Özellikle son yıllarda, 'pırlanta' kelimesi, bütün kadınların dilinde. Reklamlarda mücevher markalarını fazlasıyla görmeye başladık. Mücevher sektörünün geldiği nokta nedir? Daha 10 yıl öncesine kadar Türkiye'yi kimse tanımak istemiyordu. Bütün kapılar kapalıydı. Mücevherde 2003'ten sonra dünyada saygı duyulan bir ülke olduk. Türkiye'de altyapı var, tesis var. Sesimiz artık çıkmalı, çıkıyor... Eskiden bankadan ufak bir tutarla altın alabilir miydik? Şimdi 1 ton altın kullanıyoruz. Bir kalemde 50 kilo altın alabiliyoruz. Eskiden altınlar masaların altında saklanırdı. İstanbul'da elmas borsası var. Ancak elmas borsası aktif değil, neden? Size şöyle izah edeyim; pırlanta dünyada borsaları olan bir maden. Dünya Borsalar Birliği'ne (WFDB) üye 28 adet elmas borsası var. İstanbul Altın ve Elmas Borsası da buna dahil. Gerekli vergi düzenlemeleri yapılmadığı için elmas borsası aktif değil. Bu bizi dünya standartlarının altına çekiyor. Oysa dünyanın en iyi pırlanta borsaları ile rekabete girecek stratejik konuma sahip bir ülkeyiz. Nasıl bir düzenleme bekliyorsunuz? Pırlantadaki ÖTV çok, adil bir seviyeye getirilirse, çok önemli bir mesafe kat edilmiş olur. İşin tabii ki hem KDV'si hem de ÖTV'si olsun! Ancak vergisi % 21. Lüks tüketimden çıkarılması gerekiyor. Hammaddenin % 21'i olmaz. Pırlanta hammaddedir, bu oran % 6- 8'lere inmeli. Dünyada rakamlar bu değerlerde. Yeni bir uygulama ile borsa satışlarında, inanın bana, dünyanın gözbebeği oluruz.
"Dubai, Hong Kong ve Bangkok'ta varız"
Atilla Karat, "Dubai çok önemli bir pazar bizim için. Her yerden insanlar gelmeye başladı. Bangkok ve Hong Kong'da ofisimiz var" derken, "50 karat tek taş" gibi cümleleri telaffuzda dikkat edilmesi gerektiğini savunuyor. "Söz konusu bile olamaz" diye tepki gösteriyor ve şöyle devam ediyor: "20 karat tek taş bile Türkiye'de çok nadirdir. Ben bugüne kadar İsrail'de bir usta işlerken 238 gördüm. Kalbim duruyordu, o günü asla unutamam". Karat, bu taşların Hindistan, Çin, İsrail, Rusya, Afrika, Kanada ve Avustralya'dan geldiğini, Belçika'nın daha düne kadar dünya borsası olmaktan çıktığını ve emekliliğinin yaklaştığını belirtiyor.
Karat soyadını aldı
Atilla Anlı, pırlantanın ağırlığını ifade eden ölçü birimi 'Karat'la soyadını değiştirdi. Karat keçiboynuzunun Arapça karşılığı olan "karrat" sözcüğünden geliyor. Elmasın ilk bulunduğu yer olan Hindistan'da keçiboynuzunun çekirdeği esas olarak alınıyor.
Kayıt dışı kalkmalı
Türkiye'deki pırlanta borsası ilgi görür mü? Bir gün burası dünyanın önemli bir merkezi olabilir mi sizce? Belçika'da da pırlanta çıkmıyor. Ama düne kadar Belçika pırlantanın dünya borsasıydı. İstanbul'a da üyelik verdiler. Altın borsası kanalıyla ve devletin verdiği destekle pırlanta borsasını kurduk. Bunu dünya standartlarına getirme zamanı şimdi.
Sektörünüzün diğer sorunları neler? En büyük sorunlardan biri kayıt dışı çalışmaların kontrol edilememesi. Kayıt içi konusunda odalarımız bastırıyor. Mevcut hükümetin her konuda çok büyük desteği var.
Alaylı yerine okullu ustalar
Gazi Üniversitesi'nde "mıhlama" bölümü açıldığını duydum. Siz buraları destekliyor musunuz? Evet, Gazi Üniversitesi'de mıhlama bölümü açıldı. Bizi davet ettiler, direkt sponsor oldum. Yeni ustaların yetişmesi için elimden gelen her desteği veriyorum. Bu yıl da işe 50 öğrenci alacağım. İyi ustalar yetiştirirsek piyasanın dinamiklerini düzeltebilir, arka sokaklara çare bulabiliriz. İTÜ'de, Mersin ve Kütahya Üniversitesi'nde de bölümler açıldı.
'Tiffany'den üstünüz!'
Tıpkı dünyaca ünlü tenor Pavarotti (Zamanında Türkiye'de konservatuvara okumak için başvurduğunda, yeterli görülmeyip, reddedilmişti) örneğinde olduğu gibi, zamanında en iyi ustaları yurtdışına kaçırmışız. Dünya mücevher sektörünün dümeninde Türkiye'den giden ustaların olduğunu savunan Atilla Karat, bunun en büyük örneğinin Franck Muller markalı saatlerin arkasındaki usta ismin zamanında İstanbul'dan giden Vartan Sırmakes olduğu örnegini veriyor. İşadamı anlatırken gözleri parlıyor ve şöyle devam ediyor; "Türk ustalar birçok ülkede. Dev markaların arkasında Kapalıçarşı'dan ustalar var. Kahroluyorum. Kapalı kapılar ardındayız, neden ön vitrinlerde değiliz. Artık vitrinin önünde olacağız. Sektör kendi kabuğuna çekilmiş, 50 sene önceki gibi Kapalıçarşı esnaf mantığı ile yürüyor. Çeyrek altın satalım, yarım altın verelim. Bizim değerli taşlara katma değer sağlamamız lazım. 2023'ten önce mücevher markası yaratacağımıza inanıyorum. Neden bir Graff, Tiffany olmayalım. Biz onlardan çok üstünüz. Ülkemizde yapılan mücevheratı gördükçe, o güzelim işçiliği gördükçe, içim kan ağlıyor. Kopyacılığı bırakmalıyız."
