Cinsel arzuya ek olarak yaşama arzusunu da tanımlar libido kavramı. Hormonal etkilere uyum, hamileliğin bulantı gibi bazı sıkıntılarının yanı sıra bebeğe zarar verme korkusu gibi psikolojik faktörler anne adaylarında libidoyu etkiliyor. Konunun psikolojik boyutuna dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Dr. Orhan Karaca, libido düşmesinin tedavisi konusunda açıklayıcı bilgiler verdi. Kadın Sağlığı ve Doğum Uzmanı-Hamile Eğitmeni Dr. Hakan Çoker ise hamileliğin hangi döneminde libidonun nasıl etkilendiğini anlattı.
Libido nedir?
Günümüzde cinsel istek ve arzuyu tanımlayan bir terim olarak kullanılan libido, psikiyatrik terminolojide ise cinsel arzuya ek olarak, yaşama arzusunu da tanımlar. Libido, bir enerji kaynağıdır. İnsan vücudundaki tüm hareketler, bir dizi kimyasal ve elektriksel reaksiyonlarla ortaya çıkar. Bu reaksiyonları sağlayan bileşenler nörotransmitterler (seratonin, noradrenalin, dopamin), hormonlar (testosteron, östrojen, progesteron), sinir dokusu ve salgı bezleridir (hipofiz, böbrek üstü bezi, gonadlar). Libidonun kaynağında da bu zemin yer alır. Her iki cinste de libidoyu belirleyen hormon, testosterondur. Erkekteki testosteron miktarı kadındakinden daha yüksektir. Bu durum, erkeğin cinsel ilişkiye daha istekli olmasını sağlar. Kadın ise, güven ve etkileşim gibi faktörlere ihtiyaç duyabilir. Bu değerlendirme tüm kadın ve erkekler için genellenemez, bireysel farklılıklar olabileceği unutulmamalıdır.
Anne ve baba adayında libido düşmesi
Hamilelik döneminde her iki cinste de libido düşebilir, ancak bu düşüş kural olarak algılanmamalıdır. Kimi çiftlerde ise hamilelik boyunca libido yükselebilir veya dönem dönem yükselip düşebilir. Cinsel konularda yaygın olan kalıplaşmış inanışlar (cinsel mitler), libidonun düşmesini etkileyen en önemli psikolojik faktördür. Bu dönemde düşük olacağı, bebeğin hastalık kapacağı düşünceleri ile sık karşılaşılır. Böyle bir riskin olduğunu varsayan ve bu riski azaltmak isteyen çift, kaygılanır ve cinsel birliktelik yaşamayabilirler. Halbuki sağlıklı bir hamilelikte böyle bir risk yoktur. Ayrıca her iki bireyin de hamilelik süreci ve sonrası ile ilgili kaygıları, sorumluluk artışı, bu sorumluluğu abartılı algılama, umutsuzluk gibi faktörler de bireylerin ruh sağlığını olumsuz etkiler. Bozulmuş moral, endişe, kaygı gibi duygusal değişiklikler, depresyon gibi hastalıklar libidoyu düşürebilir. Anne adayının kaygısı ve cinsel mitlerin birlikteliği, erkek tarafından reddedilme olarak algılanabilir. Reddedildiğini düşünen erkeğin de libidosu düşebilir. Tüm bunlar ise çiftin hayatında ilk aşamada cinsel soruna, ilerleyen aşamada da iletişim sorununa neden olabilir.
Libidonun düşme nedenleri
Hamilelik dönemi dışında libidoyu düşüren nedenler fiziksel ya da psikolojik bazı durumlar olabileceği gibi, hastalık denilemeyecek düzeydeki ruhsal değişimler de olabilir. Libidoyu düşüren hastalıkların başında depresyon gelir. Bunun dışında, aşırı kaygı ile giden bazı bozukluklar ve tedavilerinde kullanılan birtakım ilaçlar da libidoyu azaltabilir.
