1. Ona koşulsuz sevginizi hissettirin Çocuk disiplininde önemli noktalardan ilki, anne-babanın çocuklarını sevdiğini ona hissett irmeleridir. Bu sevgi hiçbir koşula bağlı olmamalıdır. Eğer ebeveynler çocuğun başarısı ya da başarısızlıklarına bağlı olarak çocuğu severse, çocuk sürekli anne-babasının gözüne girmeye ve onların sevgisini kazanmaya çalışacaktır.

2. KURALLAR KONUSUNDA FİKİR BİRLİĞİ YAPMALI Kural koyma konusunda anne-babanın kendi aralarında aynı görüşe sahip olmaları önemlidir. Eğer annenin "Hayır" dediğine baba, "Tamam" derse bu durum çocukta kafa karışıklığı yaratır, çocuk yapması gereken davranışı değil, işine gelen davranışı sergiler.

3. Kuralları koyarken çocuğu da dahil edin Kuralları benimseyebilmesi için kurallar konulurken çocuklara da söz hakkı verilmelidir. Bazı kurallar değişmezdir ve çocuğun fikrinin alınması olası değildir. Ancak daha basit konularda kural konulurken çocuğun da fikri alınırsa çocuğun kurala uyması kolaylaşabilir. Örneğin, küçük çocuklar için gün içinde içmesi gereken sütü uykudan önce mi yoksa sonra mı içeceğine kendisinin karar vermesine imkan verilebilir.

4. Kurallar konusunda tutarlı olun Kuralları uygularken tutarlı olmak, çocuğun istenen davranışı öğrenmesine yardımcı olur. Eğer ebeveynler kuralları ilk birkaç sefer uyguluyorsa ve sonra vazgeçiyorsa, çocuk o davranışı öğrenemez. Ebeveynler eğer bir kural koyduysa, tutarlı bir şekilde her seferinde çocuğa o kuralı uygulamalıdır.

5. Sınırlarınızı net bir şekilde çizin Çocuğa kurallar anlaşılır ve belirgin bir şekilde aktarılmalıdır. Eğer çocuğa söylenen kuralın ucu açık bırakılıyorsa bu ebeveyn ve çocuk arasında anlaşmazlığa yol açabilir. Örneğin, anne çocuğa erken yat diyorsa ve bir saat belirtmiyorsa, bu çocuk için bir belirsizlik yaratır. Çocuğun yaşına uygun saat ne ise o saatt e yatması gerektiği söylenirse çocuk için daha net olur.

6. Kuralları öğretirken sabırlı olun Kuralları öğrenirken çocukların hata yapabileceği unutulmamalıdır. Ebeveynler, çocuklar kuralları öğrenmeye çalışırken sabırlı olmalı ve hata yaptıklarında onları çabalamaya teşvik etmelidir.

7. Ona model olun Her ne kadar kurallar belirlenip çocuğa açıklansa da, çocuklara disiplin vermenin en etkili yollarından biri, ebeveynlerin çocuğa iyi örnek olmalarıdır. Çocuklar anne-babalarını gözlemleyerek ve onlar gibi davranmaya eğilimlidirler. Ebeveynler de çocuklarına aktardıkları kurallara paralel bir şekilde davranmalıdır. İyi bir rol model olmak, çocuğun daha kolay öğrenmesini sağlayacaktır.

8. Çocuğunuzun davranışını ödüllendirin Ödül yöntemi, çocuğun istenilen davranışını arttırmak açısından önemlidir. Eğer çocuk istenilen bir davranış sergilediyse, ardından istediği bir şeyle ödüllendirmek o davranışı arttırmaya yarayacaktır. Burada önemli olan nokta, ödülün davranıştan hemen sonra verilmesidir. Eğer araya zaman girerse ödülün etkisi azalır.

9. İstenmeyen davranışını pekiştirmeyin Eğer çocuk istediği bir şey alınmadığında ağlama krizlerine giriyorsa, anne babalar çocuğun sakinleşmesi için genelde istediği şeyi almayı tercih ederler. Çocuk burada ağlayarak istediğinin alınacağını öğrenir ve aslında istenmeyen davranışı pekişmiş olur. Bunun yerine çocuğun sakinleşmesini beklemek daha iyi bir yol olacaktır.

