Twıtter, en yeni sosyal mecralardan biri. Giderek popülerleşiyor ve kullanımı yaygınlaşıyor. Bu yaygınlaşmayla birlikte farklı kullanım tarzları daha çok gündeme geliyor. Twitter yoluyla iftira, hakaret, şantaj ve tehdit gibi suçlar işlenmesi bunlardan bazıları... Ünlü ya da ünsüz bir insansınız... Bir Twitter kullanıcısı sizin hakkınızda yalan yanlış bilgiler yayıyor. Size hakaret ediyor. Sizinle ilgili özel bilgileri ifşa ediyor ve size şantaj yapıyor. Ya da herkesin gözleri önünde sizi tehdit ediyor. Bu sorunla başa çıkmak için ne yapmanız gerekir? O kişiye dava açmak için nasıl bir yol izlemelisiniz? Kişi o mesajları yazanın kendisi olmadığını iddia ediyorsa ne yapmak gerekir. Mahkemeye başvurduğunuz halde eylem ve işlemlerine devam ediyorsa başka ne tür tedbirler alınabilir. Konuyu, avukat Gizem Tan'la konuştuk.
- Geçtiğimiz günlerde Dr. Erol Köse'ye Twitter'da yazdıkları nedeniyle hakaret davası açıldı. Erol Köse de 'O tweetleri yazan kişi ben değilim,' anlamına gelecek şeyler söyledi. Ne olacak şimdi?
- Bu durumda ceza ve tazminat davası açmadan önce tweet ya da tweetlerin atıldığı hesabın kime ait olduğunu tespit etmek gerekiyor. 'O hesap benim değil' iddiasını çürütmek ancak IP adresinin tespitiyle mümkün olur. Ama burada şöyle bir durum var: IP adresini Twitter'ın San Fransisco'daki merkezinden istemek gerekiyor.
- Nasıl olacak bu?
- 'Adli istinabe' adını verdiğimiz bir yöntem var. Ülkeler suçla ilgili konularda birbirine yardım eder. Bu yola başvurulacak. Ama buradaki savcı kalkıp da Twitter'ın oradaki merkezinden isteyemiyor IP adresini. Her makamın bir karşılığı var. Buradaki savcılığın ABD'deki savcılığa yazması gerekiyor. ABD'deki savcılığın da Twitter merkezine ulaşması gerekiyor. Bunlar da altı-yedi aya yakın, uzun süreler alıyor.
- Bu süreci kısaltmak mümkün değil mi?
- Bunun için Twitter'ın Türkiye'de ofis açması gerekir. O zaman, bu yazışmaları yapmak için ABD'deki ofise dolambaçlı yollardan ulaşmaya gerek kalmaz. Savcılık doğrudan buradaki ofisle muhatap olur.
- Peki ya Twitter 'IP adresini vermem,' derse ne olacak?
- Hizmet koşullarıyla ilgili sözleşmede 'Twitter hiçbir taahhütle bağlı değildir' diyor. Twitter kendisini savunurken 'Biz, içerikleri kontrol etmekle yükümlü değiliz,' 'Kullanımdan doğan zararlar size aittir, bunlardan Twitter sorumlu değildir,' diyor. Kendisini güvence altına almaya çalışıyor.
- Peki bu yüzden Twitter şirketine dava açılabilir mi?
- Açılabilir ama sözünü ettiğimiz sözleşmede şöyle bir madde var: 'Twitter kullanımından doğan ihtilaf ve zararlar San Fransisco mahkemelerinde görülür.' Dolayısıyla Twitter kullanmaya başlarken onayladığınız sözleşmeyle yetkili mahkemenin San Fransisco mahkemeleri ve hukukun orada geçerli hukuk olduğunu otomatikman kabul etmiş oluyorsunuz. Bu yüzden Türkiye'de, Twitter aleyhine dava açılamaz. Bir Türk vatandaşı bile açacaksa bu davayı ABD'de açması gerekir.
BÖYLE GİDERSE TWITTER'I KAPATTIRACAĞIZ
- Tuhaf bir durum değil mi bu?
- Neticede kimse başına gelsin istemez. Sonuçta Türkiye'de rezil oluyorsunuz ve bunu yapan kişi de bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı oluyor. Geçenlerde okudum: Bilişim Suçları Mücadele Derneği, 'Böyle giderse Twitter'ı kapattıracağız' demiş. Çünkü önüne geçemiyorlar. Ancak site engellenirse bunun önüne tam olarak geçilebilir.
- Siz de kapanmasından yana mısınız yoksa? Başka yolu yok mu?
- Tabi ki olamam. Kapanırsa internet özgürlüğü ihlal edilmiş olur. Ama, bu sorunun önüne geçmek için Twitter'ın, kullanım şartlarını biraz yumuşatması lazım. Ayrıca ülkeler arasında sözleşme yapmak lazım. Çünkü birçok web sitesi Amerikan menşeli olduğu için hukuk ve sistem farklı. Ulaşmak zor ve çok zaman alıyor.
