İlk 3 ay anne adayları bir yandan çocuk sahibi olmayı içtenlikle arzularken diğer yandan hamilelikle ilgili kaygılar yaşar. Çünkü hamilelik, kadının fiziksel ve psikolojik açılardan değişim yaşadığı bir dönemdir. İlk 3 ay bulantıların olması çok normaldir ve anne adayı zaman zaman kendisini halsiz hissedebilir. Bu ilk trimester'da beslenme biçimi de çok önemlidir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Dinçer Yıldırım, hamileliğin ilk 3 ayında anne adaylarının neler yaşadığını anlattı ve önerilerde bulundu.

Yaşanan değişiklikler

Hamileliğin ilk haftalarında ağızda tat değişikliği ve sabahları hafif bulantılar görülür. Bazı anne adaylarında bulantı hiç olmayabilir. Halsizlik, göğüslerde hassasiyet ve sık idrara çıkma gibi belirtiler de hissedilebilir. Hamileliğin ikinci ayı, vücutta bazı değişiklikleri de beraberinde getirir. Sık idrara çıkma, bulantı, kusma, mide yanması, halsizlik ve uykusuzluk gibi şikayetler bu ayda sık yaşanır. Aynı zamanda kan damarları genişler, kalp daha hızlı ve kuvvetli çalışır. Göğüs uçları büyür ve rengi koyulaşır. Göğüslerde gerginlik, hassasiyet, dolgunluk hissedilebilir. Rahmin büyümesine bağlı olarak kasıklarda ve belde hafif ağrı ve batmalar olabilir. Üçüncü ayda alt karın bölgesinde kramplar hissedilmeye başlanır. Rahim bağlarının gerilmesine bağlı olarak özellikle ani hareket yapıldığında kasıklarda ağrılar olur. Özellikle ilk hamileliklerde anne adayının psikolojisi etkilenebilir. Kafasında; iyi bir anne olup olamayacağı ve doğum ağrılarına dayanıp dayanamayacağına dair şüpheler olabilir. Anne olacak olmanın sorumluluğu ve diğer kaygılar sorgulanmaya başlanır. Bu aşamada eşinin anne adayına destek olması gerekir.

Doktor kontrolleri

İlk doktor kontrolünde ultrason muayenesi yapılır ve eğer bebek çok küçük olduğu için kalp atımı izlenemezse birkaç hafta sonra tekrar ultrason muayenesi yapılır. Hamileliğin ilk ayında tam kan sayımı, kan grubu, idrar tahlili, hepatit B testi ve tiroit (guatr) testleri gibi rutin tahliller yapılır. Üçüncü ayda, yani 11-14 haftalar arasında ikili test (zeka testi) yapılır. Bu testle bebekte down sendromu riski araştırılır.

Folik asit kullanımı

Hamile kalmadan en az üç ay önce folik aside başlanmalıdır. Ne zaman hamile kalınacağı kesin olarak bilinemeyeceği için, hamilelik planlayan herkesin o andan itibaren folik asit vitamini kullanmaya başlaması gerekir. 3 aydan daha uzun süre kullanılmasında bir sakınca yoktur. Hamilelik planlandığı an başlanarak, hamileliğin üçüncü ayı bitene kadar kullanılmalıdır. Bu sayede bebekte meydana gelebilecek bazı anomalilerin riski azaltılmış olur.

Bulantı ve kusmalar

Bulantı hamilelikte en sık görülen şikayetlerden biridir ve hamileliğin ilk aylarında yaklaşık yüzde 70 oranında görülür. Nedeni, artan hamilelik hormonlarıdır. Özellikle beta-HCG hormonundaki artışla, mide bulantısı arasındaki ilişki çok barizdir. İkiz hamileliklerde B-HCG hormonu daha çok arttığı için bulantı ve kusma da daha çok olur. B-HCG hormonunun azalmaya başladığı üçüncü ayın bitiminde şikayetler de azalır. Bulantı ve kusma şikayetlerini azaltmak için hafif ve yağsız yiyecekler yenmelidir. Midede şişkinlik yapmayan yiyecek ve içecekler tüketilmelidir. Sabah uyandıktan sonra çubuk kraker, bisküvi ve leblebi yemek sabah bulantılarını önleyebilir. Haşlanmış patates, ekmek, pirinç pilavı ve makarna mide bulantısını azaltır. Su ve sıvı gıdalar yemekle birlikte değil, yemek aralarında tüketilmelidir. Yağlı, baharatlı yiyecekler ve şişkinlik yapan gazlı içecekler tüketilmemelidir.

Yorgunluk ve baş ağrısı

Hamilelik sırasında görülen halsizlik ve yorgunluk hissi, kansızlık gibi bir hastalığa bağlı olabileceği gibi sıklıkla hiçbir neden bulunamaz. İlk aylarda bulantı ve kusmaların yoğun olmasından dolayı ve yaz aylarında çok terlemeyle birlikte su kaybetme gibi faktörler halsizliğe ve yorgunluğa neden olur. Halsizliğin nedeni anemiyse, demir haplarıyla tedavi uygulanır. Böyle bir neden yoksa beslenmeye dikkat edilmeli, bol su ve sıvı tüketilmeli, doktorun önerdiği vitaminler düzenli alınmalıdır. Anne adaylarında baş ağrısı çok sık rastlanan ve aslında normal kabul edilen bir şikayettir.

Düşük riski

Anne adaylarının yaklaşık 3'te1'inde düşük tehdidi denilen kanama durumu yaşanır. Hamileliğin ilk aylarında kanama veya lekelenme olmasına çok sık rastlanır ve bu da düşük riski olduğunu gösterir. Kanama ve düşük tehlikesi genellikle hamileliğin ilk 2 ayı içerisinde meydana gelir, sonraki aylarda çok nadirdir. Düşük tehlikesi durumunda; yatak istirahati yapmak ve kanama tamamen kesilene kadar cinsel ilişkiden kaçınmak gerekir.

Beslenme

Bu dönemde beslenme konusunda öncelikle zararlı olabilecek besinlerden uzak durmak önemlidir, faydalı olabilecek besinlere dikkat etmek ikinci planda kalır. Çünkü zaten ilk 3 ay, anne adaylarının büyük kısmı bulantı nedeniyle mükemmel bir beslenme düzeni oluşturamaz. Fakat bunun hamilelik üzerinde zararlı bir etkisi yoktur, anne adaylarının çoğu ilk aylarını bu şekilde geçirir. Üçüncü ayın bitiminden sonra beslenme düzene girer.

Hazırlayan: Başak DOĞRU