Bir sabah kalktığınızda parmaklarınızın ağrıdığını, bükülmediğini, kaskatı kesildiğini görebilirsiniz. Gaziosmanpaşa Hastanesi El Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. İsmail Bülent Özçelik; tıp dilinde 'tetik parmak' denilen sorunla ilgili sorularımızı yanıtladı:
Parmaklarda takılma neden olur?
Elde parmakların hareketi, kiriş denilen yapıların vasıtasıyla sağlanır. Kirişler; kaslara bağlı, ip şeklinde yapılardır ve belli noktalarda köprülerin altından geçerler. Köprüler; kirişin hareket sırasındaki gerginliğini ve hareketin yönünü sağlar. Bu köprülerin altında bulunan kirişlerin takılması sonrası ağrı ve kilitlenmeler oluşur. Parmağın tabanındaki köprülerin kalınlaşması, bazen de kiriş kılıfında meydana gelen şişliklerden dolayı; parmakta takılma ve ağrı olmasına 'tetik parmak' denir. Bu problem başladıktan sonra parmağın kullanılması, buradaki yapıların daha fazla şişmesine yol açarak tablonun ağırlaşmasına neden olur. Bazen tam takılma ve parmak kilitlenmeleri oluşabilir.
Hangi aşamada doktora gidilmeli?
Hastalar daha çok el ayalarındaki ağrı nedeni ile bize başvururlar. Dikkatli bir muayene ile tanı konabilir. Zaman ilerledikçe takılmanın miktarı ve şiddeti artar.
Hastalığın tedavisinde ameliyat şart mı?
Hareket kısıtlaması, ağrı kesici ilaçlar ve atel kullanımı; şikayetleri yeni başlayan hastalarda yarar sağlar. Bölgeye steroid iğnesi yapılması da şikayetleri azaltabilir. Fakat steroid'i, kiriş yapılarına uzun vadede verdiği zarardan dolayı çok kullanmıyoruz. Eğer bu yöntemler ile durum düzelmezse, o zaman ameliyat önerilir.
KÜÇÜMSEMEYİN!
Ameliyatla sorun tamamen düzelir mi?
Ameliyat sonrası belirtiler genellikle tamamen geriler. Bazı hastalarda yara bölgesinde sertlikler oluşabilir. Ancak sertlikler evde yapılan masajlarla düzelir. Bu arada operasyon sonrası genelde aynı parmakta sorun tekrar oluşmaz. Fakat bir parmakta hastalık varsa, diğerlerinde de bu sorunun ortaya çıkma olasılığı yüksektir.
Tedavideki yanlışlar neler?
En büyük hata; ameliyatın küçümsenmesi. Operasyon ameliyathane şartlarında, kanamasız ortamda yapılmalı.
KİLİTLENEN PARMAK İKİ-ÜÇ GÜN İÇİNDE AÇILIYOR
Hasta, ameliyat olduktan sonra ne kadar sürede iyileşir?
Ameliyat sırasında; takılan veya kilitlenen parmak açılıyor, hasta iki-üç gün içinde elini kullanmaya başlıyor. Ofis çalışanları gibi; ellerini ağır işte kullanmayanlar, daha erken işlerine dönebilirler. Ağır şartlarda ve kirli ortamlarda çalışanlar dikişleri alınana kadar işe gitmemeli.
Çocuklarda tetik parmak varsa nasıl bir yol izlenmelidir?
Yeni doğanda ve çocuklarda ameliyat hemen yapılamaz. Yeni doğanlarda, parmak takılması saptanmış ise altı ay beklenebilir. Ancak daha uzun süre beklemek, şekil bozukluğuna yol açar.
ŞEKERİ OLAN RİSK GRUBUNDA
Tetik parmak neden olur? Hangi yaşlarda daha sık görülür?
Bu sorunun nedeni genellikle pek saptanamaz. Ancak romatizması olanlarda ve şeker hastalarında daha sık görüldüğünü söyleyebiliriz. Nadiren avuç içi ve parmak tabanı yaralanmaları da bu soruna neden olabilir. 40-50 yaş arasında sık görülür. Altı aylık-dört yaş arasındaki çocuklarda da sık rastlıyoruz. Yetişkinlerde takılma en çok birinci ve dördüncü parmakta olmasına rağmen, çocukluk çağında olanlarda en sık birinci parmakta görülür. Bununla birlikte diğer parmaklarda da bu hastalığın oluşma ihtimali vardır.
'KAYAKÇI BAŞPARMAĞI'NIN BELİRTİSİ AĞRI VE ŞİŞLİK!
Kayak sporunun artmasıyla birlikte, 'kayakçı başparmağı' adını verdiğimiz hastalık da çok sık görülmeye başladı. Parmak eklemlerimizin her iki yanında, stabilizasyon sağlayan bağlar bulunur. Başparmak tabanındaki bağlardan işaret parmağına yakın tarafta olanın, zorlanmaya bağlı hasar görmesi sonucu, bu tür yaralanmalar meydana gelir.
ERKEN DÖNEMDE BUZ VE AĞRI KESİCİLER
Ağrı, şişlik, kızarıklık, kavrama hareketlerinde güçsüzlük; bu yaralanmanın belirtileri arasındadır.
Erken dönemde buz uygulaması ve ağrı kesici ilaçlar faydalı olacaktır. Kısmi yırtıklar için atel takılarak fizik tedavi uygulamak yeterli olacaktır. Tam yırtıklarda ve kemik parçalarının da koptuğu olgularda, ameliyat gereklidir. Çoğu el ameliyatında olduğu gibi sadece kol uyuşturulur.
