Mudanya ilçesine bağlı Kumyaka köyü, Hıristiyanlar için büyük önem taşıyan bir tarihi esere ev sahipliği yapıyor.
Bizans İmparatoru IV. Konstantinos Porphyrogenetos döneminde 780-797 yılları arasında yapılan kilise, dünyanın en eski üçüncü Ortodoks kilisesi olarak, yabancı turistlerin ve din adamlarının akınına uğruyor. Baş Melek Kilisesi ve Taksiyarhon Kilisesi olarak da bilinen kiliseyi 10 yıl önce satın alan İstanbullu işadamı Mete Yalçın, tarihi eseri restore etmek istedi. Ancak yetkili merciler tarafından izin verilmeyince vazgeçerek, kiliseyi satma kararı aldı.
"MUHTARLIK ALMAK İSTİYOR AMA PAHALI"
Yaklaşık 10 yıldır yeni sahibini beklenen kiliseyi almak için Kumyaka Muhtarlığı bir adım atsa da başarılı olamadı. Köy Muhtarı Razim Batmaz, kilisenin 400 bin TL'ye satışa sunulduğunu belirterek, "Biz mülk sahibiyle takas yoluyla veya para karşılığı kilisenin köye alınmasıyla ilgili görüştük. Bizim vermiş olduğumuz rakamlar mülk sahibini tatmin etmedi. Bu kilisenin bir şekilde ayağa kaldırılması gerekiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı veya Bursa Valiliği tarafından sahip çıkılıp bir şekilde kamulaştırılıp
kültür turizm merkezi haline getirilmesi bölgede canlılığı sağlayacaktır" diye konuştu.
"GÖÇMEN BİR AİLEYE İSKAN OLARAK VERİLMİŞ"
Bu atıllığının bitmesi için gerekli yerlere müracaatların yapıldığını ifade eden Batmaz, "Birşey yapılamaması hem tarihin yok olmasına sebep oluyor, hem de köyün içinde bu yapının eriyip gitmesi bizi üzüyor. Yapılacak birşey yok. Burası özel mülkiyet. 1938 yılından sonra devletin göçmen gelen vatandaşlara iskan olarak verdiği yerlerden birisi. Göçmen bir aileye verildikten sonra 1990 yılında köyümüzün iş adamı Mete Yalçın tarafından alınmış. Biraz toparlanmak isteyince Anıtlar Kurulu tarafından durdurulmuş. Defalarca alıcılar gelmiş ancak bir anlaşma sağlananamış" şeklinde konuştu.
"BARTHOLOMEOS, 'PARAMIZ YOK' DEDİ"
Ortodoks kilisesi, her yıl Fener Rum Patriği Barthelemaos tarafından ziyaret ediliyor. Barthelemaos'un ziyareti sırasında görüşme yaptıklarını söyleyen Muhtar Batmaz, "Buraya Barthelemaos geldiğinde kendilerine söyledik. 'Bu kiliseyi alın ve yaptırın' dedik. Paralarının olmadığını söylediler" şeklinde konuştu.
İmparator Konstantin Porphyrogennetos'un 780 yılında kendisini fırtınadan kurtaran köylülere teşekkür etmek için inşa ettirdiği Taksiyarhon Kilisesi olarak da bilinen kilise, 1448 yılında tamir gördü ve 1819 yılında da Sultan II.Mahmut'un izni ile yeniden restore edildi. Akıl hastalarını tedavi etmesiyle tanınan kilise, 1922 yılına kadar gerek Rumlar gerek Türkler tarafından ziyaret edildi ancak Kumkaya'ya Müslüman halkın yerleşmesiyle, kilise önemini kaybetti.
Naos, Narthex, Exo Narthex, Aziz Haralamboş şapeli, Aziz Nikolas şapeli, giriş mekanı, Kuzeydoğuda bir oda ve tedavi hücresi olmak üzere sekiz bölümden oluşan Başmelekler Kilisesi'nde süsleme olarak sütun ve başlıkları ile renkleri seçilemeyecek kadar harap olan freskolar görülüyor. Kemerlerde, ayakta duran, başları haleli iki figür bulunuyor. Kiborion planlı bir yapı olan Baş Melekler Kilisesi'nin, Hristiyanlığın ilk yıllarından itibaren mezar binalarında da görülen, dört duvar üzerine oturan beşik tonozlar ve yükselen kubbeden ibaret bir görünüşü bulunuyor.
