Adorno, terliğin, insanın eğilmeye karşı gösterdiği direncin ürünü olduğunu söyler. Bizi tanımamış demek ki! Çünkü bizde terlik, aynı zamanda ebeveynin otorite aracıdır. Çoğumuz terliği kıça, başa inen 'kullanım değeri' yüksek bir 'ev aleti' olarak bellemiştik! Büyüyüp sokağa çıkınca da ayakkabının türlü halleri ile karşılaştık. Kavgada silah olarak kullanılabilir! Polis tekmesi olarak sırtınızda izini taşıyabilirsiniz. Eylem öncesi sıkıca bağlamak önemlidir. Yoksa ya pabucu ya da paçayı kaptırırsınız. İrice olanına postal denir. Onu da darbe temsilcisi biliriz. Kimi zaman da Hrant Dink'in delik ayakkabıları olarak çıkar karşımıza. Son dönemde ise protesto simgesi olarak popülaritesi yüksek. "Ayağında kundura/ yar gelir dura dura" dönemini aratmıyor. İlk önce Irak'ta, Bush'a doğru uçuşa geçti. Son olarak da IMF Başkanı'nı hedef aldı.
'TABAN' PENÇE TUTMUYOR
Biliyorsunuz ayakkabının yükü çeken bir "tabanı", bir de "saya" denen gösterişli üst parçası vardır. Yani yönetenler yönetilenler; yoksullarla zenginler gibi. Görünen o ki, 'taban' paramparça. Bizzat "saya", yani paranın temsilcileri vahametin altını çiziyor: Dünya Bankası Başkanı Zoellick ve IMF Başkanı Kahn, "küresel kriz sonucu bu yıl 59 milyon insan işini kaybedecek. 30-50 bin bebek açlıktan ölecek, savaş kapıda" dedi. Evet, bu koşullara itiraz etmek son derece insani ve her şeyden önemlisi etik bir sorun. Bir gün siz işsiz kalabilirsiniz. Ölen sizin çocuğunuz olabilir. Yani bir gün herkesin, 'ayakkabıya' ihtiyacı olabilir.
SOLUN KAFASI KARIŞIK
Ancak meseleye sol açısından bakıldığında ayakkabının birçok yerinin dikiş tutmadığı da bir gerçek. Ayakkabılarını ters giyip lambur lumbur adımlarla sokağa çıkmaya çalışan bebelere benziyor. 40-50 yıllık tarihinden çıkan yaratıcılık, Irak'tan ayakkabıyı ithal etmekle sınırlı. İşgal altındaki ülkenin simgesel eyleminin, Türkiye'ye montesinin yaratabileceği ulusalcı ve "Baas"çı tehlike de bonusu! Ayakkabının, "Emperyalizme karşıtlığın simgesi" olduğunu düşünenler de var. Emperyalizm kavramı üzerinden küresel kapitalizme karşı yeni bir muhalefet dili geliştirilebilir mi? Buharlı trene at arabası koşmak gibi! Eylemin nesnesinin Nike ayakkabı olmasıyla ilgili tartışmalar da kafa karışıklığının ayak izleriyle doluydu. "Nike ayakkabıyla eylem yaptılar" eleştirisi karşısında titrediler: "Çarık mı atacaktık?" demek yerine "Bizimki çakma Nike" dediler. Oysa gerçek Nike olmalıydı. Çünkü Nike, hem küresel kapitalizmin kendisini, hem de küresel kapitalizme karşı mücadelenin ulusal sınırları aşması gerektiğinin göstergesidir. Ez cümle, itiraz hakkı önemlidir ama itirazın içeriği ve üslubu çok daha önemlidir.
