Kütahya'da, Eti Gümüş AŞ'ye ait, bölgedeki gümüş madeninin çıkarıldığı ve işlendiği tesisteki üç kademeli barajda, setlerden birinin çökmesi sonucu siyanürün çevreye yayılması tehlikesi bulunduğu için tesiste üretim durdurulurken, çevredeki köylerin tahliye edilmesi ihtimali ortaya çıktı.
Gümüş köyü yakınındaki Eti Gümüş A.Ş'ye ait siyanürlü su bulunan üç kademeli barajın ortasındaki set çöktü.
En üstteki kademede bulunan suyun bir bölümü, diğer iki kademeye dağıldı ve barajı tutan en alttaki set çökme tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Şirkete ait ekipler, barajın yanlarındaki setleri güçlendirmek amacıyla iş makineleriyle çalışma yaptı.
Çökmenin meydana gelmesinin ardından tesise gelen Kütahya Valisi Kenan Çiftçi, MHP Kütahya Milletvekili Alim Işık, Belediye Başkanı Mustafa İça, Tavşanlı Kaymakamı Numan Hatipoğlu, İl Çevre ve Orman Müdürü Mehmet Kuşçu, İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Salih Akkaya, şirket yetkilileriyle acil bir toplantı yaptı.
Bu sırada tesisin girişinde toplanan çevredeki Aliköy beldesi ile Gümüş, Kızılcakaya, Dulkadir, Karaağaç köylerinden vatandaşlar, daha önce uyarmalarına rağmen tesis yetkililerinin önlem almadığını, buradan çevreye yayılacak siyanürün Sakarya Nehri havzasındaki bütün canlı yaşamını olumsuz etkileyeceğini ileri sürdü. Tesisin güvenlik görevlileriyle tartışan vatandaşlar, jandarma ekiplerince güçlükle sakinleştirildi.
Tesis önünde bekleyişini sürdüren vatandaşlar, otobüslerle gelen işçilerin tesise girişini engellemeye çalıştı. Tesise girmesine izin verilmeyen otobüs, otoparka çekildi.
ANKARA'DAN GELECEK TEKNİK EKİP BEKLENİYOR
Toplantının ardından vatandaşların yanına gelerek açıklama yapan Kütahya Valisi Kenan Çiftçi, uzmanlarla alınabilecek önlemleri görüştüklerini söyledi.
Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu ile görüşüp konu hakkında bilgi verdiğini ve onun talimatıyla Ankara'dan yola çıkan ekibin bölgeye gelerek inceleme yapacağını ifade eden Çiftçi, şöyle konuştu:
''Şu anda bütün sistem kontrol altında. Her ihtimale karşı burada ekiplerimizle bekleyeceğiz. En ufak bir risk gördüğümüzde planladığımız önlemleri devreye alacağız. Teknik ekip Ankara'dan geliyor. Netice itibariyle buradaki her şeyi teknik ekip söyleyecek. Köy Hizmetleri ekibimiz gitti, baktı ve yapılabileceklerle ilgili raporlarını verdi. Şu anda arkadaşlarımız baraj çevresinde önlemler almaya başladı. Vatandaşlarımızın canının, malının, hayvanlarının ve bitkilerinin zarar görmesini istemeyiz. Buraya geldiğimde fabrikanın üretimini durdurdum. Üç numaralı set çökmüş ve buradaki su diğer kademelere akıyor. Şu anda fabrikayı kapattık, önlemlerimizi de alıyoruz. Köylerin tahliye edilmesi de dahil bütün önlemler teknik ekibin araştırmasından sonra ele alınacak. Teknik personel ne derse hepsini yapacağız.''
Kütahya'daki gümüş üretimi yapılan Eti Gümüş A.Ş.'ye ait tesisteki üç kademeli siyanür barajındaki setlerden birinin çökmesinin andından valilikte 6 saatlik bir toplantı sonyapıldı.
Vali Kanan Çiftçi başkanlığında DSİ Genel Müdür Yardımcısı ve 2 daire başkanının da katıldığı toplantıda, siyanürlü suyun barajdan taşmaması sebebiyle çevre sağlığı riskinin bulunmadığı belirtildi.
Valiliktan yapılan yazılı açıklamada, "Atık depolama tesisinin topoğrafik olarak en alt kotunda yer alan 1 nolu havuza ait seddenin ODTÜ tarafından hazırlanan rapor doğrultusunda ivedilikle güçlendirilmesi. 2 nolu seddenin kret kotuna kadar çamur malzemesi ile dolduğu dikkate alındığında; seddenin 3 nolu seddede olduğu gibi yıkılması ihtimalini önlemek adına, 2 nolu havuzdaki suyun öncelikle 1 nolu havuza sifon ve motopomp kullanılmak suretiyle aktarılması; 1 nolu havuzda mevcut olan 800 m3/saat kapasiteli sistem pompalarıyla önce fabrikaya oradan da en üst kotta yer alan 4 nolu havuza suyun tahliye edilmesi; bu maksatla daha önce hiç yükseltilmemiş olan 4 nolu seddenin 1.5 m yükseltilmesi suretiyle su depolama kapasitesinin artırılması. Yukarıda belirtilen tedbirlere rağmen 2 nolu havuzu sınırlayan seddenin muhtemel yıkılması durumunda ise, depolama tesislerinin çevreyle irtibatını kesen son kontrol elemanı olan 1 nolu seddenin riske girmesini önlemek maksadıyla; 5 nolu havuzun tabanındaki kil kaplamanın projesine uygun olarak tamamlanmasını takiben, inşası henüz tamamlanmamış olan 5 nolu havuza tahliyeyi sağlayacak şekilde komşu seddenin uygun lokasyondan yırtılarak atık malzemesinin 5 nolu havuza iletilmesi. 8 Mayıs 2011 tarihi itibariyle, atık depolama tesisinden alıcı ortama herhangi bir atık suyun taşmadığından insan ve çevre sağlığı açısından risk olmadığı gözlemlenmiştir. Ancak, 1 nolu seddenin mansabında bulunan rasat kuyularından numuneler alınarak Kütahya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ile İl Sağlık Müdürlüğü tarafından takibinin yapılması, yüzey ve yer altı suyunda gerekli kimyasal analizlerin yapılması ve müsaade edilen sınırların aşılması durumunda gerekli birimlerin acilen haberdar edilmesi.Mevcut sistemin daha fazla riske atılmaması maksadıyla 5 nolu havuza ait proje ve imalatın DSİ kontrollüğünde tamamlanarak bir an önce işletmeye hazır hale getirilmesi. İşletmeye hazır hale getirilene kadar tesise cevher beslenmemesine, regülatörden ilave su alınmamasına ve havuzlardaki pulpun (su hariç) tesise beslenmemesine; bunun dışındaki faaliyetlerin Kütahya İl Çevre ve Orman Müdürlüğü kontrollüğünde yürütülmesine, bu işlemlerin tamamlanmasına kadar geçen süre zarfında oluşabilecek her türlü sorumluluğun Eti Gümüş A.Ş. de olması kayıt ve şartıyla karar verilmiştir.
Yöre halkının acil durumlarda izleyeceği hareket tarzı hususunda bilgilendirilmesi kararı alınmıştır" denildi.
