Bursa'da yan sanayi otomobil parçaları üreten bir fabrikada çalışan tarih meraklısı Özgür Sanal, yaptığı araştırmaların sonucunda, 2'nci Abdülhamit döneminde Libya'da kurulan telsiz telgraf istasyonunun fotoğraflarına ulaştı. Yıllardır tarih üzerine araştırma yaptığını belirten Sanal, 1905-1913 yılları arasında Libya ile İstanbul arasında haberleşmeyi sağlayan telsiz telgraf istasyonuna ait fotoğrafın orijinalini bulduğunu, kısıtlı imkanlarla tarih araştırması yaptığını söyledi. Sanal, Libya'daki telsiz telgraf istasyonundan çekilen telgraflara da ulaştığını belirtti. Erciyes Üniversitesi Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Deniz Akpınar'ın yardımlarıyla Derne'deki telsiz telgraf istasyonunun İtalyan arşivinde bulunan, bir gemiden çekildiği öğrenilen başka bir fotoğrafı da bulduklarını belirten Sanal, elindeki materyallerin tarihe ışık tutacağını kaydetti.
'1913 YILINDA İTALYAN İŞGALİNDE TOP ATIŞIYLA YOK EDİLMİŞ'
Derne'deki telsiz telgraf istasyonunun İtalyan işgaline uğramadan önce çekilen fotoğrafına ulaştığını söyleyen Özgür Sanal, "Afrika'da kalan son toprağımız Libya'ydı. 2'nci Abdülhamit burayla iletişimi sürekli kılmak için Almanya'daki bir firmayla iletişime geçerek istasyon kurulmasını istemiş. Buradaki bilgiler, Fethiye yakınlarında bulunan Patara Antik Kenti yakınlarındaki istasyona, buradan da İzmir üzerinden İstanbul'a aktarılıyordu. İstasyon 1904 yılında kurulmuş, 1905 yılında ilk deneme haberleşmesi başlamış. 1905 yılının ortalarında ise sürekli haberleşme sistemi başladı. Bu istasyon 1913 yılına kadar kullanılmış. 1913 yılında İtalyan işgalinde gemiden atılan top atışlarıyla iki istasyon yok edilmiş" dedi.
'SADECE OSMANLI ARŞİVİNDE ÖRNEĞİ VAR'
Almanya'da eğitim aldıktan sonra Derne'deki telsiz telgraf istasyonunda görev yapan Tabip Subay Süleyman Emin Efendi'nin fotoğraflarını da bulduğunu kaydeden Sanal, şunları söyledi:
"Bunun sadece Osmanlı arşivinde bir örneği var. İtalyan arşivinde de bir fotoğraf bulduk. O da gemiden çekilen bir fotoğraf. Şimdiye kadar yaptığım araştırmalarda bu fotoğrafın başka bir eşine rastlamadım. 2'nci Abdülhamit döneminde padişah, burada görev yapacak olan insanların da Türk olmasına özen göstermiş. 2 Türk mühendisi Almanya Berlin'e eğitim almaları için göndermiş. Birini Derne'de görevlendirmiş. Birini de Fethiye'deki istasyonda değerlendirmiş. Yakın dönemde elime geçen başka fotoğraflar da var. Bursa'dan Libya'ya giden Trablusgarp'ta görev yapan askeri bir hekimin fotoğrafına ulaştım. Tabip Subay Süleyman Emin Efendi. Libya'da belli bir süre görev yapmış. Orada çektirdiği hatıra fotoğraflarına ulaştım."
