BAŞLARKEN
... 1800'lü yıllara kadar varlığından bile haberdar olmadığımız Türkiye'nin 17 katı büyüklüğünde koca bir kıta Antarktika. Piri Reis'in 1513'te çizdiği haritada görünen bu kıta ancak yıllar sonra keşfedilebildi. Çok sayıda ülke kıta ile ilgili çalışmalar yaparken Türkiye uzun yıllar uzak durmayı tercih etti. Atok Karaali, 1967'de kıtaya ayak basan ilk Türk bilim insanı oldu. Sonraki yıllarda küçük çaplı birkaç kez ziyaret edilse de Türkiye'nin gerçek ilgisi 2017'de gerçekleştirilen 1. Antarktika Bilim Seferi ile başladı. Bilim dünyasının ilgisi dalga dalga yayılarak toplumsal bir meraka dönüşüyor. İnsan ırkının olmadığı, sevimlilikleri ile hemen herkesin kalbini keşfeden penguenlerin anavatanı, fok ve balinaların yaşadığı Antarktika'nın yüzde 98'i buzullarla kaplı olmasına rağmen dünyanın en büyük çölü. Diğer taraftan da Mars'a en yakın koşullar da yine Antarktika'da bulunuyor. Bu yazı dizisinde sizi Antarktika'yı çekici kılan binlerce özelliğiyle hissetmeye davet ediyorum.
Dünyanın en zorlu bölgesi olarak kabul edilen Antarktika'ya yolculuk için öncelik hazırlık. Kıtaya gidebilmek için ülkelerin koyduğu farklı kurallar var. Önceki yıllarda ABD, kıtaya gideceklerin apandistlerini aldırmalarını şart koşmuştu. Türkiye'nin koşulları bu kadar ağır olmasa da zorlu bir sağlık kontrolünden geçiyorsunuz. Böbrek taşı, safra kesesi taşı ya da ağrısı olan bir dişiniz varsa eleniyorsunuz. 20 tüp kan verdim. Ruh sağlığımızla ilgili 9 ayrı testten geçmemiz gerekti. Ardından TÜBİTAK'a ait gemide yaşam eğitimi ile ilkyardım eğitimi aldım.
Yolculuk ise ayrı bir hikâye. İstanbul Havalimanı'na ekip kıtada kullanacağı kıyafetlerle geldi. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank bizleri yolcu etti. İlk yolculuk Brezilya'nın Sao Paulo kentine oldu. 10 bin 569 kilometre yol, 12 saat 43 dakika sürdü. Burada 2.5 saat bekledikten sonra, 3 saat 53 dakika ve 2 bin 589 kilometre yol katedip Şili'nin San Tiago şehrine geçtik. 4 saatlik bekleyişin ardından 2 bin 191 kilometrelik 3 saat süren uçuşla Punto Arenas'a geldik. Dünyanın güneyindeki son yaşam alanı olan Puerto Willims'a olan 302 kilometrelik yolculuğu da 40 dakikada tamamladık. Buraya kadar 15 bin 651 kilometre yolu 21 saatlik uçuş ve 9 saatlik beklemeyle tamamladık.
Burada deniz yolculuğuna adaptasyon, jetlag etkisini ortadan kaldırmak ve hava koşulları nedeniyle 3 gün bekledik. Sonunda Antarktika'nın en kuzeyindeki King Georg adasına 2 saatlik uçak yolculuğuyla ulaştık.
NİHAYET ANTARKTİKA
İstanbul'dan başlayan yolculuğun üzerinden geçen 5 günün sonunda nihayet Antarktika'ya ayak bastık. Kıtaya ayak basmak yerine önce özel bir solüsyonda ayaklarımızı temizledik. Amaç yanımızda getirmiş olabileceğimiz kirleticilerle kıtaya zarar vermemek. Ekibin bir bölümü helikopterle bir bölümü de botlarla gemiye ulaştırıldı. Ben helikopterle giden ekipteydim.
Gemide TRT World ekibinden Abdulmuttalip ve Furkan ile kamaramı paylaştım. Şilili aşçılarımızın ilk ikram ettiği yemek adeta hoş geldin yemeğiydi. Yemekte mercimek çorbasını görmek hepimizin için şaşırtıcı oldu. Aldığımız eğitimlere göre geminin tahliyesine varacak kadar ciddi bir sorun olduğuna işaret eden alarmı duymamızla birlikte kıyafetlerimizi giyip can yeleklerimizi alarak iki kat üstte bulunan toplanma alanında buluştuk. 1 dakika 20 saniyelik alarmın tatbikat olduğunu öğrenince rahat bir nefes aldık.
BİLİM ÜSLERİNİ ZİYARET ETTİK
Antarktika'da bilimsel faaliyet sürdüren ülkelerin yüzde 40'ından daha iyi durumda olmamıza karşın kurulu tesisimiz ihtiyacı karşılamanın çok çok uzağında. Burada ilk ziyaretimizi King Georg adasındaki Polonya üssüne yaptık. Işıl Nur Güraslan burada Polonyalı ekibe katıldı. İkinci ziyaretimizi Güney Kore'nin uzay üssünü andıran tesisine yaptık. Ardından 50 yollok bir geçmişi olan Arjantin üssüne geçtik. Ziyaretlerin ardından Lİvingston adasına geçtik. Burada Bulgaristan üssünden Lyubomir Kenderov'u aldık. Ekibimiz böylece 22 Türk, 1 Belarus ve 1 Bulgar ile 24 kişiye tamamlanmış oldu.
100 MİLYONLARCA $'LIK ARAŞTIRMALAR
Antarktika'da 100'ü aşkın bilim üssü var. Çinliler 3 bin metre derinliğinde 1 milyon yıl öncesine ait havadaki karbondioksit miktarına ulaştı. ABD, Antarktika'daki araştırmalar için yıllık 500 milyon dolar bütçe ayırıyor. Güney Kore'nin bütçesi 100 milyon dolar. Belarus, kıtada yaptığı bilimsel çalışmalarda lösemi kanseri tedavisinde kullanılan en ucuz tedavi yöntemini keşfetti. TÜBİTAK'ın Antarktika için yaptığı çağrıya gelen müracaat sayısı ise yalnızca 30.
YARIN:
BALİNALARLA İLK TEMAS
DÜNYA DIŞI BİR YER
KUŞ SALDIRISI
NE TOPRAK VAR NE KARA CANLISI
