Bosna Savaşı'nı sona erdiren Dayton Barış Antlaşması'nın en önemli isimlerinden ABD'li diplomat Richard Holbrooke, önceki gün 69 yaşında yaşamını yitirdi. Üstelik de Bosna'da kanı durduran tarihi antlaşmanın 15'inci yıldönümüne bir gün kala... 50 yıla yakın kariyeri boyunca dünyanın dört bir köşesinde görevler üstlenen Holbrooke, geçen cuma ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'la yaptığı görüşme sırasında fenalaşarak George Washington Üniversite Hastanesi'ne kaldırılmıştı. Aort damarındaki yırtık nedeniyle 20 saatten uzun bir ameliyat geçiren Holbrooke'a ikinci bir müdahale daha yapılmasına rağmen diplomatın sağlık durumu ciddiyetini korumaya devam etti. Tecrübeli diplomat doktorların yoğun çabasına rağmen kurtarılamadı.
İLK ADIMI VİETNAM'DA
Yahudi bir ailenin çocuğu olarak 24 Nisan 1941'te New York kentinde dünyaya gelen Richard Charles Albert Holbrooke, 1962'de Brown Üniversitesi'nden mezun olduktan hemen sonra Dışişleri Bakanlığı için Vietnam'da çalıştı. Richard Holbrooke Vietnam Savaşı ile ilgili yürütülen 1968-1969 Paris Barış Görüşmeleri'nde Amerikan heyetinin bir üyesi olarak yer aldı. Vietnam'da bulunduğu sürede Holbrooke, Mekong Deltası'nda BM Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın sivil temsilcisi olarak da görev aldı. 1972-1976 arasında ünlü dış politika dergisi Foreign Policy'nin editörlüğünü yapan Holbrooke, 1977-1981 yılları arasında ABD Dışişleri Bakanlığı'nın en genç Doğu Asya ve Pasifik İşlerinden Sorumlu Müsteşarı oldu.
FİNANSTA DA ÇALIŞTI
Demokrat Başkan Jimmy Carter'ın başkanlık koltuğunu Cumhuriyetçi Ronald Reagan'a bırakmasının ardından dışişleri kariyerine ara veren Holbrooke 1981-1993 yılları arasında finans merkezi Wall Street'te çalıştı. 2008'de iflas eden finans devi Lehman Brothers'ta danışmanlık ve işletme müdürlüğü görevlerinde bulundu. Demokrat Bill Clinton'ın göreve geldiği 1993'te diplomasiye geri dönen Holbrooke, 1993-1994 yıllarında da Almanya Büyükelçiliği görevini yürüttü. 1994-1996 arasında Avrupa İşlerinden Sorumlu Müsteşarlık yapan Holbrooke'un kariyerindeki en önemli dönemeç, Soğuk Savaş sonrası Avrupa'da yaşanan en kanlı savaş olan Bosna iç savaşını bitiren 1995 tarihli Dayton Antlaşması oldu. Antlaşmanın mimarı olarak tarihe geçti.
BOSNA BULDOZERİ
Boşnak lider Aliya İzzetbegoviç, Hırvat lider Franko Tudjman ve dönemin Yugoslavya Cumhurbaşkanı Slobodan Miloseviç tarafından imzalanan barış antlaşmasıyla, Boşnakların ve Hırvatların yönetimindeki Bosna Hersek Federasyonu ile Bosnalı Sırpların yönetimindeki Sırp Cumhuriyeti'nden oluşan Bosna- Hersek kurulmuştu. Holbrooke, tarihe geçen müzakerelerdeki hırslı ve atak tutumu dolayısıyla "buldozer" lakabıyla anılmaya başlandı.
KARDAK'TA DEVREDE
Türkiye'yi yakından tanıyan ve Türkiye'nin oynadığı kilit role her fırsatta işaret eden deneyimli diplomat, 1996-1999 arasında ABD'nin Kıbrıs ve Balkanlar Özel Temsilciliği'ni yürüttü. Holbrooke ismini Türk kamuoyu, Bosna krizinden sonra ikinci kez çok yakından, bu kez Ocak 1996'da patlak veren ve Türkiye ile Yunanistan'ı Ege'de savaşın eşiğine getiren Kardak krizinde duyacaktı. Krizin çatışmaya dönüşmeden tatlıya bağlanması için arabuluculuk rolü oynadı. Richard Holbrooke'un bir dönem Türkiye'yi Malezya'ya benzetmesi Türkiye'de ciddi tartışmalar yaratmış, bunun ardından Holbrooke, Türk kültürüne olan saygısına dikkat çekerek sözlerinin yanlış anlaşıldığını dile getirmişti.
BM ELÇİLİĞİ YAPTI
Holbrooke, 1999-2001 arasında ise ABD'nin BM Elçiliği görevini yürüttü. Cumhuriyetçi George Bush'un başkanlık dönemi sırasında tekrar finans dünyasına dönen 'buldozer', sigortacılık devi American International Group (AIG) şirketinde görev yaptı. Son seçimlerden zaferle ayrılan Başkan Barack Obama'yla Beyaz Saray'a dönüş yapan ve Demokratların iktidarı döneminde adı dışişleri bakanlığı için de geçen Richard Holbrooke, ABD'nin Afganistan ve Pakistan Özel Temsilciliği'ni yürüttü.
7 NOBEL ADAYLIĞI VAR
Açıksözlülüğüyle tanınan Holbrooke'un, Nisan 2009'da Afganistan Devlet Başkanlığı seçimlerindeki yolsuzluk iddiaları nedeniyle Devlet Başkanı Hamid Karzai ile sert tartışmalar yaptığı rapor edilmişti. İngiliz Daily gazetesinin iddiasına göre ise Afgan savaşı, kendisinin son anlarında bile aklındaydı. Öyle ki son sözleri "Bu savaşı durdurun artık" oldu. Foreign Policy dergisinin bu yıl "100 Küresel Düşünür" arasında yer verdiği Richard Holbrooke, derginin bu vesileyle önceki hafta ABD'nin başkenti Washington'da düzenlediği etkinliğe katılmış ve etkinlik sırasında Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile de sohbet etmişti. Nobel Barış Ödülü'ne 7 kez aday gösterilen Holbrooke, gazeteci ve yazar Kati Marton ile evliydi. İki çocuk babası Holbrooke'un "To End A War" (Bir Savaşı Bitirmek) adlı bir de kitabı vabulunuyor.
