İsrail’de Netanyahu hükümeti kaosu devam ediyor

İsrail’de yeniden seçilen Binyamin Netanyahu, hükümeti kurmakta zorlanıyor. Netanyahu’nun seçime birlikte girdiği aşırı sağcı ortakları Bezalel Smotrich'in Savunma Bakanlığı'nda; Itamar Ben-Gvir'in ise Banliyöler, Necef Çölü ve Celile'yi Geliştirme Bakanlığı'nda ısrar etmesi hükümet kurma çalışmalarını kilitliyor.

İsrail'de 1 Kasım'daki erken genel seçimlerden zaferle ayrılan ve başbakan olması beklenen Binyamin Netanyahu'nun, seçime ortak girdiği aşırı sağ partileri memnun etmeye çalışması hükümeti kurma şansını azaltıyor. Likud partisi lideri Netanyahu ile seçime aynı ittifak bloğunda girdiği Dini Siyonizm partisi lideri Bezalel Smotrich arasındaki koalisyon müzakereleri devam ediyor.

Netanyahu, 13 Kasım'da İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog tarafından hükümeti kurmakla görevlendirildiğinden beri savunma bakanlığını isteyen aşırı sağcı Smotrich sorununu aşmaya çalışıyor. Partisi Likud da dahil olmak üzere hem yerelde ve hem de ABD başta olmak üzere dışarıdan baskıya maruz kalarak çıkmaza giren Netanyahu, Smotrich'e savunma bakanlığını vermeyi reddetti.

Dün Likud ile devam eden müzakerelerde Smotrich, daha geniş yetkilere sahip bir Maliye Bakanlığı makamı karşılığında Savunma Bakanlığı talebinden vazgeçeceğini bildirdi. Smotrich, bu kapsamda, Yahudi yerleşimcilerin işgal altındaki Batı Şeria'daki sivil işlerini yönetme yetkisinin Maliye Bakanlığı'na devredilmesi çağrısında bulundu.

Aşırı sağcı politikacının talebi, aynı zamanda, İsrail ordusuna bağlı Filistin Topraklarındaki Hükümet Aktivitelerini Koordinasyon Birimi'nin (COGAT) Savunma Bakanlığı'ndan Maliye Bakanlığı'na devredilmesini de içeriyor.

Başında askeri bir yetkilinin bulunduğu COGAT, Filistinlilere verilen çalışma izinlerinin yanı sıra Filistin Yönetimi ile güvenlik, sosyal ve ekonomik konuların koordinasyonundan sorumlu birim olarak faaliyet gösteriyor.

Ancak Smotrich'in Maliye Bakanlığı'na ilişkin talebi bununla da sınırlı değil. Dini Siyonizm lideri, Batı Şeria'daki inşa ve yıkım izinlerinden sorumlu birimin de Savunma Bakanlığı'ndan Maliye Bakanlığı'na devredilmesini istiyor. Smotrich, bu taleplerinin gerçekleşmesi durumunda, Savunma Bakanı olarak atanmasa bile, Batı Şeria'daki Yahudi yerleşim birimlerine ilişkin tüm politikaları belirleyebilecek geniş yetkilere sahip olacak. Batı Şeria'nın kuzeyindeki yasa dışı yerleşim birimlerinden birinde yaşayan Smotrich, bu yerleşim birimlerinin ve Batı Şeria'nın büyük bölümünün İsrail'e ilhakını güçlü bir şekilde destekliyor.

ABD yönetimi ise, İsrail'in Batı Şeria'daki uluslararası hukuka aykırı yerleşim birimlerine karşı olduğunu açıklıyor.

Öte yandan Netanyahu, daha önce, dini sağcı "Şas" partisine, bir sonraki hükümette Maliye Bakanlığı'nı verme sözü vermişti. Itamar Ben-Gvir liderliğindeki aşırı sağcı "Yahudi Gücü" partisi ise, partiye Banliyöler, Necef Çölü ve Celile'yi Geliştirme Bakanlığı'nı vermekten vazgeçen Likud ile müzakerelerin durdurulduğunu duyurmuştu. Bakanlık ve yetkilerin dağılımında yaşanan belirsizlik ortamında Netanyahu'nun müttefiklerini razı edememesi, yeni hükümetin oluşumunun hala zorluklarla karşı karşıya olduğu gösteriyor. Öte yandan Netanyahu'nun kendi tabanında da aşırıcı müttefiklerine karşı tepkiler geliyor.

Likud aktivistleri, sosyal medyada Smotrich'i Gazze'deki Hamas hareketi liderlerinden Yahya Sinvar'a benzeten paylaşımlarda bulundu. Buna cevaben Netanyahu, 21 Kasım'da Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Bezalel Smotrich ile Sinvar arasındaki aşağılık karşılaştırmayı şiddetle kınıyorum. Anlaşmazlıklar olsa bile bu tür çirkin ifadelere yer yoktur." ifadelerini kullandı.

Smotrich ise, aleyhindeki paylaşımlara karşı, "Likud'un talepleri karşısında her zaman elimiz kolumuz bağlı durmadığımız için bizi düşmanlaştıranların ve kışkırtanların çıkması kabul edilemez." yorumunda bulundu. Smotrich, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Dini Siyonizm, milli blok ve Likud'un tam ortağıdır. Bir an önce iyi ve istikrarlı, güzel işler yapacak ve gerçek bir sağ siyaset yürütecek bir hükümet için sözlerimizi yerine getireceğiz." ifadelerine yer verdi.

Son yıllarda erken seçim ve koalisyon krizi sarmalına girilen İsrail'de 1 Kasım'da yapılan erken genel seçimlerde eski Başbakan ve muhalefet lideri Binyamin Netanyahu'nun başını çektiği sağ blok 120 sandalyeli Meclis'e 64 milletvekili göndererek açık bir zafer kazanmıştı.

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, 13 Kasım'da Netanyahu'yu hükümeti kurmakla görevlendirmişti.

Netanyahu'nun öncülüğündeki sağ blok, dini partilerden "Şas" ve "Birleşik Tevrat Yahudiliği" ile aşırı sağcı Dini Siyonizm ve Yahudi Gücü partilerinden oluşuyor. 73 yaşındaki Başbakan adayı Netanyahu, koalisyon kurmak için bu partilerle müzakereler yürütüyor. Netanyahu hükümetinin güvenoyu alabilmesi için 120 milletvekili bulunan İsrail Meclisi'nde 61 vekilin desteğini alması gerekiyor.