Euro 1976'nın final maçını hatırlayan var mı? Hani şu, o tarihte bölünmüş Almanya ile bölünmemiş Çekoslovakya milli takımlarını, yine o tarihte bütünlüğünü korumakta olan Yugoslavya'nın başkenti Belgrad'da karşı karşıya getiren müthiş finali?
Maçın normal süresi, yarım saatlik uzatma dahil 2-2 bitmiş, takımların kaderi penaltılara kalmıştı. Karşılıklı gollerle, o düello da dengede sürüyordu.
Derken... Alman Milli Takımı'nda penaltı atma sırası ülkenin gelmiş geçmiş en büyük futbolcularından olan Uli Hoeness'e geldi. Hoeness gerilirken ayakkabılarından birinin bağcıklarının çözüldüğünü fark etmedi. Ve topu öyle bir havalandırdı ki, neredeyse bulutlara değdi. 4-3 öne geçen Çekoslovakya, bir penaltıyı daha gole çevirirse, Avrupa Şampiyonu olacaktı. Onlarda da sıra Antonin Panenka'daydı. Topu yerleştirdi. Almanlar'ın kalecisi Sepp Maier'i bir süre süzdü. Topa yaklaştı, vuracakmış gibi ayağını kaldırdı, bir-iki saniye bekledi. İşte o bir-iki saniye Almanya için ölümcül darbe oldu. Çünkü Maier topa vurulacağını sanıp yattı. Panenka da topu yerdeki kalecinin üstünden kolayca ağlara gönderdi.
Çekoslovakya şampiyonluk kupasını müthiş sevinç gösterileriyle havaya kaldırdı.

***
Belgrad finali, FIFA'nın düğümü penaltılarla çözme kararının ilk uygulamasıydı.
Daha önce, 30 dakikalık uzatmada da taraflardan biri galip gelmezse, sonuç kura ile belirleniyordu. Hakem bitiş düdüğünden sonra iki takımın kaptanlarını ve antrenörlerini sahanın ortasına çağırıyor, cebinden bir madeni para çıkarıyor ve soruyordu: Yazı mı, tura mı? Elemelerden final maçına kadar yıllarca süren mücadelenin kaderi bir paraya kalıyordu. Büyük haksızlık tabii...
***
Sadece Euro 1976 finalinde değil, 1990 Dünya Kupası'nın iki yarı finalinde, 1994 Dünya Kupası'nın finalinde (Brezilya-İtalya), 2006 Dünya Kupası'nın finalinde (Fransa-İtalya), Euro 1992'nin yarı finallerinden birinde de sonucu penaltı atışları belirledi.
Ama FIFA Başkanı Sepp Blatter, final düğümünün penaltılarla çözülmesinin de haksız bir uygulama olduğu görüşüne vardı ve Franz Beckenbauer başkanlığında oluşturulan "Futbol 2014" komisyonundan (Üyeleri arasında Pele ve Christian Karembeu de var) yeni bir çözüm üretmelerini istedi.
***
Avrupa futbol çevreleri şimdi "Final maçlarında beraberlik penaltı dışında nasıl bir uygulamayla bozulabilir" sorusuna yanıt arıyor, çeşitli önerileri tartışıyor.
Örneğin, İngiliz "Daily Mail" üç çözüm ortaya attı:
Bir ara uygulanan "Altın gol" kuralında olduğu gibi, iki takımdan biri gol atıncaya kadar, maç devam etsin. Maç çok uzarsa, takımlardan her 5 dakikada bir oyuncu eksiltilsin.
Buz hokeyinde olduğu gibi, penaltı atışı yerine oyuncu topu orta sahadan kaleye kadar sürsün ve rakip kaleciyle karşı karşıya kalsın.
Artistik patinajda olduğu gibi, bir "Hakemler jürisi" oluşturulsun. Jüri iki takımın 90 veya 120 dakikalık performansını değerlendirip birini galip ilan etsin.
***
Benim daha basit ve gerçekçi bir önerim var. Final maçında 120 dakikada sonuç alınamazsa, iki takımın geçmiş performansına göre karar verilsin. Bu, final maçlarında topladıkları puanlar olabilir. Averaj farkları olabilir. Kazandıkları penaltıların veya korner atışlarının toplamı olabilir. Ceza kartlarının (Sarı ve kırmızı) toplamı bile olabilir.
Ey futbolseverler; siz de çözüm üretin ve lütfen bana iletin. Söz; sizin önerilerinizi de bu köşeden duyuracağım.