Sperm üretimi testislerde yapılır. Gebeliğin gelişebilmesi için de spermlerin her yönüyle sağlıklı olması gerekir. Oysa tek başına sperme yönelik bir tedavi yeterli olmaz. Çünkü sperm sağlığı, testisi oluşturan tüm yapıların birlikte ve dengeli çalışması ile sağlanır. Dolayısıyla, çocuk sahibi olmaya niyetlenen erkeklerde tüm testisin bir bütün olarak ele alınması ve tedavinin de bunu gözeterek yapılması çok önemlidir.
Testis iki kompartımandan meydana gelir: 1- İçinde spermlerin üretildiği seminifer tüpler, 2- Seminifer tüplerin dışında kalan ara-doku.
Seminifer tüplerde Sertoli hücreleri ve sperm kök hücreleri ile olgun sperm hücreleri bulunur. Sertoli hücrelerinin görevi, sperm kök hücrelerinden olgun sperm yapılması sırasında gerekli besin maddelerinin sağlanması ve hücrelerin desteklenmesidir. Bir bakıma "Destek Hücreleri" olarak da bilinirler. Ara-doku'da ise başlıca, seminifer tüpleri çevreleyen peritubüler kas-benzeri hücreler, asıl testosteron kaynağı olan Leydig hücreleri, damarlar ve lökositler bulunur. Lökositlerin büyük kısmını ise makrofaj adlı hücreler oluşturur.
İşte, sperm kök hücresinden olgun bir spermin meydana gelmesinde bu yapıların sağlıklı ve dengeli biçimde görev yapması gerekir. İster azoospermi olsun ister sperm değerlerinde kısmi bozulma, infertil erkeklerin tedavisinde bütün bu yapıların tek tek ele alınması ve her birinin kendine özel tedavi edilmesi, başarıyı artıracaktır.
Netice olarak, infertil erkeklerin tedavisi sırasında testis bir bütün olarak ele alınmalıdır. Her kompartımanı ayrı ayrı incelenip, ona göre bir tedavi verilmeli. Çünkü yukarıda adı geçen her hücre grubu farklı ilaçlardan fayda görür. Üstelik bunlar sürekli olarak birbirleriyle ilişki halindedir. Aralarından birinin eksik çalışması, tüm sistemi bozar. Sperm kök hücrelerinden olgun sperm gelişmesi, hepsinin belli bir uyum içinde çalışması ile gerçekleşir. Dolayısıyla erkeğin tedavisi basit bir ilaç başlamak olmayıp, önce aksaklığın nerede olduğunu bulup, ona yönelik bir plan yapılmasını gerektirir. Son yıllarda, özellikle genetik alanda önemli gelişmeler olmuştur. Artık testislerde sperm üretiminden sorumlu hangi genlerin sağlıklı olup hangilerinin bozuk olduğunu testlerle anlayabiliyoruz. Bu şekilde bir yaklaşımla bozukluğa yönelik daha spesifik tedavilerin uygulanması da mümkün olmakta.
Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Kaan Aydos
