Yapımında binlerce işçinin çalıştığı, I. Justinianus'un uğruna servet harcadığı Ayasofya yeniden cami olarak faaliyete açıldı. Ayasofya-i Kebîr Câmi-i Şerîfi olarak tarihi yarımadada yükselen bu ihtişamlı cami, Ayasofya ne demek, Ayasofya kelimesinin anlamı ne gibi sorularla araştırılıyor. Camiye ibadete giden vatandaşlar ve ziyaret eden turistler caminin mimarisinin yanı sıra isminin anlamını merak ediyor. İşte caminin adına ilişkin merak edilenler.
HRİSTİYANLIKTA AYA NE DEMEK?
Ayasofya adındaki Aya sözcüğü "kutsal, azize" manalarına gelir. Sofya kelimesi ise Eski Yunanca'da "bilgelik" anlamına gelen sophos sözcüğünden gelmektedir. Aziz, kutsal ya da azize anlamlarına gelen Aya kelimesi, Aya İrini, Aya Yorgi gibi Hristiyanlıkta kutsal kabul edilen yer ve kişilerin başında kullanılır.
AYASOFYA NE DEMEK?
Orijinali Hagia Sophia olan bu kelimenin anlamı Eski Yunanca'ya dayanmaktadır. Hagia ya da günümüzdeki kullanımı ile Aya kelimesi "kutsal" anlamına gelir. Sophia yani sofya ise "bilgelik" manasına gelen bir sözcüktür. Sufi, sofist, sofistike gibi kelimeler de bu sözcüğe dayanmaktadır. Hatta felsefe sözcüğü de "philosophie" şeklindeki aslıyla sophia kelimesinden türemiştir ve "bilgelik seven" manasına gelir.
AYASOFYA KELİME ANLAMI
Ayasofya sözcüğü bütününe baktığımız zaman "kutsal bilgelik, ilahi bilgelik" anlamına gelir. Bu ifade Ortodokslarda Tanrı'nın üç niteliğinden biri kabul edilir. Fatih ilçesine bağlı Sultanahmet semtinde yer alan Ayasofya Camii dünyanın sekizinci harikası konumundadır.
AYASOFYA İSMİNİ KİM VERDİ?
Eskiden Ayasofya Kilisesi, şimdi Ayasofya-i Kebir Câmi-i Şerifi olarak adlandırılan Ayasofya, geçmişte bazilika, katedral ve müze olarak da faaliyet göstermiştir. Tarihi yarımadada, I. Justinianus'un isteğiyle 532-537 yılları arasında inşa edilmiştir. 1453 yılında İstanbul'un işgali ile Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye çevrilmiştir. Yapının ismini de Justinianus vermiştir. Yapı inşasından bu yana sayısız afet ve savaş atlatmış, pek çok değişikliğe uğramış olsa da hala Ayasofya ismini muhafaza etmektedir.