Çalışanların iki beklentisi var. Biri; tazminatını alabilmek, ikincisi de emekli olabilmek. Bugün tazminat konosunda bilgiler vermek istiyorum. Kıdem tazminatının şartları var, öncelikle en az 1 yıl çalışmış olmak gerekiyor. İkincisi işyerinden haksız yere ya da sebepsiz çıkartılmış olmak lazım. Zaten bu şekilde işten ayrılanlar için işsizlik maaşı imkânı da var. Bu noktada kafalarda soru işareti yaratan konu ise 'istifa' meselesi… Birçok çalışan işyerinden memnun değil, amirlerinin baskısına maruz kalıyor ama tazminatını da bırakmak istemiyor. Dolayısıyla hem kendi isteğiyle ayrılıp hem de tazminatını alabileceği bir yol arıyor. Ben kanunun tarif ettiği birkaç yolu size önereceğim. Önce kolay birkaç yöntemden bahsedeyim. Eğer sigorta başlangıcınız 9 Eylül 1999'dan önce ise avantajlısınız. Sigortalılık süresini 15 yıla primleri de 3 bin 600'e tamamladıysanız SGK'dan alacağınız yazıyla tazminatınızı alıp ayrılabilirsiniz. Kadınlar evlilik, erkekler için askerlik konusunda tazminat alır. Ölüm halinde de tazminat mirasçılara veriliyor. Bu şartlar size uymuyorsa haklı fesih imkanına bakacaksınız. İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshi halinde, sadece kıdem tazminatı ve varsa yıllık izin ücreti ile diğer ücret alacakları talep edilebilir. Çalışana tazminat kazandıran istifa sebepleri şöyle:
NASIL HESAPLANIR ?
İşçinin çalıştığı her geçen yıl için 30 günlük brüt ücret karşılığında kıdem tazminatı hesaplanır.
Bir yıldan artan sürelerde günlük olarak hesaplanıp toplama eklenir.
Brüt ücrete süreklilik arz eden ikramiye, prim, yol yemek yakacak yardımı gibi parayla ölçülen tüm ödemeler katılır.
Kıdem tazminatı hesaplanırken sadece damga vergisi kesintisi yapılır.
Kıdem tazminatı yüksek maaşlarda devletin belirlediği tavana göre hesaplanır. 2014 yılı için kıdem tazminatı tavanı 3.438 TL'dir. Brüt maaş bundan yüksek olamaz.
I. SAĞLIK SEBEPLERİ:
a) İşin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya hayatı için tehlike olursa. b) İşçinin sürekli olarak görüştüğü işveren veya başka bir işçi bulaşıcı bir hastalığa tutulursa.
II. İYİ NİYET DIŞI HALLER:
a) İşveren gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek suretiyle işçiyi yanıltırsa. b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler veya işçiye cinsel tacizde bulunursa. c) İşveren işçiye veya aile üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunursa. d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa. e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse...
III. ZORLAYICI SEBEPLER:
a) İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
ÖDENEK ALAMAZ
Babamın hastalığı dolayısıyla istifa ettim. 1586 gün primim var. İşsizlik sigortasından faydalanabiliyor muyum? (İsmi saklı)
İşsizlik ödeneği almak için sizin işten çıkartılmış olmanız gerekiyor. Ya da bugünkü yazımda anlattığım haklı fesih ile ayrılmanız lazım. Tabii prim ödeme şartları da bulunuyor. Bu durumda işsizlik ödeneği alamazsınız.
DÜZENLEME ÇIKMADI
Annem 05.04.1963 doğumlu. Kendisi üzerine açılmış bir dükkanla 1999'da vergi mükellefi oldu ancak Bağ-Kur'a prim ödemedi. Şimdi prim borçlarını ödeyip emekli olmak istiyor. Ne yapmamız lazım? Nihal MUTLU
Torba yasada bir düzenleme beklentimiz hala var ama henüz bir gelişme olmadı. Şu anda yapacağınız tek şey dava açmak.
SÜRE GEÇMİŞ
2013 Kasım'ında işten çıkarıldım. 16 ay çalıştım. İşsizlik ödeneği alabilir miyim? Hüseyin GÜLDAN
Son 120 gün priminizin ödenmesi ve son 3 yılda 600 prim gününü doldurmanız gerekiyor. İşten çıkartıldıktan sonra bir ay içinde başvuru lazım.
Siz bu süreyi geçirmişsiniz.
NE ZAAMAN EMEKLİ OLURUM
Annem 01.01.1961 doğumlu. Ocak 1992 SSK girişli. 4 bin 72 günü doldu. Nasıl emekli olabilir? Aysel ARSLAN
20 yıl 48 yaş ve 5525 gün. Yaş ve yıl tamam primi eksik. Ocak 1992'den sonra doğumu varsa borçlanabilir. Prim bitince emekli olursunuz.
01.05.1972 doğumluyum 21.08.1989'da işe başladım. 7650 gün çalışmışlığım var. Ne zaman emekli olabilirim? Gürkan HARUN
25 yıl, 51 yaş ve 5450 prim günü şartlarına tabisiniz. Priminiz tamam. Yaşınız dolduğunda 01.05.2023'te emekli olacaksınız.
25.12.1998'de SSK girişim var. 4060 prim günüm var, ne zaman emekli olabilirim? Melek MÜYESSER
20 yıl, 55 yaş ve 5975 prim gününe tabisiniz. Yaşınızı yazmamışsınız. Priminiz eksik. Eğer 1998'den sonra doğumunuz varsa borçlanarak ya da çalışarak priminizi tamamlayabilirsiniz.
11.08.1970'te doğdum ve 20.02.1993 işe girdim. 7500 prim günüm var. Ne zaman emekli olurum?
25 yıl 54 yaş ve 5675 prim gününe tabisiniz. Priminiz tamam. Yaşı bekleyeceksiniz. Askerliği 1993'ten önce yaptıysanız 4 ay borçlanarak yaş şartını 53 yapıp 11.08.2023'te emekli olabilirsiniz.
SORULARINIZI BEKLİYORUZ
Her
cumartesi bu köşede çalışma hayatıyla ilgili sorunlarınızı gündeme getiriyoruz. Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@ sabah.com.tr adresine gönderebilirsiniz.
HAFTA İÇİ HER GÜN SAAT 16.30'DA AHABER'DE BİZE SORUN PROGRAMI'NDA SORULARINIZI CEVAPLIYORUZ…Tel: 0212 300 66 66
