25 Eylül'e günler kaldı. Irak'ta referandum krizi devam ediyor. Türkiye'nin net bir tavırla karşı çıktığı süreçte Erbil referandum yapılacak dese de Barzani geri adım sinyali verip, pazarlık kapısını açık bırakmayı ihmal etmiyor. Türk askeri sınırda, ambargo opsiyonları ise kapıda. Peki referandum yapılırsa bu durum bölgeyi nasıl etkileyecek, Taha Dağlı sabah.com.tr için değerlendirdi. TÜRKİYE'NİN TAVRI NET AMA ERBİL'E DAHA KUVVETLİ BİR MESAJ VERİLECEK Mİ? Cumhurbaşkanı Erdoğan, MGK toplantısının ardından nihai bir karar açıklanacağını söyledi. Bu nihai kararın içerisinde Kuzey Irak'a söylem yerine fiili hamleler yapılacak gibi duruyor. Türk askerinin sınırdaki hareketliliği, yapılan tatbikat ve ambargo seçenekler arasında. CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN 'KUZEY IRAK'I HİÇ YALNIZ BIRAKMADIK' DEDİ, NEYİ KAST ETTİ? Kuzey Irak bölgesel yönetimi 2013'ten itibaren siyasi ve ekonomik kriz içerisinde. Bir yandan Bağdat, diğer yandan İran tarafından sıkıştırıldı. İran destekli Talabani ve Goran hareketleri de Süleymaniye merkezli olarak bölgesel yönetimi baskı altına aldı. Bu krizlerle boğuşurken Barzani'nin yanında duran tek güç Türkiye'ydi. Gerek petrol transferi yani ekonomik olarak, gerek askeri olarak gerek ise siyasi anlamda Erbil'i Bağdat'ın karşısında yalnız bırakmayan güç Türkiye oldu. DAEŞ ERBİL'E GELDİĞİNDE BARZANİ TÜRKİYE'DEN YARDIM İSTEMEMİŞ MİYDİ? Son 4 yılda Barzani, karşı karşıya kaldığı krizlerde hep Türkiye'den yardım istedi. 2014'te DAEŞ teröristleri Erbil'in kapısına dayandığında Türk askerini çağırdı. Başika'yı adres gösterdi, Bağdat'ın da onayı ve davetiyle Türk askeri Başika'da peşmergeye sonrasında Musul operasyonunda Araplara eğitim verdi. TÜRKİYE'NİN KUZEY IRAK'A YAPTIRIMI NE OLUR? Ekonomik olarak Kuzey Irak bölgesel yönetiminin tek çıkış noktası Türkiye. Türkiye kapıyı kapattığı anda bir tarafında Suriye savaşı, bir tarafında petrolüne göz diken İran, diğer tarafında ise zaten yıllardır krizler yaşadığı Bağdat olan Erbil yönetimi, Türkiye'nin tek hamlesiyle dört duvar arasına sıkışır. Barzani bir adım atarken mutlaka bunları da düşünmeliydi. REFERANDUM OLURSA TÜRKİYE NE YAPACAK? Bu girişim beraberinde bölgesel bir çatışma ortamını tetikleyebilir. Kaldı ki sonrasında bu sürecin içerisine PKK terör örgütünün dahil olma ihtimali yüksek. Durum böyleyken yani Türkiye'nin yanı başında bir terör oluşumu kurulmaya çalışılırken, Türkiye buna müsaade etmez. Nasıl Suriye'de PYD terör örgütünün benzer girişimi olduğunda müdahale edildiyse, Irak'ta da PKK kaynaklı her hangi bir girişim karşısında gereken müdahale yapılacaktır, Türkiye'nin bu anlamda özellikle de bu tarz terör oluşumlarına karşı önemli bir caydırıcılığı var. REFERANDUM OLURSA ÇATIŞMA BAŞLAR MI? Barzani'nin referandum girişiminden geri adım atmaması halinde Bağdat ile Erbil arasındaki siyasi kriz, bir çatışma ortamına dönecektir, bu en çok beklenen gelişme olarak ihtimallerin başında geliyor. İRAN DA ÇATIŞMADA DEVREYE GİRER Mİ? Erbil ile Bağdat arasındaki bir çatışma ortamında İran destekli olarak Irak'ın içerisine yerleştirilen Haşdi Şabi militanlarının devreye gireceğinden şüphe yok. Zaten Musul operasyonuyla birlikte Haşdi Şabi bölgede şu anda da Kerkük'te konuşlanmış durumdalar. PEŞMERGE İLE HAŞDİ ŞABİ ARASINDA MEVCUT GERGİNLİK VAR MI? Haşdi Şabi militanlarının Kerkük çevresindeki hareketliliği Peşmerge'yi teyakkuza geçirdi. Peşmerge, Haşdi Şabi militanlarının kesinlikle Kerkük şehrine sokulmayacağını ve bunun için mücadele edeceklerini duyurdu. İSRAİL'İN REFERANDUM ISRARINI NASIL OKUMAK GEREK? Kuzey Irak'ta bir bağımsızlık girişimi var ve bunu destekleyen ülke İsrail. İsrail Adalet Bakanı Ayalet Şaket diyor ki, 'Kürdistan kurulmalı, destekliyoruz çünkü bu İsrail'in menfaatine', İsrail Başbakanı Netanyahu da benzer şeyleri söyledi. Eski genelkurmay başkanları bir adım öte gitti, PKK'yı da savundu. Kuzey Irak halkı buradaki tuzağı iyi görmeli, böyle bir girişim en çok İsrail'in menfaatineyse, bunun büyük tehlikeler içerdiğinin farkına varmalı. BARZANİ'NİN GERİ ADIM SİNYALLERİNİ NASIL DEĞERLENDİRMEK GEREK? Barzani referandumu 4 yıldır içinde bulunduğu sıkışıklıktan kurtulmak için bir koz olarak gördü, hem siyasi hem askeri hem de ekonomik sıkışmışlıktan bu şekilde kurtulmayı planladı. Ama şu an gördü ki işler planladığı gibi gitmiyor. Çünkü özellikle tek çıkış kapısı olan ve son yıllarda hep yardımını istediği Türkiye'nin sert bir tavrı var, Türkiye'yi bu denli karşısına alıyor olmak Barzani için hiç de iç açıcı bir durum değil. O nedenle geri adım sinyalleri veriyor, alternatif istiyor, son olarak Bağdat'tan denk bir öneri talep etti, bunun sunulması halinde referandumun erteleneceğini söyledi.