İstanbul Türkiye'nin gerçek başkenti. Siyasi olarak başkentin Ankara olması 20. asırda İstanbul'un yaşadıkları perspektifinden bakıldığında aslında İstanbul için çok olumlu oldu. Cumhuriyet'in başkentinin de İstanbul olması durumunda bu şehrin hali nice olurdu acaba?

Öte yandan İstanbul hâlâ küresel sahnede hak ettiği yerde değil. Her şeyden evvel İstanbul bir küresel şehir olma bağlamında hâlâ yeterince kozmopolit bir metropol değil. İstanbullular ve İstanbul dışında yaşayan Türkler İstanbul'un çok kozmopolit olduğundan bahseder ki bu bir palavradır. İkincisi hâlâ İstanbul bürokratik zihniyeti kıramamış bir şehir. AK Parti'nin şu 12 yıldaki en büyük eksiği devletçi ve bürokratik Ankara kafasını yeterince kıramamasıdır. Bu geleneksel Ankara kafası kırılmadan Türkiye büyük devlet olamaz.

Bakmayın İstanbul'un Türkiye'nin finans ve kültür başkenti olduğuna, hâlâ türlü bürokratik saçmalıklar İstanbul hayatında egemen. Oysa İstanbul'un Türkiye ve Türkiye dışında yaşayanların rüyalarını gerçekleştirebilecekleri bir özgür şehir olması gerekir. Dünyanın tüm yetenekli ve zeki beyinlerini İstanbul'a getirtecek bir tahayyülümüz olması gerekir. Finansal anlamda da tıpkı Londra gibi bir liberal perspektifi olması gerekir İstanbulumuzun...

Psikiyatri profesörü olmasının yanı sıra kıymeti henüz fark edilmemiş önemli bir entelektüel olan Medaim Yanık bir yazısında İstanbul- Londra mukayesesini çok güzel yapmıştı. Londra'da metroya bindiğinizde yolculardaki olağanüstü çeşitlilik dikkatinizi çeker. İnsanların ten renklerindeki, giyimlerindeki, konuştukları dillerdeki farklılıklardan, dünyanın farklı coğrafyalarından insanların bu şehirde toplandığını düşünürsünüz.

Bu renklilik sadece turistlerden kaynaklanmaz. Hatta bu renklilik işe gidişlerin veya dönüşlerin yoğun olduğu saatlerde daha fazla artar. Tipik bir İngiliz'e benzemeyen bu kişiler genellikle Londra'da yerleşiktir. Bir kısmı Britanya İmparatorluğu'nun sömürgelerinden gelip yerleşen ve İngiliz vatandaşlığını alan göçmenlerdir. Bir kısmı mültecidir.

Bir kısmı da Londra'nın finans veya eğitim merkezi olmasından dolayı Londra'dadır.
Son yıllarda İstanbul'daki metrolarda da insan çeşitliliği arttı. İstanbul metroları henüz Londra metrosundaki insan çeşitliliğine ulaşmasa da, Londra olma yolunda ilerlediği izlenimini veriyor.

İstanbul turistler dışında hem göçmenlerin ve sığınmacıların, hem de ticaret ve eğitim için gelen insanların buluştuğu bir şehir olmaya başladı.
İstanbul metrosundaki farklı coğrafyalardan insanların varlığının artmasına Türkiye kamuoyu ne türden tepkiler veriyor?

Yanık'ın belirttiği gibi Osmanlı'nın son dönemi ve Cumhuriyet boyunca bu topraklarda yaşayan insanların psikolojisinde ve zihniyet dünyasında üç önemli değişim gerçekleşti. Bu değişimler, "biz" tanımının daralması, "ulus devlet sınırlarına sıkışma" ve "kendine güvende azalma" şeklinde gerçekleşti.
Yarın devam edeceğiz.