Ağız alışkanlıkları; parmak emme, emzik kullanma, dudak alışkanlıkları, dil itimi veya ağız solunumu, tırnak yeme olarak sınıflandırılabilir. Parmak emme, bebek için gebeliğin 29. haftasında başlayan normal bir reflekstir.
PARMAK EMME VE TEDAVİSİ
Çocuklarda uzun süre parmak emmenin birçok ciddi etkisi olabilir. Ön açık kapanış, keserler arasında kalan parmakların ön dişlerin sürmesini engellemesi ve serbest kalan arka dişlerin uzamasıyla alt ve üst dişlerin arasındaki mesafenin artması durumudur. İçeride dil ve dışarıda yanak kasları arasındaki denge, parmağın içeride konumlanıp dili damaktan uzaklaştırmasıyla bozulur ve yanak kasları dişleri içe doğru kuvvet uygulayarak üst çenede darlığa sebep olur.
Parmak emmede tedavi zamanı önemlidir. Daimi dişlerin sürmesinden önce tedavi edilmelidir. Tedavi genelde 6 yaşından sonra başlar ve çeşitli teknikler uygulanabilir. Davranış değişikliği sağlayacak hatırlatıcı ya da ödüllendirici tedaviler uygulanabilir. Etkili olmaması durumunda parmak emmeyi engelleyen ağız içi bir aparey yapılabilir. Bu apareyin 3 ay ağızda kalması gerekebilir.
EMZİK EMME VE TEDAVİSİ
Emzik alışkanlığı parmak emme alışkanlığına benzer yönde etki eder fakat dişlerin ön-arka yöndeki etkisi daha azdır. Emzik alışkanlığını durdurulması teorik olarak parmak emmeye göre daha kolaydır. Aşamalı olarak bırakılabilir veya birden ailenin kararıyla durdurulabilir. Bazı çocuklar alışkanlık bittikten sonra parmak emmeye başlayabilmektedir.
DUDAK ALIŞKANLIKLARI VE TEDAVİSİ
Bu alışkanlık dudak ve ağız çevresindeki kasları etkiler. Çoğu dudak hareketi yeni bir diş bozukluğuna sebep olmayıp mevcut bozukluğun devam etmesine sebep olur. En fazla görünen hali alt dudağın üst keserlerin arkasında kalıp kuvvet uyguladığı durumdur. Alt keserlerin geriye, üst keserlerin öne doğru olan kuvveti alt ve üst keserler arasındaki mesafenin artmaya başlamasına sebep olur.
TIRNAK YEME VE TEDAVİSİ
Tırnak yeme alışkanlığı 3-6 yaşları arasında nadiren görülmektedir. Ergenliğe doğru tırnak yiyen kişi sayısında bir artış gözlenmektedir. Tırnak yemenin dişler ve dişlerin kapanışı üzerinde olumsuz kanıtlanmış bir etkisi olmadığı için tavsiye edilen bir tedavisi yoktur. Ancak enfeksiyon kapma gibi farklı rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olur.
DİL İTİMİ VE TEDAVİSİ
Dilin yutkunurken, konuşurken veya dinlenim durumundayken alt ve üst dişler arasına girme alışkanlığıdır. Bu durumla ilişkili olabilecek faktörler arasında büyük dil (makroglossi), parmak emme, büyük tonsiller, dil bağı (ankiloglossi) yer alır. Zararlı etkileri ise dilin konumuna göre önde veya arkada açık kapanış, üst keserlerin öne gitmesi, dişler arasında boşluklar, alt keserlerin geri veya ileriye gitmesi, arka çapraz kapanış, konuşma bozukluklarıdır. Temel olarak 2 tedavi yöntemi vardır. Geceleri kullanılan gece plağına benzer bir aparey kullanılabilir. Bu apareyin egzersizle desteklenmesi gerekmektedir. En başarılı sonucu bu kombinasyon vermektedir. İkinci olarak da diş hekimi tarafından takılıp çıkarılabilen daha sabit bir aparey uygulanabilir.