10. Çocuğa neden yapmaması gerektiğini anlatın Kuralların nedenlerinin açıklanması ve çocuk tarafından anlaşılması, o kurala uyma olasılığını arttıracaktır. Sebebini açıklamadan çocuğun itaat etmesi beklenirse, çocuk kuralın mantığını anlayamaz ve uygulamakta zorlanır. Örneğin; çocuktan sandalyeye tırmanmaması isteniyorsa, sandalyeden düşebileceği ve canının acıyabileceği anlatılarak kural açıklanmalıdır.

11. Hangi davranışın doğru olduğunu çocuğa net olarak aktarın Genelde çocuğa yapılmaması gerekenler söylenir, ama öğrenmesi gereken davranışlar açıklanmaz. Çocuk yapmaması gerekeni öğrense bile, yerine alternatif olarak hangi davranışı koyacağını öğrenemez. Ebeveynler çocuğa yapmaması gerekenleri söylemenin yanı sıra, doğru davranışların neler olduğunu da anlatmalılardır.

12. Kişiliğini değil davranışını YORUMLAYIN Çocuk herhangi bir davranışında, çocuğun kişiliğini değil bu davranışı eleştirmek gerekir. Eğer çocuk istenmeyen bir davranış yaptığında ebeveyn onun kişiliğini eleştirirse, çocuk kendini "kötü" biri olarak görür. Ancak sadece davranış eleştirilirse çocuk karakterinin değil, davranışının yanlış olduğunun farkına varır.

13. Çocukla inatlaşmak yerine dikkatini başka yöne çekmeye çalışın Çocuk bir şey istediğinde eğer ebeveynler buna izin vermiyorsa, genelde bu durum krize dönüşür; çocuk inat ederek istemeye devam eder. Böyle durumlarda çocukla inatlaşmak yerine dikkatini başka yöne çevirmek ve çocuğu sakinleştirmek daha etkili bir yoldur. Böylelikle aradaki kriz büyümez.

14. Kurallara uymadığında neler olacağını anlatın Çocuğa uyması gereken kuralların neler olduğunun açıklanması önemli olduğu kadar, bu kurallara uymazsa sonuçlarının ne olabileceği konusunda bilgilendirmek de önemlidir.

15. Sonuçları tutarlı şekilde uygulayın Eğer çocuk kurallara uymazsa, sonuçlarına maruz bırakılmalıdır. Eğer çocuk toplaması gereken oyuncaklarını toplamıyorsa, ebeveyn onun yerine oyuncakları toplamamalı, oyuncakları dağınık bırakmalıdır. Çocuk bir daha oyun oynayacağı zaman dağınık oyuncaklarla karşılaşmalı ve kendi toplamak zorunda kalmalıdır. Kuralın sonucu olarak toplamak durumunda kalan çocuğun bir sonraki sefer oyuncakları toplama ihtimali artacaktır.

16. Diğer aile bireylerini kurallardan haberdar edin Kuralları sadece anne ve babanın uygulaması yeterli değildir. Geniş ailedeki diğer kişiler de, örneğin anneanne, babaanne ve dedeler kurallar hakkında bilgilendirilmeli ve onların da bu kuralları uygulaması gerekir.

17. Hatalarını başkalarının yanında değil, yalnızken söyleyin çocuğun yaptığı yanlışları başkasının yanında söylemek onda utanç duygusuna yol açabilir. Bunun yerine, yalnızken ve sakin bir şekilde çocukla konuşmak daha uygun olacaktır.

18. Çocuk istenen davranışı sergilediğinde takdir edin Takdir çocukların gelişimi açısından önemlidir. Özellikle küçük yaşlarda çocuğun davranışlarını övmek, çocuğun o davranışı geliştirmesinde etkili olacaktır. Ancak övgü de dozunda olmalıdır. Abartılı övgü, inandırıcılığını kaybeder.

