"İstanbul sevgisi farklı bir şey. O güzelliğin içindeki en küçük yanlışlığın hepimizi rahatsız etmesi son derece doğal. Biz gördüklerimizi yazmaya devam edeceğiz.
Umarım, üç haftadır yazdıklarımız bu kez etkili olur ve Milion Taşı gerçek değerine kavuşur" diyor Üstat Radi Dikici, bu konuyu bitiren yazısını sunarken..
Dilerim öyle olur, Üstat ama, inanın pek umudum yok.. Sen seneye bu konuyu gene yazarsın. Biz ülkemizin kültürel mirasının nasıl milyonlar, trilyonlar ettiğinin farkına henüz varamadık, çünkü..

***
İmparator Konstantin'in annesi İmparatoriçe Helena 326 yılında Kudüs'ü ziyaret ettiğinde Patrik Macarius ona bir taştan bahseder.
"Majesteleri, halkımızın inancına göre, İsa efendimizin dibine oturarak dinlendiği ve elinin değdiği ifade edilen bir taş var. Kudüs'ün biraz uzağında, yol oldukça arızalı."
"Bunu mutlaka görmeliyim, benim için çok önemli. Ertesi sabah erkenden yola çıkmalıyız. Seni bekliyorum."
Ertesi sabah biraz zahmetli bir yolculuktan sonra taşa vardıklarında, onun yere devrilmiş halde buldular. Helena arabadan indikten sonra taşa yaklaştı, bir süre baktıktan sonra, Macarius'un yardımıyla o da yere oturarak taşa dayandı ve gözlerini kapadı. Macarius onu seyrediyordu. Yüzünde mutluluk vardı, sonra gözlerini açıp elini Macarius'a uzatarak ayağa kalktı.
"Dönelim," dedi.
Konstantinople'a dönünce ilk işi bu taştan oğluna bahsetmek oldu. Onun Konstantinople'a getirilmesi için ısrarlı oldu. İmparator 328 yılında taşı getirdi ve muhteşem bir platform hazırlatarak üzerine koydu.
İmparator bir emirname yayınlayarak bu taşın adının Milion olduğunu ve bulunduğu noktanın tüm Roma İmparatorluğu için (0) noktası olduğunu ilan etti. İmparatorlukta artık tüm mesafeler Milion Taşı esas alınarak ölçülmeye başlandı. Hemen taşın arkasındaki binada, yolculuk yapacaklara gideceği yolun kaç km (o zaman kullanılan ölçü birimi farklıydı) olduğu, nasıl bir yolu kullanması gerektiği, geçitler ve konaklama yerlerinin işaret edildiği haritalar satılıyordu.
Milion Taşı'nın bir özelliği daha vardı.
Çok bildiğimiz "Bütün Yollar Roma'ya Çıkar" sözü bu taş nedeniyle Konstantinople için söylenmiştir. Çünkü İmparator Konstantin 330 yılında yaptığı açıklamada Byzantium'a "Yeni Roma" adını koymuştu. Milion Taşı tüm imparatorlukta (0) noktası olduğu için, 1453 yılına kadar "Bütün Yollar Roma'ya Çıkar," sözü Yeni Roma yani Konstantinople yani İstanbul için söylenmiştir.
Bugün Milion taşı 3 metre kadar derine gömülüdür. Çünkü İstanbul o döneme göre 7 metre yükselmiş durumdadır.
Yukarıda yazdıklarımdan Milion Taşı için yapılacakların çok kolay olduğu anlaşılacaktır.
Önce oradaki tabeladaki Konstantin'in resminin de bulunduğu, hiçbir anlam ifade etmeyen açıklama oradan kaldırılmalıdır. Onun yerine, bakınca büyük harflerle uzaktan bile okunabilecek Türkçe ve İngilizce, yeni bir tabela asılmalıdır.
Örnek vermek gerekirse;
"İmparator Büyük Konstantin tarafından 328 yılında Kudüs'ten getirilen Milion Taşı dünyada (0) noktasını göstermekteydi. Roma İmparatorluğu'nda bütün mesafeler bu nokta esas alınarak hesaplanmaktaydı."
Bu yazının hemen altına, karşısına geçince rahatça okunabilecek büyüklükte harflerle yazılı, açıklayıcı, bir kaç cümle eklemek yeterli olacaktır. Bu açıklama herkesin kafasındaki, "Acaba bu nedir" sorusunu en başta giderecektir.
Yerdeki lambrilerin tümü sökülmelidir. Sadece 330'lu yıllardaki Roma İmparatorluğu'ndaki şehirlerin isimleri ve mesafeleri yazılmalıdır.
Şehir isimlerinin tek tek gösterildiği paslanmaz çelikten yapılan yuvarlak direğin üzerine asılı levhalarda yine sadece ve sadece imparatorluk şehirleri gösterilmelidir. Levhaların koparılmaması için direk biraz içeri alınmalı ve boyu uzatılmalıdır. Şimdi hemen yolun kenarına konan direkteki ilk levha yaklaşık 1.5 m yüksekliktedir ve adeta koparılması için davetiye çıkarılmaktadır.
Direğe yapıştırılan reklamlar ise çok rahatsız edici. Mutlaka temizlenmelidir.
Eğer Büyükşehir Belediyesi bu değişiklikleri yapmak isterse;
1. Açıklama yapılan tabelanın üstüne konacak ve dünyada tek olan, benim koleksiyonumda bulunan İmparator Konstantin resminin kullanılmasına izin verebilirim.
2. Tabelaya ve tabelanın altına yazılacak açıklamayı hazırlayabilirim.
3. 330 tarihi itibariyle, yeni lambrilerin üzerine yazılacak Roma İmparatorluğu şehirlerinin, kaç tane olursa olsun, listesini verebilirim.
4. Biraz daha uzun vadede, aynen 4. yüzyılda olduğu gibi, haritalar satılan bir büro (taşın hemen yanında müsait bir bina var) açılabilir. Bürodaki satılan haritalar açıldığında, İmparator Konstantin'in mühürlü emirnamesi üste konulmuş ve altında da o döneme ait harita olmalıdır. Bununla ilgili metinde ve harita formunda katkıda bulunabilirim.
Bu kadar orijinal olmadığı halde, dünyada benzerleri vardır ve müthiş bir gelir kaynağı olmaktadır.
Bunlar yapılırsa, Milion Taşı Ayasofya'dan sonra en çok ilgi gösterilen yer olacaktır.
Tek soru, bu ilgi nasıl paraya çevrilebilir? Biz biraz bahsettik. Marifetini Büyükşehir Belediyesi göstermelidir.
rdikici@demma.com