16 Nisan 2017'de oylayacağımız Cumhurbaşkanlığı sistemi asla küçümsenmeyecek çok doğru çözümler sunan dengeli ve değerli bir modeldir. ABD sisteminin bazı zaaflarını çok iyi tespit edip, o problemli noktaların yerine daha iyisini öneriyor bu paket...
***
Mesela ABD sisteminin en önemli zaafı bütçenin kabulünde Başkan'ın tamamen devre dışı olması nedeniyle yaşanan bütçesiz kalma durumudur.
Türk sisteminde bütçenin kabul edilmemesi halinde önceki yılına bütçesi belli bir artışla uygulanabilecektir.
Bu çok doğru çözümdür...
***
ABD ve diğer bazı Latin Amerikan başkanlık sistemlerinde başkanın kararname çıkarma yetkisinin sınırları net olmadığından uygulamada ciddi tartışmalara yol açmaktadır.
Türkiye modelinde Cumhurbaşkanının kararname çıkarma yetkisinin sınırları net şekilde belirlenmiştir. Bu da çok doğru çözümdür...
***
Belli ki Cumhurbaşkanlığı sistemi teklifinin hazırlanmasında, bugün ABD'de güçlükle işleyen, sıklıkla tıkanmalara yol açan ve revize edilmesi önerilen Amerikan modelinin sorunlu özelliklerinin kopya edilmeyerek, Amerikan literatüründeki rasyonelleştirmeye yönelik önerilerden esinlenilmiş. Kesinlikle çok doğru yapılmış...
***
Hükümet sistemi revizyonu ABD'de giderek taraftar bulan bir görüş olmakla birlikte, bu ülkenin federal bir devlet olmasından dolayı bir anayasa değişikliği yapılması oldukça zordur. Yoksa söylediğim gibi Amerikan hukuk çevrelerinde de baskın görüş sistemdeki bu problemlerin çözülmesi gerektiği yönündedir...
***
Öte yandan Türkiye'de,
Cumhurbaşkanlığı Sistemi'nin kuvvetler ayrılığını yeterince dikkate almadığı gerekçesiyle parlamenter sistemin savunulması tam saçmalıktır...
***
Zira parti kontrolü yoluyla yasamanın tamamen yürütmeye bağımlı hale geldiği parlamenter sistemlerde kuvvetler ayrılığından zaten söz edilemez...
***
Parlamenter sistemlerde kuvvetler ayrılığı zamanla sadece yasama/ yürütme ile yargı arasındaki bir ayrılığa dönüşmüş bulunmaktadır.
Cumhurbaşkanlığı sistemi kuvvetler ayrılığı kriteri açısından kesinlikle daha ileri bir modeldir...