Miniğiniz doğduğu andan itibaren çeşitli refleksler gösterir. Bu refleksler hem onun sağlıklı olduğunun hem de hayatı yavaş yavaş keşfettiğinin göstergesidir. 0-12 aylık dönemde bebeklerde görülen refleksleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Uğur Bıçak anlattı.

Refleks nedir?

Refleks insanların istemsiz olarak bir uyarana karşı verdiği tepkidir. Yenidoğan refleksleri de dış dünyaya karşı bebeğinizin kendisini korumak için yaptığı doğal davranışlardır. Yenidoğan döneminde görülen reflekslerin birçoğu ilerleyen aylarda kaybolur. Yerlerine daha kapsamlı ve ayına uygun refleksler gelişir.

Emme-arama refleksi; Genellikle birlikte değerlendirilirler. Bebeğin dudaklarının üzerine veya yanağına dokunulduğunda bebeğin ağzı ile o objeyi aradığı, başını o tarafa doğru çevirdiği ve yakalarsa emmeye başladığı görülür. 32-34. hamilelik haftalarında bebek bu hareketleri düzenleyecek olgunluğa erişmiştir. Emme refleksi uyanık durumda 4. aya, uykuda 7. aya kadar devam eder. Bu refleksin doğumda olmaması, beyin sapının doğumsal bozuklukları, oksijensizlik, travma veya sinir sistemini de içine alabilen ağır enfeksiyon hallerini işaret edebilir. Uzun süre devam etmesi ise ağır beyin hasarını gösterebilir.

Yakalama refleksi; Bebeğin el ayası veya ayak tabanına dokunulduğunda objeyi sıkıca yakaladığı ve bırakmadığı izlenir. 28. hamilelik haftasında yakalama başlar, 36. haftadan büyük bebekler muayene eden kişinin elini sıkıca kavrar ve gövdesini öne doğru kaldırabilir. İstemli yakalamanın başlaması ile 2. ayda elde yakalama refleksi kaybolurken ayakta 10. aya kadar devam edebilir. Refleksin alınmaması beyin zedelenmesi veya sinirlerde bozukluğun sonucu olabilir.

Moro refleksi (sıçrama); Bebeğiniz sırt üstü yatarken başını hafif kaldırıp arkaya doğru bırakırsanız, ani bir refleksle sıçradığını göreceksiniz (kollarını açıp kapama). Bu refleksi, bebeğinizin ellerini tutup vücudunu biraz havaya kaldırdıktan sonra kollarını bırakınca da görebilirsiniz. Bebekler, ani sesler duyduklarında ve uyurken de bu hareketi yapabilirler. Sıçrama refleksi, hamileliğin 28. haftasında belirmeye başlar ve 32. haftasında yenidoğan gibi tepki verir. Hamileliğin ilk 4 ayında normal kabul edilen bu refleks, bebeğin sinir ve kas sisteminin gelişmesine bağlı olarak en geç 6 ayda kaybolur. Refleks, dışarıdan herhangi bir uyaran olmadan kendi kendine ortaya çıkıyorsa ağır bir beyin lezyonundan şüphelenmek gerekir. Aksi halde, yani uyarana rağmen bebeğiniz tepki vermiyorsa, bu durumda santral sinir sisteminin hasar görmüş olması veya ağır bir hastalık tarafından baskılanma olasılığı akla gelmelidir. Refleks tek taraflı ise, tepki vermeyen tarafta kol siniri felci, köprücük kemiği kırıklarını düşündürür. Bu durum uzun sürerse, beyin hasarına işaret edebilir.

Basma ve adımlama refleksi; Bebek, koltuk altlarından tutularak, yere bastırılırsa adım atarmış gibi yapabilir. Zamanında doğan bebeklerin tabanlarını bastıkları görülürken, erken doğanlar ayakuçlarında yürürler. Bu refleks genellikle 4. aydan sonra kaybolur. Hareketlerin uzun sürmesi veya tekrarlaması durumunda sinir sisteminde bir rahatsızlık akla gelmelidir.

Reflekslerini takip edin!

Yenidoğan döneminde görülen bazı hareketleri de konvülziyon (havale) ile karıştırmamak gerekir. Bunlardan jitternes dediğimiz ani irkilme ve titremeler genellik yüksek ses dış uyaranlar ile yenidoğanda oluşur. Kısa süreli güçlü olmayan bir titreme hareketi oluşur. Sık sık, güçlü ve belirgin şekilde oluyorsa hipoglisemi, hipokalsemi ve yenidoğan hipoksisi gibi durumlardan kaynaklanabileceği için bu durumda bir çocuk doktoruna başvurmak gerekir. Ayrıca selim nokturnal miyoklonus dediğimiz uykunun erken dönemlerinde özellikle ellerde, parmaklarda ve kollarda görülen fleksiyon hareketleri de normalde yenidoğanlarda görülebilir. Bu hareketlerin sıklığı artar, süresi uzar ve uyku dışındaki zamanlarda da görülürse çocuk nöroloji uzmanına göstermek gerekir.