Getirildikleri kelimeleri dolaylı tümlece, bazen de zarf tümlecine çeviren durum eki nedir? Sözcüklerin, - den, - dan, - ten, - tan ekleri almasıyla ortaya çıkan ad durum ekleri nelerdir? Hal ekleri nelerdir ve görevleri arasında neler bulunur? İsimlerin, fiillere, isimlere, edatlara bağlanmasını sağlayan durum ekleri örnekleri nasıldır? Sözcüklerin aldığı ekler cümleye nasıl bir anlam katar? İşte durum ekleri hakkında merak edilenler…
Durum Eki Nedir?
Hal ekleri, cümle içinde anlam bütünlüğünün oluşması açısından önemli bir göreve sahiptir. Özne ve yüklem arasında anlam bakımından bir bağ kurmaya yardımcı olur. Ek oldukları için kendi başlarına bir anlam ifade etmezler ve cümlenin öğeleri arasında yer almazlar. Dört gruba ayrılan durum ekleri şunlardır:
Yönelme Ekleri (-e, -a) Bu ek, sonuna getirildiği cümleyi dolaylı tümleç haline getirir. Cümle içinde gerçekleşen eylemin nereye doğru yöneldiği hakkında bilgi verir. Belirtme Ekleri (-ı, -i) Kelimeler, belirtme ekleri sayesinde belirtili nesne olurlar. Yüklemin işaret ettiği durumu, kişiyi ve olayı belirtir. Ayrılma Ekleri (-den, -dan, -ten, -tan) Ayrılma eki sayesinde kelimeler dolaylı tümleç olur. Öznenin nereden ayrıldığı bilgisini verir.
Bulunma Ekleri (-de, -da, -te, -ta) Öznenin bulunduğu yeri belirtmeyi sağlayan eklerdir. Hal ekleri almış kelimeler, cümlede dolaylı tümleç, zarf tümleci ve belirtili nesne görevi görür. Sözcükler, hem durum eki hem de aitlik eki alabilir.
Durum Eki Örnekleri Nelerdir?
Aşağıda, konunun daha iyi anlaşılması için durum eklerinin türlerine göre örnekleri verilmiştir. Yönelme Ekleri Örnekleri Ali'nin düğününe iki ay kaldı. Bu dosyaları müdüre ver. Lütfen bana öyle bakma! Akşam sevgilimle yemeğe çıkacağız. Eve gidince duş alıp yatacağım. Belirtme Ekleri Örnekleri Bu ruju kesinlikle almalısın. Terlikleri bana getirir misin? Dükkanı temizlemek için birine ihtiyacım var. Tavsiye ettiğiniz kitabı alacağım. Köye gitmeyi düşünüyordum ama vazgeçtim. Ayrılma Ekleri Örnekleri Ayşe'nin işten ayrılmasına üzüldüm. Okuldan çıktıktan sonra arkadaşlarımla sinemaya gittim. Bu evin huzursuzluğundan bıktım usandım. Dayımlar Almanya'dan çikolata getirmiş. Marketten bir şey ister misin? Bulunma Ekleri Örnekleri Fuarda gördüğüm en güzel arabaydı. Hırkamı Neşe'de unuttum. İnternette seninle ilgili bir sürü haber var. Annem salonda seni bekliyor. Sende fazladan kalem var mı