50'nci yılını kutlayan teknoloji devi Netaş'ın, Çinli teknoloji devi ZTE Cooperatief'e satışıyla ilgili gelişmeleri CEO Müjdat Altay ile yaptığımız sohbette öğrendik.
Şirketin yüzde 48'ini kontrol eden JP Morgan, satın aldığı günden bugüne katbekat büyüyen Netaş'ı satmaya karar verdiğinde, 17 milyar dolar cirosu olan ZTE karşılarına çıkmış ve teklifte bulunmuştu. Müjdat Altay, 6 Mayıs'ta anlaşmanın sağlandığını, 10 milyon dolar kaparo veren Çinli ZTE'nin 101 milyon dolar değer biçilen Netaş'ın yüzde 48'ini satın alma işleminin başladığını söylüyor. ZTE'nin Netaş'a neden ilgi duyduğunu ise; Altay, "Avrupa, Afrika ve Ortadoğu'ya açılmak için Netaş en doğru kapı" diye açıklıyor.
Araştırma ve geliştirmenin önemini daha kurulduğu yıllarda kavrayan teknoloji dünyasının önde gelen ismi Netaş'ın 50 yıllık öyküsünü dinlemek için CEO Müjdat Altay ile bir araya geldik. Şirketin bir Çinli şirket tarafından satın alma hikayesinin yanı sıra 50 yıllık öyküsünü, 2000'lerde kurduğu 1000 kişilik Ar-Ge merkezi sayesinde bugün nasıl hatırı sayılır bir büyüklüğe eriştiğini dinledik.
Yerinde Ar-Ge kanununun çıkmasına öncülük eden Netaş, 2000'lerde 1000 kişilik Ar-Ge merkezi kurmuş ve ardından şirketin o günkü sahibi Nortel'in dünyadaki 'mükemmelliyet merkezi' olmayı başarmıştı. O yıllarda şirketin adı Nortel Netaş'tı ve Netaş'ın yüzde 53'ü Nortel'indi. Türkiye'deki bu merkezin kurulması, dünyada 20'ye yakın merkezin kapanmasına ve tüm işlerin Türkiye'ye kaymasına neden olmuştu. Nortel iflas edip de Netaş'ın da satışı gündeme gelince işte o Ar-Ge merkezi Nortel'i satın alan şirket için cazibe merkezi olmuştu.
Bugün savunma alanında, bilgi iletişim alanında, siber güvenlikte Türkiye'ye ve dünyaya yerel çözümler sunan Netaş, son 10 yılda 10 kat büyümeyi başarmış ve 400 milyon dolarlık yazılım ihraç eder hale gelmiş.
Savunma alanında Aselsan ile çalışan ve deniz, hava ve kara kuvvetlerine ses sistemleri kuran ve çoğu mühendis 2 bin kişinin çalıştığı Netaş için Müjdat Altay, "Yerli firmayız ama milli değiliz" diyor. Hali hazırda Netaş'ın yüzde 48'i JP Morgan'a, yüzde 18'i Türk Silahlı Kuvvetleri Vakfı'na ait, geri kalanı da borsaya açık. İşte şimdi o JP Morgan'ın yerini Çinli şirket alıyor. Peki Netaş, kurduğu Ar-Ge merkezinde geliştirdiği teknolojilerle hem Türkiye'nin önünü açarken hem de dünyaya yazılım ihraç ederken, Türkiye neden topyekûn bir atılımda bulunamadı. Bunu da en güzel Müjdat Altay özetledi:
"1985 ile 1994 arası Ar-Ge merkezleri ülkemizde büyüdü. Ne yazık ki Tansu Çiller'in döneminde ayağımız kesildi. Enflasyonun yüksek olduğu yıllardı ve teşvik alıyorduk, paramızı 3 yıl sonra veriyorlardı. Birçok şirket Ar-Ge'sini kapatmak zorunda kaldı. Türkiye bir 10 yıl kaybetti. Dünyada teknolojide daha iyi bir yerde olmamamızın sebebi o yıllardan kaynaklandı. Netaş, tüm zorluklara rağmen Ar-Ge'sini kapatmadı. 2003'ten sonra AK Parti dönemiyle Ar-Ge'ye müthiş bir teşvik geldi. 2003'te Ar-Ge'nin GSMH'den aldığı pay binde 4'ken, şu an yüzde 1 oldu. 6-7 misli büyüdü. Beklentim, Ar-Ge'nin GSMH'ye ikinci bir etkisinin olması. Ar-Ge'den dolayı zıplama dönemine giriyoruz."
2016'yı 325 milyon dolar ciro ve 30 milyon dolar EBİTDA ile kapatan Netaş hızla büyüyor ve Türkiye'yi de büyütüyor. Ülkenin refah seviyesinin yükselmesinin Netaş benzeri şirketlerin çoğalmasıyla olacağı aşikar.