Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası bozulan tedarik zincirinin varlık fiyatlarına etkileri görülmeye devam ediyor.
Avrupa'da kasım vadeli doğal gaz kontratı 162 avroya kadar yükselerek rekor kırdığı haftada, Rusya'dan ve Avrupa Birliği yetkililerinden gelen açıklamalarla haftayı yüzde 7,6 değer kaybıyla 87,6 avrodan tamamladı.
Söz konusu dalgalanmalar Avrupa'da doğal gaz arzına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirirken, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) ile OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun piyasa beklentilerinin aksine kasım ayında üretimdeki artışı günlük 400 bin varilde bırakması sonrası Brent petrolün varil fiyatı üst üste yedinci haftayı da değer kazancıyla kapattı. Brent petrolün varil fiyatı haftalık yüzde 4,1 artarak 82,2 dolara yükseldi.
Öte yandan, hafta boyunca devam eden müzakerelerin ardından ABD Senatosu'nda Demokratlar ile Cumhuriyetçilerin, ülkenin borç limitinin kısa süreli olarak artırılması yönünde anlaşmaya varması, pay piyasalarını destekledi.
ABD'de açıklanan ve beklentilerin oldukça altında kalan tarım dışı istihdam verisi ise varlık fiyatlarında oynaklığı beraberinde getirdi. Veri sonrası altının ons fiyatında dalgalanmalar artarken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi de yüzde 1,6150'ye kadar yükseldi.
Bu gelişmelerle küresel pay piyasalarında sınırlı da olsa alış ağırlıklı bir seyir izlerken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı 14 baz puan artışla yüzde 1,60'dan tamamladı.
Altının ons fiyatında ABD'deki tarım dışı istihdam verisi sonrası oynaklık artarken, haftalık yüzde 0,1 değer kaybıyla 1.758 dolara indi.
ABD'DE GÖZLER FED VE ENFLASYON VERİLERİNE ÇEVRİLDİ
ABD'de hafta boyunca gündemin odağında borç limitinin artırılması yer alırken, söz konusu limit kısa süreli olarak artırıldı. Gelecek hafta ise Fed'in Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantı tutanakları ve Tüketici Fİyat Endeksi (TÜFE) verileri varlık alımlarının azaltılmasına ilişkin ipucu verebileceği ihtimaliyle yatırımcıların odağında bulunuyor.
ABD Senatosu Çoğunluk Lideri Demokrat Chuck Schumer, Hazine Bakanlığının borçlanma yetkisini aralık ayı başına kadar yükseltmeyi kabul ettiklerini ve ülkenin temerrüde düşmesini önlediklerini duyurdu. Anlaşma ile borç limitinin 3 Aralık'a kadar yeterli olacak şekilde 480 milyar dolar artırılacağı bildirildi.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, küresel asgari kurumlar vergisi konusunda "tarihi bir anlaşmanın eşiğinde" olunduğunu belirterek, anlaşmanın gelecek haftalarda tamamlanacağını ifade etti.
ABD'de açıklanan makroekonomik verilere göre tarım dışı istihdam, eylülde 194 bin kişi artarak piyasa beklentilerinin altında gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 4,8'e düştü.
Özel sektör istihdamı, eylülde 568 bin artarak beklentilerin üzerinde yükseliş kaydederken, Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) imalat dışı endeksi ise eylülde aylık bazda 0,2 puan artışla 61,9 değerine yükselerek piyasa beklentilerini geride bıraktı.
Analistler, ABD'de açıklanacak FOMC toplantı tutanakları ve TÜFE verilerinin para politikasına ilişkin yol haritasını belirginleştirebileceğini kaydederek, tutanaklar ve verilerin oynaklığı artırabileceğini belirtti.
Söz konusu gelişmelerle S&P 500 endeksi haftalık bazda yüzde 0,79, Nasdaq endeksi yüzde 0,09 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,22 değer kazandı.
11 Ekim ile başlayan haftanın veri takviminde, çarşamba TÜFE ve Fed'in toplantı tutanakları, perşembe haftalık işsizlik başvuruları ile Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve cuma New York Fed sanayi endeksi, perakende satışlar ile Michigan Tüketici Güven Endeksi verileri takip edilecek.
AVRUPA'DA GÜNDEM DOĞAL GAZ
Avrupa'da doğal gaz arzına ilişkin sıkıntılar gündemin odağındaki yerini koruyor.
Hafta içinde 162 avroya kadar çıkan doğal gaz vadelileri Avrupa'da enflasyon baskılarını artırırken, enerji arzı güvenliğine ilişkin soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen konuya ilişkin açıklamasında son dönemde artan enerji fiyatlarından, talebe rağmen üretimi artırmayan doğal gaz tedarikçilerinin sorumlu olduğunu belirterek, enerjide daha bağımsız bir hale gelmek için çalışmaları hızlandıracaklarını söyledi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise hafta içinde yaptığı açıklamada Gazprom açısından Avrupa'ya gaz sevkiyatını Ukrayna yerine diğer hatlar üzerinden sevk etmenin daha karlı olduğunu belirterek, "Rus gazının Ukrayna toprakları üzerinden sevkiyatına yönelik sözleşmelerdeki yükümlülüklere tam olarak uyulması gerekir. Gazprom'a yönelik güveni sarsmamamız lazım." dedi.
Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak da Almanya'ya giden Kuzey Akımı 2 deniz altı doğalgaz boru hattının sertifikalandırılmasının Avrupa'da yükselen doğalgaz fiyatlarını soğutmaya yardımcı olabileceğini söyledi.
Söz konusu açıklamaların ardından düşüşe geçen doğal gaz vadelileri haftayı 87,6 avrodan tamamladı.
Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) eylül ayı para politikası toplantı tutanaklarında bazı üyeler, piyasaların Pandemi Acil Varlık Alım Programı (PEPP) kapsamındaki desteklerin sona ermesi için hazır olduğunu ve varlık alımlarında daha büyük kesintiye vurgu yaptıkları ifade edildi.
Veri takviminde ise Almanya'da fabrika siparişleri aylık yüzde 7,7 azalışla beklentilerin oldukça kalırken, sanayi üretimi de yüzde 4 gerileyerek piyasa tahminlerini karşılamadı.
Avro ise dolar karşısında değer kaybetmeye devam ederek düşüş eğilimini üst üste beşinci haftaya taşırken, 1,1530 ile Temmuz 2020'den beri en düşük seviyesini gördü. Parite, haftalık yüzde 0,16 değer kaybıyla 1,1575'e geriledi.
Bu hafta, Almanya'da DAX endeksi yüzde 0,33, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,97, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,65 ve İtalya'da MIB 30 endeksi ise yüzde 1,70 değer kazandı.
Gelecek hafta, salı Almanya'da Zew beklenti endeksi, çarşamba İngiltere'de ve Avro Bölgesi'nde sanayi üretimi ile Almanya'da TÜFE ve cuma Avro Bölgesi'nde dış ticaret dengesi verileri takip edilecek.
ASYA'DA KARIŞIK BİR SEYİR İZLENDİ
Asya'da, tedarik zincirindeki sıkıntılara ilişkin gelişmeler ve Çin'deki emlak şirketlerinin oluşturduğu riskler pay piyasalarını olumsuz etkilerken, sadece cuma günü işlem gören Çin borsası, sıkıntıların haftanın son işlem gününde kısmen yatışmasıyla alıcılı seyretti.
Çin'de emlak devi Evergrande tahvil ödemelerini yerine getirmemeye devam ederken, Evergrande'ye Fantasia Holding'in katılmasıyla pay piyasalarında satış baskısı güçlendi.
Japonya'da yapılan anket sonuçları, yeni Başbakan Kişida Fumio ve kabinesine yönelik kamuoyu desteğinin yüzde 55,7 olduğunu ortaya koyarken, desteğin önceki başbakanlara kıyasla ılımlı kalması seçim öncesi gelişmelerin önemini artırdı.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,67 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,07 değer kazanırken, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,51 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,01 değer kaybetti.
11 Ekim ile başlayan haftanın veri takviminde, salı Japonya'da ÜFE, çarşamba Çin'de dış ticaret dengesi ile perşembe ÜFE ve TÜFE verileri takip edilecek.
YURT İÇİNDE YOĞUN VERİ GÜNDEMİ TAKİP EDİLECEK
Yurt içinde TÜFE aylık yüzde 1,25 artışla beklentilerin hemen altında gerçekleşirken, Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi sınırlı da olsa satıcılı seyretti. Gelecek hafta içinde yurt içinde yoğun veri gündemi yatırımcıların odağına yerleşirken, pazartesi ödemeler dengesi istatistikleri, salı sanayi üretimi ve cuma Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın piyasa katılımcılar anketi başlıca veriler olarak öne çıkıyor.
AA Finans'ın beklenti anketlerine katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının ağustosta 190 milyon dolar açık vermesini, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin ağustosta bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9,31 artmasını bekliyor.
Öte yandan, Almanya Başbakanı Angela Merkel, 16 Ekim Cumartesi günü Türkiye'yi ziyaret edecek. Alman Hükümet Sözcüsü Steffen Seibert, başkent Berlin'de yaptığı açıklamada, Merkel'in 16 Ekim'de İstanbul'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşeceğini bildirdi.
BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 0,25 azalışla 1.398,00 puandan tamamlarken analistler, teknik açıdan 1.396 ve 1.383 puanın destek, 1.407 ve 1.420 puanın ise direnç olarak öne çıktığını ifade etti.
Dolar/TL ise 8,9755'le tarihi yüksek seviyesini görmesinin ardından, haftayı yüzde 1,23 değer kazancıyla 8,9702'den kapattı.
Gelecek hafta yurt içinde ayrıca, pazartesi işsizlik, çarşamba konut satışları ve cuma bütçe dengesi verileri takip edilecek.