19. Sorumluluk almasına yardımcı olun Çocuğun yaşına uygun sorumluluklar vermek çocuğun özgüven gelişiminde katkıda bulunacaktır. Çocuğun küçük yaştan itibaren bir şeyleri başarabildiğini hissetmesi, motivasyonunu ve çabalarını arttıracaktır.

20. Hayır demeyi öğrenin Ebeveynler genelde çocuklarına sert gözükmemek için "Hayır" demekten kaçınır. Ama gerekli zamanlarda ve tutarlı şekilde söylenen hayır, çocuğun güven duygusunu geliştirir. Çocuk da gerekli durumlarda "Hayır" diyebilmeyi öğrenir.

21. Çocuğun yaşına uygun kurallar belirleyin Kuralları çocuğun yaşına göre belirlemek, kulların uygulanmasını arttırır. Örneğin, 17 yaşındaki birine "Akşam 9'da yat" demek, uygulanabilir bir beklenti olmayacaktır. Daha uygun beklentiler hem ebeveyn ve çocuk arasındaki iletişimi güçlendirir, hem de kurallar çocuk için daha uygulanabilir hale gelir.

22. Yapması gerekenleri direkt söyleyin Çocuğa yapması gereken şeyi öneri şeklinde sunmak yerine direkt söylemek gerekir. Eğer çocuk o gün ödevini bitirmesi gerekiyorsa, "Ödevini yapmak ister misin?" yerine "Ödevini yapman gerekiyor." denmelidir.

23. Hatalarından sorumlu tutun Çocuk yanlış bir şey yaparsa bunun sorumluluğunu alması sağlanmalı ve özür dilemeyi öğrenmesi gerekir. Eğer okula ödevini yapmadan giderse öğretmenine bu durumu kendisi açıklamalı ve öğretmeninden özür dilemeyi bilmelidir.

24. Şiddetten uzak durun her ne ölçüde olursa olsun çocuğa şiddet kesinlikle uygulanmamalıdır.

25. Başka çocuklarla kıyaslamayın Kıyas, hiç kimse tarafından hoş karşılanmaz. Özellikle çocukların ebeveynler tarafından kıyaslanması, kendilerini sürekli bir yarış içindeymiş gibi hissetmelerine neden olur. Bu tutum, hayatları boyunca kendilerine yüksek standartlar koymalarına yol açabilir. Bu standartlara ulaşmak için de çok fazla çaba harcamaya, standartlara ulaşamazlarsa büyük hayal kırıklıkları yaşamalarına sebep olabilir.

26. Duygularına değer verin Ebeveynler çocukların duygularını ifade etmelerine olanak sağlamalıdır. Bunu da kendi duygularını çocuklarına açarak başarabilirler. Anne babanın çocuklarıyla duygularından konuşması, çocuğun da kendini ifade etmesini kolaylaştıracaktır.

27. Birlikte vakit geçirin anne-baba, çocuğuyla yeterince vakit geçirmelidir. Ayrı ayrı vakit geçirmenin önemi kadar, hep birlikte ailece geçirilen zamanlar da çocuk için önem taşır. Birlikte geçirilen vaktin kalitesi de önemlidir. Çocukla paylaşılanlar ve birlikte yapılan aktiviteler ilişkinin yapısını belirleyen etkenlerden biridir. Eğer çocuğun yaşı küçükse birlikte oyun oynamak ilişkiyi geliştirme açısından oldukça etkili bir yoldur.

28. Çok fazla öğüt vermeyin Şüphesiz ebeveynlerin hayata dair çok deneyimi vardır. Çocukların da ebeveynlerin deneyimlerine ihtiyacı vardır. Ancak çocuğa çok fazla üst üste öğüt verilirse ters tepebilir. Yeterli derecede ve gerekli durumlarda öğüt vermek, çocuğun bu öğütleri içselleştirmesi açısından etkili olacaktır.

29. Onu dinleyin Anne babalar çocuklarını dinlemeye özen göstermelidir. Çocuklara düşüncelerini ifade edebilme fırsatı vermek, ilerde kendilerini rahat ve net ifade edebilen bireyler olmalarını sağlayacaktır.

