Parlamenter sistem içinde ekonomik süreçler, sıkça sorun yaşaya gelmiştir. Küresel rekabet baskısı altında dışa açık büyüme modeliyle yol alan ülkelerde parlamenter sistemin barındırdığı zaaflar, durgunluk veya kriz üretme istidadındadır.
Yakın tarihimiz krizler üzerinden yazılsa, fazlaca boşluk kalmaz. Zira siyasetinden ekonomik olana dek yığınca kriz ile boğuşa gelmiş, Türkiye'nin daha iyi yarına ulaşması için nelere dikkat edilmesi gerektiğini, en yüksek maliyetten öğrene gelmişiz.
Karmaşada yol alan yeni dünyada ülkeler, hızlı ve kaliteli karar alacak, güçlü uygulayıcıları barındıracak ve bunu da sürekli kılacak yapı arayışında... Hele ki korumacılığın giderek yaygın kanaat halini aldığı günümüzde, parlamenter sistemin doğasındaki zaaflar, daha yıkıcı hale gelebiliyor.
Parlamenter sistemin bana göre 3 büyük zaafı, vesayet ile tanımlanmış handikapları, koordinasyonsuzluğun doğurduğu bürokratik hantallıklar ve koalisyonların şekillendirdiği istikrarsızlıktır.
HANDİKAPLAR: Mevcut yapıyı düşünün... 2023 hedefleri için köklü reformlar yapmak, mega projeleri hayata geçirmek ve hızlı yol alabilmek için iktidar vesayet handikaplarıyla baş etmek zorundadır. Misal Anayasa Mahkemesi veya cuntacı zihniyetli ordu mensupları, uygarlık yarışının hız takozları olur.
HANTALLIKLAR: Lider, daha iyi bir yarın uğruna dünü geride bırakmak ve ülkeyi çağdaş uygarlık düzeyine çıkarma yolunda dönüştürmek isteyebilir. Fakat kendisini barındırmayacak hiçbir yarına izin vermeyen bürokrasi, parlamenter sistemin dağınık güç yapısının koridorlarında buna engel olur.
İSTİKRARSIZLIK: Parlamenter sistemin ağırlığıyla bezenmiş Cumhuriyet tarihimize bakın... Eklektik ittifaklar, yürümeyen koalisyonlar yüzünden her 16 ayda bir hükümet kurmuş veya yıkmışız. Oysa orta ve uzun vadede süreklilik gerektiren projeler var ve kurulup yıkılan koalisyonlar sizi kısa vadeye hapseder.
Mademki yeni dünyada kaliteli kararı en hızlı alabilen ve bunu hayata geçirmede en güçlü davrananlar var olacak, bizi daha fazla taşıyamayan parlamenter sistemi sorgulamak gerekmez mi? Referandum, bu sorgulamanın diğer adı zaten...