- Peki hakaret içeren tweetler silinmişse ne olacak? Twitter bütün geçmişi bir yerde depoluyor. Bunları istemek mümkün mü?
- İnternete yüklenen her resmin ve bilginin bir yerlerde saklandğı ve silinmediği iddia ediliyor. Twitter'ın kendi web sitesinde 'Hizmet Şartları' başlığı altında şöyle deniyor: "Hizmetlerimizi kullanarak bu bilgilerin toplanmasına ve kullanımına, bilgilerin saklama, işleme tabii tutma ve Twitter tarafından kullanılma amacıyla Amerika Birleşik Devletleri ve/veya diğer ülkelere gönderilmesi de dahil olmak üzere rıza göstermiş olursunuz." Şu durumda bu bilgileri Twitter'dan geri istemek mümkün olamayabilir.
- En iyi ihtimali düşünelim. Kişi, 'Evet! Bunları ben yazdım' dedi.
- O zaman başı dertte. Ayrıca IP tespiti yapmaya gerek kalmaz. Doğrudan hakaret ya da şantaj gibi davalar açılabilir.
- Peki, aynı kişi benzer eylemlerine devam ediyorsa ne olacak?
- Twitter IP adresini veriyorsa ve hesabın kime ait olduğu tespit edildiyse o Twitter hesabı Twitter'ın yardımıyla kapattırılabilir.
BOŞANMADA DELİL OLUR
- Geçtiğimiz günlerde bir boşanma davasında MSN görüşmeleri sadakatsizlik göstergesi olarak ortaya saçıldı. Twitter'da da DM (Direkt Mesaj) gönderebiliyorsunuz. Diyelim ki eşinizin Twitter'da bir başkasına 'sadakatsizlik göstergesi' sayılabilecek mesajlar gönderdiğini fark ettiniz. Ya da o sizi yakaladı. Bunu mahkemeye delil olarak sunabilir misiniz?
- Elbette sunabilirsiniz. Kabul edilebilir de. Ama bu yazışmaları nasıl elde ettiğiniz önemli. Herkesin görebileceği şekilde yazılmışsa zaten sorun yok. Ya da siz ekranı açık bırakıp gitmişsiniz. O zaman karınız, 'Ekran açıktı ve ben bunu gördüm. Gözüme sokar gibi bana mesajı gösterdi,' diyebilir. Ama şifrenizi kırarak vs. giriyorsa bunu delil olarak kullanamaz.
- Twitter'da sahte hesap açmak suç mu?
- Böyle bir suç tanımı yok. O hesapla suç işleyip işlemediğiniz önemli. 'Niye sahte hesap açtın,' diye sorulmaz. Niye bu suçu işledin diye sorulur.
- Bu hakaret, şantaj ya da tehdit, internet kafelerdeki bilgisayarlar kullanılarak yapılıyorsa ne olacak?
- Twitter kullanıcısınının internet kafelerdeki gibi anonim bilgisayarı kullanarak bu eylemleri gerçekleştirmesi durumunda da o kişiyi takip etmek mümkün. İnternet kafelerle ilgili hukuki düzenlemeler getirildi. Bu düzenlemelerdeki asıl amaç, internet kafelerinin konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almakla yükümlü olduklarının hatırlatılmasıdır. Ayrıca, bu konuda en etkili tedbirlerden biri de internet kafelerde kamera sisteminin kurulması olacaktır.
- Diyelim ki kişiye yönelik bir hakaret yok ama bir Twitter kullanıcısı bir terör örgütünün propagandasını yapıyor.
- O zaman Interpol devreye girer. Çünkü bu bir terörizm suçu. Çocuk pornosu, insan kaçakçılığı ve terörizm gibi suçlarda süreç daha farklı işleyebilir. Bu aynı zamanda uluslararası bir suç.
- Peki Twitter'a 'Şu kişi, şu saatte, şununla, şurada, şöyle bir şey yapıyordu,' yazmak suç mu?
- Bu olay herkese açık bir yerde gerçekleşiyorsa sorun yok; aksi takdirde özel hayatın gizliliği ihlal edilmiş olur.
AVUKAT GİZEM TAN
Av. Gizem Tan, 'kolejli', yani TED Ankara Koleji mezunu. 2005 yılında Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirmiş. Aynı üniversitede yüksek lisans yapmış. Eğitimini ABD'de devam ettirmiş ve 2009 yılında The Ohio State University Moritz College of Law'dan ikinci yüksek lisans (LL.M) derecesini almış. Amerika'da olduğu süre boyunca Columbus, Ohio Adliyesi'nde hukuki uyuşmazlıkların çözümü konusunda arabuluculuk yapmış.İstanbul'daki Tan Hukuk Bürosu'nun kurucusu ve yöneticisi.