30. Israrlı davranışının nedenini anlamaya çalışın Eğer çocuk ısrarla bir kurala uymuyorsa, ebeveynler bu noktada daha dikkatli olmalıdır. Çocuk anne babasına bir şey anlatmaya çalışıyor olabilir. Bu kurala uymayışının nedenini anlamaya ve durumu çözmeye çalışmak gereklidir.

31. Yanlış yaptığında tehdit etmeyin Tehditle çocuğu korkutmak, onun güvenini zedeler. Tehdit ve ceza ile çocuk yapılmaması gereken davranışı korktuğu için yapmaz. Ancak yerine hangi davranışı yapması gerektiğini öğrenemez.

32. Aşırı koruyucu olmayın Anne-baba olarak çocuğun her durumda yanında olmak istemek çok olağan bir durumdur. Ancak ebeveynler çocuklarına karşı aşırı koruyucu bir tutumda olmamalıdır. Çocuğu belli çerçevede özgür bırakmak, onun ayrı bir birey olduğunun farkına varmasına yardımcı olur.

33. Gerektiğinde özür dileyin çocuğun hata yaptığında sorumluluğunu alması gerektiği gibi, anne-baba da aynı şekilde davranmalıdır. Eğer anne-baba çocuğa karşı yanlış bir tutum sergilediyse bunun sorumluluğunu üstlenmeli ve özür dilemelidir. Bu davranış şekliyle çocuğa da iyi bir örnek olacaktır.

34. Fikir ayrılığı olduğunda sakin kalabilmeyi öğrenin Çocuk ve ebeveyn arasında anlaşmazlık olduğunda iki taraf da birbiriyle inatlaştığı için bu durum genelde tartışmaya döner. Böyle zamanlarda özellikle ebeveyn sakin kalarak çocuğun da sakinleşmesini sağlamaya çalışmalıdır.

35. Olumlu sözcükler kullanın Çocuğa yapması gerekenler söylenirken olumsuz kelimeler seçmek yerine olumlu kelimeler seçmeye özen gösterilmelidir. "Odanı dağıtma!" yerine "Odanı düzenli tut!" demek, çocuğu teşvik edecektir. Olumsuz dil kullanmak aksine çocuğun yapmamasına yol açabilir.

36. Çocuğunuza güvenin Çocuğun anne-babası tarafından güvenini hissetmesi kendine olan güvenini arttırır. Zorluklarla baş edebileceğine dair inancını kuvvetlendirir ve çocuğu hayata karşı daha güçlü kılar.

37. Çocuğunuzun çabasını takdir edin Çocuk kuralları öğrenmeye çalışırken hata yapabilir. Önemli olan çocuğun denemiş olmasıdır. Çocuğun bu çabasını takdir etmek denemesine devam etmesini sağlayacaktır.

38. Onu yüreklendirin Anne-babanın çocuğu cesaretlendirmesi, merak duygusunun körelmemesini sağlar ve çocuğun gelişimine katkıda bulunur.

39. Çocuğunuza başkalarının ihtiyaçlarının da önemli olduğunu öğretin kendi ihtiyaçları ve istekleri olduğu kadar, başkalarının da ihtiyaçları olduğu çocuğa aktarılmalıdır. Diğerlerinin de ihtiyaçlarını öğrenen çocuk, bencil olmak yerine empati kurabilmeye başlayacak ve paylaşmaya daha eğilimli olacaktır.

40. Çocuğunuzun gerekli olmayan her isteğini karşılamayın Elbett e anne-babalar çocuklarının her istediğini almak ister. Ancak çocuğun her isteği alındığında ilerleyen süreçte bu durum çocukta tatminsizlik yaratabilir. Çocuk yetinmeyi öğrenemez. Eğer çocuk her istediğini almak yerine bazı isteklerine ulaşamazsa, istediği bir şey için çaba sarf etmeyi ve elde ett iği şeyin kıymetini bilmeyi öğrenecektir.