SMS: AY yaz boşluk bırak mesajını yaz 4122'ye gönder
Milyonlarca insan spekülasyon yapar mı?
Hafta başında mayıs-haziran dalgalanmasının lira mevduatları gözden düşürdüğünü, buna karşılık döviz hesaplarını yeniden cazip hale getirdiğini işlemiştik. Bunda YTL mevduat faizlerinin düşük kalma sı yanında önümüzdeki sürece veya ikinci dalgaya hazırlığın rol oynadığını kaydetmiştik. Bugün bitişikte de görüldüğü gibi, döviz hesaplarının yanında yurtiçi yerleşiklerin YTL cinsi mevduatlarına yer verdik. Tablo daha çarpıcı hale geldi.
16Haziran'akadarlira Yerli kişisel tasarruf sahipleri ki, sayıları 10 milyonlarca, dalgalanmanın sonuna yakın bir tarihine kadar lira mevduatlarını artırmışlar. Merkez Bankası verilerine göre yılbaşında 145.2 milyar olan mevduat 16 Haziran'da yüzde 14.5 artışla 166.3 milyara çıkmış, 21.1 milyar YTL artmış. Yine yurtiçi yerleşiklere ait döviz tevdiat hesapları aynı tarihte yüzde 3.5 veya 1.5 milyar dolar azalmış. Arada yükseliş ve düşüşler, 3 Mart'ta başlayan dalgalanma döneminde yerleşiklerin kurlar yükselirken alıcı, düşerken satıcı olmalarından kaynaklanmış. Ama genelde dalgaya kadar liraya belirgin bir yönelme gözleniyor.
Sonrasındadöviz 16 Haziran'dan 20 Ekim'e kadar olan sürede lira mevduatlar 2.9 milyar veya yüzde 1.7 azalırken, döviz tevdiat hesapları 6.1 milyar dolar veya yüzde 15.2 arttı. Bütün bu verileryerlikişiseltasarrufsahiplerininhaziranayıilebirliktenetbirtavırdeğişikliğinegittiğiniortayakoyuyor. Liraya ilgi durmuş hatta azalmış, buna karşılık dövize yönelme başlamış.
Spekülasyondeğil Sayıları 10 milyonlarla ifade edilen tasarruf sahiplerinin davranışlarındaki değişikliği "ucuzdandövizalıppahalıyasatmak" gibi bir spekülatif yaklaşımla açıklamak zor. Belki binlerce, hatta 100 binlerce insan toplu spekülasyon yapabilir ama milyonlarca insan yapamaz. En azından yapmaya kalksa, kurun düzeyi daha başka yerlerde olurdu. O zaman vatandaşın dvranışındaki keskin değişimi "Aldöviziyat,kısadönemdesat" diye özetleyemeyiz.
Amaçkorunmak Milyonlar için dövize geçmek demek, en basit haliyle "risklerdenkorunmak" demek. Hangi risklerden? Yükselmekteolanenflasyondan,cariaçıknedeniyleolacakkurartışından,dışkaynaklıyenibirdalgalanmadan,cumhurbaşkanlığıveyagenelseçimlernedeniylesiyasibelirsizliklerinyaratacağıoynaklıklardankorunmak. Durulmuş olsa bile böyle güçlü bir dalgalanmayı çifte seçimin izleyeceğini, dış piyasalardan yeni bir şok etki gelebileceğini, hükümetin bazı hatalar yapabileceğini gördü tasarruf sahipleri. Bu değişiklikleri gördüğü içindir ki, dövize yöneldi.
Hareketinteyidi Bundan dolayı da MerkezBankasıBaşkanıDurmuşYılmaz'ın önceki günkü seçime ve siyasi belirsizliklere yönelik sözleri sürpriz değil. Muhtemel gelişmelerin önceden ilanı gibi. Ama aynı zamanda milyonlarca kişinin de, döviz spekülasyonu yapmadığının bir kanıtı.
Sonuç "Tümyaşameğitimdir.Herkesöğretmendirveherkessürekliolaraköğrencidir"AbrahamMoslow
