Edebi çeviri için yeni adım! Boğaziçi'nde TÜBİTAK destekli 'edebi makine çevirisi'

Edebî metinlerde çeviride üslup korunabilir mi? Geleneksel olarak bakıldığında çevirmenin, kaynak metnin yazarının üslubunu koruması beklenir. Peki makine çevirisiyle bu mümkün mü? Boğaziçi Üniversitesi (BÜ) Çeviribilimi Bölümü Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Mehmet Şahin, aynı bölümden Dr. Öğr. Üyesi Ena Hodjik, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Tunga Güngör ile çeviribilimci Dr. Sabri Gürses'in desteğiyle edebî metinlerde istenilen çevirmenin üslubunu yansıtacak yeni bir makine çeviri algoritması geliştirmek için çalışıyor.

Bu çalışmanın Türkiye'de bir ilk olduğunu ifade eden Şahin, "Çeviri dünyası için heyecan verici bir projeye adım attık. Usta çevirmenlerimizin çeviri üslubunu, geliştireceğimiz yeni algoritmayla makine çevirisine taşımayı hedefliyoruz. Makine çevirisinin sınırlarını zorlamak istiyoruz "dedi. Şahin, son 5-6 yıldır makine çevirisinin özellikle Avrupa'da sadece teknik alanlarla sınırlı kalmayarak yavaş yavaş edebî çevirilerde de test edilmeye başlandığını belirterek "Türkiye'de bu alanda bir çalışma yoktu ve biz de bunun bir adım daha ötesine geçmek istedik.

Doç. Dr. Mehmet Şahin

Kasımda TÜBİTAK 1001 ARDEB Programı'nın da desteğiyle edebî metinlerde çevirmenin üslubunu koruyacak bir makine çevirisi modeli için 32 ay sürecek çalışmalara başladık" diye konuştu. Şahin'e göre; makine çevirisi her geçen gün daha da iyi sonuçlar veriyor. Çevirmenin emeği, çevirinin ücretlendirilmesi ve intihal gibi olguları da tartışmaya açmak gerekiyor.

Bilkent Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü'nden 2000'de mezun olan Şahin, doktora çalışmaları için ABD'de Lowa Eyalet Üniversitesi'nde öğrenim görmüştü. Şahin, son 2 yıldır Boğaziçi Üniversitesi'nde akademik çalışmalarına devam ediyor.