan zamirlerden işaret zamirini bu yazımızda sizler için inceledik. Yazımızda işaret işaret zamiri örnekleri ve işaret zamiri içeren cümleler ve tüm detaylarıyla işaret zamiri konu anlatımı yer almaktadır.

İŞARET ZAMİRİ NEDİR?

Günlük yaşamda sıklıkla kullandığımız zamir çeşitlerinden olan işaret zamiri, bir nesnenin yerini işaret eden kelimelerdir. İnsan dışındaki varlıklar için kullanılırlar ve cümle içinde "o", "bu", "şu", "onlar", "bunlar", "şunlar" kelimeleriyle ifade edilirler. Bu zamirler cümle içerisinde kullanım şekillerine göre çeşitli ekler alabilirler. Aldıkları ekler ismin hal ekleridir. Bu temel kelimelerin yanı sıra "şöyle", "öyle", "böyle", "beriki", "öteki", "öbürü", "diğeri" kelimeleri de işaret zamiri olarak kullanılır.

İşaret zamiriyle ilgili özellikle dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır. Bunlardan en önemlisi ve sıklıkla karıştırılanı şudur: cümle içinde "o" sözcüğünün bir insanı işaret ettiği durumlarda bu sözcük kişi zamiridir. Ama sözcüğümüz cansız bir varlığı işaret ediyorsa işaret zamiridir. Örnek verecek olursak "Onun, ehliyet aldığını duydum." Cümlesinde o sözcüğüyle ifade edilen varlık bir insandır. Ama "Onun kapısı açılmıyor." Cümlesinde ise o sözcüğüyle bahsedilen cansız bir varlıktır. Canlı ya da cansız bir varlıktan bahsedilip bahsedilmediği cümle içerisindeki anlam ve bağlamdan yola çıkarak anlaşılabilir. İlk cümleyi ele alacak olursak, cansız bir varlık ehliyet alamaz. İkinci cümleyi ele alırsak bir insan kapıya sahip olamaz.

Bu zamir çeşidiyle ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da işaret zamirinin isim tamlamalarında da kullanılabiliyor olduğudur. Bilindiği üzere zamirler isim değillerdir yalnızca cümle içerisinde ismin yerini geçici bir süreliğine alırlar. Fakat bazı durumlarda isim tamlamalarında da karşımıza çıkabilmektedirler. İşaret zamirleri de isim tamlamalarında tamlayan olarak karşımıza çıkabilirler. "Onun sevgisi gerçek!" cümlesinde görüldüğü gibi, "onun" işaret zamiri tamlayan görevinde kullanılmıştır.

İŞARET ZAMİRİ VE İŞARET SIFATI ARASINDAKİ FARK

İşaret zamirleri ve işaret sıfatları çoğunlukla karıştırılan konulan arasında yer almaktadır. Bu konu da yine dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Bilindiği gibi sıfatlar bir ismi özelliklerine göre niteleyen sözcüklere denir. Zamirler ise bir ismin yerini alan sözcüklerdir. Eğer kelime cümle içerisinde bir nesneyi niteliyor yani onun herhangi bir özelliği hakkında bize bilgi veriyorsa işaret sıfatıdır. Cümle içerisinde bahsedilen varlığın yerine geçen bir kelime varsa bu cümle işaret zamiri içeriyor demektir. "Ali bu mektubu sana vermemi söyledi." Cümlesinde bu sözcüğü mektup kelimesini nitelemektedir ve bahsedilen mektubun işaret edilmek istenen olduğunu gösterir. Yani bu kelime bu cümle içerisinde sıfat konumundadır. "Ali, bunu sana vermemi söyledi." Cümlesinde bunu sözcüğüyle ifade edilmek istenen nesnenin ne olduğu bilinmemektedir. Bir varlığın yerine kullanılmış bir kelimedir. Bu da işaret zamiri olduğunun göstergesidir.

Bu zamir çeşidiyle ilgili örnek cümleleri incelemek, tüm detayları ve önemli noktalarıyla açıkladığımız konunun daha iyi pekişmesine yardımcı olacaktır.

İŞARET ZAMİRİYLE İLGİLİ ÖRNEK CÜMLELER

• "Orayı çok özledim." (Orayı sözcüğüyle ifade edilen yer bir şehir ya da mekan)
• "Bununla mı gideceksin?" (Bununla sözcüğü kıyafet olabilir)
• "Ben hiç böylesini görmemiştim." (Bir nesne ya da durum)
• "Şunları dolaba koyar mısın?" (Şunlar, sebze olabilir)
• "Onu kaçırmamak için evden erken çıkmalıyız." (Onu, otobüs olabilir)

• #işaret zamiri