Tophane'ye yolunuz düştüyse Tophane Parkı'nda bulunan kırık dökük bir heykel gözünüze çarpmıştır. Heykeltıraş Muzaffer Ertoran'a (1922 - 2007) ait olan bu
İşçi heykeli, Cumhuriyet'in 50. yılını kutlamak için İstanbul'a dikilen heykellerden biri. Heykel, ilhamını, o dönemde Almanya'ya giden işçilerden alıyordu. Yıllarca saldırılara maruz kalan heykel, Almanya'ya göçün 50. yılı için hazırlanan ve yarın Tophane-i Amire'de açılacak Fiktion Okzident başlıklı sergiyle yeniden hatırlanacak. Çünkü sergi için sanatçı İrfan Önürmen heykelin çikolatadan bir versiyonunu yaptı.
HEYKELİN TRAJİK HİKAYESİ
Muzaffer Ertoran'ın
İşçi heykelinin trajik bir hikayesi var. Ertoran
İşçi heykelinin ilhamını Arkeoloji Müzesi'ndeki işine gidip gelirken Tophane'deki İş ve İşçi Bulma Kurumu çevresinde gördüğü işçi adaylarından almıştı. Çünkü o yıllarda kuruma ya Almanya'ya gitmek isteyen ya da Anadolu'dan İstanbul'a iş bulmaya gelen insanlar başvuruyordu. Fakat heykel Tophane Parkı'na dikildikten sonra isminden dolayı sürekli saldırılara uğradı. Heykeltıraş Ertoran, heykeli ilk önce kendi imkanlarıyla tamir etmeye çalışsa da saldırıların hızına yetişemedi. Ertoran "Daha heykel bir yılını doldurmadan, önce parmaklarını kırdılar, sonra balyozunun sapını. Yetmedi, ziftle yüzünü boyadılar. Sonra, zifti silmek bahanesiyle yüzünü yok ettiler. Birkaç kez tamir ettim. Ama artık bıraktım yakasını. Kaç yıldır, her gün bir yerini kırıyorlar. Yine de tükenmedi. Ne zaman bir makine gelip kökünden söküp götürse, 'oh tükendi' diyeceğim" diye anlatacaktı heykelin başına gelenleri.
HAFRİYAT HATIRLATMIŞTI
Kendi kaderine terk edilen heykeli, sanatçı grubu Hafriyat, bir performansla geçtiğimiz sene yeniden gündeme getirdi. Heykelin sahipsiz olduğuna dikkat çekmek isteyen sanatçılar, heykeli 'çalmaya' karar verdi. Kazma, kürek ve vinçle heykeli kaçırmaya çalışan ekip, Tophaneli vatandaşlar ve hesapta olmayan bir trafik çevirme noktası nedeniyle amacına ulaşamadı! Şimdi, heykeli hatırlatmak için bir başka sanatçı devrede: İrfan Önürmen. Önürmen heykelin saldırıya uğramadan önceki halinin çikolatadan bir kopyasını Tophane- i Amire'de açılacak sergi için yaptı. Tabii heykel malzemesinin çikolatadan olmasının özel bir sebebi var. Serginin küratörü Çetin Güzelhan, İrfan Önürmen'in
İşçi heykelini 'Alman rüyasını' temsil ettiği için çikolatadan yaptığını söylüyor: "Almanya'da akrabaları bulunan çocuklar yaz tatili için memleketlerine gelecek akrabalarından tek bir şey isterdi. O da çikolata. Çikolata o zaman Almanya rüyasını temsil ediyordu"
SANATÇI GÖZÜNDEN ALMANYA
Tophane-i Amire'de yarın açılacak, Fiktion Okzident başlıklı sergi, Almanya ve Türkiye arasında imzalanan İşçi Alımı Anlaşması'nın 50. yılını kutlayan etkinliklerin en önemlilerinden. Goethe Enstitüsü'nün, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi işbirliğiyle düzenlediği serginin küratörlüğünü Çetin Güzelhan, Johannes Odenthal ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi öğretim üyesi Emre Zeytinoğlu üstleniyor. Sergi yarın açılacak ve 26 Kasım'a kadar gezilebilecek. 26 Kasım'ın ardından Ankara, Cer Modern'de görücüye çıkacak sergi, Ankara'nın ardından da Berlin'e taşınacak.
FIRAT KARADENİZ / SABAH
