CİNGÖZ RECAİ: BİR EFSANENİN DÖNÜŞÜ
Yazar Peyami Safa'nın 'kibar hırsız' Arsen Lüpen'den esinlenerek Server Bedi mahlasıyla yarattığı Cingöz Recai ilk kurmaca polisiye kahramanlarımızdan biridir ve oldukça da namlıdır.
O da tıpkı Lüpen gibi kibardır, zekidir, çapkındır. Ama biraz da Robin Hood gibidir. Haksız yere kazanç elde eden zengini soyar, parayı fakire dağıtır. Onu yakalamak isteyen polis şefi Mehmet Rıza ile aralarında ezeli bir rekabet ve de dostluk vardır.
1954 yılında Metin Erksan'ın yazıp yönettiği Cingöz Recai-Beyaz Cehennem filmiyle (Turan Seyfioğlu oynuyordu) edebiyat dünyasından sinemaya transfer olan kibar hırsızımız sinema vasıtasıyla daha da geniş kitlelerle buluşmuştu. 1969'daki Safa Önal'ın yazıp yönettiği Cingöz Recai filmiyle ise (bu filmde de Ayhan Işık oynuyor) ününe ün katmıştı. Adı unutulmasa da maceraları unutulmuştu ki, 2000'li yıllarda kitaplarının tekrar popüler olmasıyla hatırlandı Cingöz Recai. Eee bunun sonucu olarak da Onur Ünlü'nün yönettiği Cingöz Recai- Bir Efsanenin Dönüşü filmiyle 48 yıl sonra tekrar beyazperde arzı endam etti.
UYUŞMAZLIĞIN ZİRVESİ
Cingöz Recai'nin tekrar popüler hayata dönüşü elbet heyecan verici. Ama gelin görün ki film, ne eski dostla buluşma heyecanını ne de beklentileri karşılayabiliyor.
St. Petersburg'da başlayan filmde Cingöz Recai (Kenan İmirzalıoğlu), küçükken babasını öldüren Hayalet lakaplı bir mafya liderinin ipini çekmek için sahalara dönüyor ve çetrefilli bir plan hazırlıyor. Ama Hayalet de yabana atılacak biri değil. O da farklı bir planla Cingöz'ü mat etmeye çalışıyor. Karşılıklı bu girişimlerin ortasındaysa Cingöz'ü yakalamaya yemin etmiş Başkomiser Mehmet Rıza (Haluk Bilginer) ve güzel kadın Göze (Meryem Uzerli) var.
Aslında iyi bir yönetmen (Onur Ünlü), iyi bir senarist (Kerem Deren-Pınar Bulut), kalburüstü oyuncuların işbirliğinden iyi ve keyif veren bir seyirlik filmin çıkma ihtimali yüksektir. Fakat anladığımız ciddi bir doku uyuşmazlığı oluşmuş. Senaryodaki kararsızlıklar, gizemleri sürekli açık eden olay örgüsü, seyirci zekasını hafife alan güya sürpriz yapma çabaları... Şurası net: iyi bir senaryo ile yola çıkılmamış. Yönetmen Onur Ünlü estetik ve atmosfer olarak tarzını koymaya çalışsa da onun tercihleri eldeki bu senaryo ile pek uyuşmuyor. Mesela filmin başlarındaki takip sahnesi bu uyuşmazlığın zirve noktası bence. Ki sinema tarihimize geçecek türden.
Oyunculuklara gelince Haluk Bilginer gayet iyi. Onun sahnelerinde film güç kazanıyor. İmirzalıoğlu o ciddi hallerinden çıkınca hınzır bir karakter yaratabileceğini gösteriyor. Uzerli filmin güzel kadını olarak güzel güzel oynuyor!
Ne diyelim bir efsanenin geri dönmesini gerçekten isterdik. Metin Erksan'ın ve Safa Önal'ın Cingöz Recai'lerinin çok gerisinde bir Recai var karşımızda. Bunun için naçizane efsane de geri dönmeye çalışmış ama dönememiş demek düşüyor bize de...
1924'TE ORTAYA ÇIKTI
Cingöz Recai ilk olarak 1924'te ortaya çıkar. Türk edebiyatının ilk polisiye kahramanlarındandır. Yayımlandığı dönemde epey popüler olur.
Sherlock Holmes'e Karşı Cingöz Recai maceralarında bu sefer kibar hırsızın peşine Sherlock düşer ama o da Cingöz'ü yakalayamaz.
Peyami Safa bir dönem Cingöz'ün maceralarına bitirmek ister fakat okurlardan gelen tepkiler nedeniyle Cingöz'ün Esrarı ile karakter tekrar sahalara döner.
ÜÇ CİNGÖZ RECAİ...
1954
Turan Seyfioğlu: Türk sinemasının ilk starlarından olan Turan Seyfioğlu aynı zamanda Cingöz Recai'yi ilk canlandıran aktör
1969
Ayhan Işık: Safa Önal'ın çektiği filmde Ayhan Işık Cingöz Recai'yi ikinci defa canlandırdı ve bu ünlü hırsız sinemada onun adıyla özdeşleşti.
2017
Kenan İmirzalıoğlu: Sevilen oyuncu Kenan İmirzalıoğlu 48 yıl sonra Ayhan Işık'tan bayrağı devralıyor ve son Cingöz Recai olarak arzı endam ediyor.
