İstanbul'da binlerce evin yıkılacağı tahmin edilen olası bir depreme karşı planlanan hazırlıkların önündeki son engel de ortadan kalktı. Kentsel dönüşüm için start veren Büyükşehir Belediyesi'nin, evlerin depreme dayanıklı hale gelmesi, birçoğunun ise yıkılıp tekrar inşa edilmesi için hazırladığı projelere yönelik yasal düzenleme temmuzda tamamlandı ve resmen yürürlüğe girdi. Belediye Yasası'ndaki 'Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanları' başlıklı kanun, İstanbul'da 1 milyon binanın yıkılıp yeniden yapılmasının önünü açtı. Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin (İBB) beş yıldır beklediği bu değişiklik ile dönüşüm projelerinde yaşanan yetki karmaşası sona erdi. Ayrıca belediyelerin deprem riski nedeni ile dönüşüm bölgesi ilan ettiği bir alana konut sahiplerinin bireysel itiraz hakkı da kalktı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi referandum sonrası ilk gündem maddesine rafta bekleyen kentsel dönüşüm projelerini aldı. SABAH'ın ulaştığı bilgilere göre planlanan projelerin hayata geçmesi durumunda İstanbul adeta yeni bir haritaya sahip olacak. Öncelikle deprem riski yüksek bölgeler, gecekondular ve kaçak binalar yıkılarak, yerlerine depreme dayanıklı modern yerleşim alanları inşa edilecek. Belediyenin kasasındaki çalışma 1 milyona yakın binayı kapsıyor.
YASAYA TAKILMIŞTI
Kentsel dönüşüme ilişkin çalışmalar son yıllarda uygulanmaya çalışıldı. Ancak yasalardaki yetersizlik ile TOKİ ve Büyükşehir arasında yetki karmaşası nedeniyle başarı sağlanamadı. Örneğin Türkiye'de ilk deprem dönüşüm alanı projesi 2008'de Zeytinburnu"nda başlatıldı. Ancak tek bir konut sahibinin itirazı bile projeyi durdurmaya yetti. Yeni yasada ise deprem riski nedeniyle kentsel dönüşüm alanı ilan edilen bir alanda konut sahibinin bireysel itiraz etme hakkı bulunmuyor. Bunun yerine çoğunluğun kararı aranıyor.
ANKARA VE ESKİŞEHİR BAŞLADI
Öte yandan Ankara ve Eskişehir hızlı davranarak yasayı uygulamaya başladı bile. Ankara'da 7 bölge bu madde uyarınca 'Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı' ilan edildi. Yine Eskişehir'de de 11 ayrı bölgede toplam 2 milyon 500 bin metrekarelik bir alan dönüştürülme bölgesi olarak belirlendi.
YASA BELEDİYELERE NE KAZANDIRDI?
Belediye
Kanunu'nda Değişiklik Yapılmas'na İlişkin Kanun Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre büyükşehir belediyeleri, belediye meclisi kararıyla; Konut alanları, teknoloji parkları, sanayi alanları, ticaret alanları ile eskiyen kentleri yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilecek. Projelere vergilerden kaynak aktarımı da yapılacak.
Büyükşehir isterse bir ilçeyi yıkabilir'
İstanbul Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhçu yapılan kanun değişikliğinin tapu mülkiyetine güveni sarsacağını düşünüyor. Yasanın bu haliyle Büyükşehir Belediyesi'ne isterse bir ilçeyi komple yıkma hakkı tanıdığını kaydeden Muhçu "Böyle geniş bir yasa olabilir mi? İnsanlar nasıl güvenip ev alacak. Hatta yasa nedeni ile banka ipotekleri dahi belediyelerden alınması gündeme gelebilir. Biz oda olarak bu yasaya ve yapılacak projelere karşıyız" dedi.
İlk etapta nereler dönüşecek?
Küçükçekmece'de Ayazma, Halkalı, Sefaköy, Küçükçekmece gölü etrafı.
Eminönü ve Fatih gibi bölgelerde bazı binalar.
Bağcılar ve Göngören'deki gecekondular ve çarpık yapılar, Haliç ve etrafı.
Küçük Langa, Kadırga Bölgesi, Manifaturacılar Çarşısı, Unkapanı, Okmeydanı.
Karagümrük, Küçükmustafapaşa, Hacı Hüsrev
Sarıyer, Derbent Karanfilköy.
Gaziosmanpaşa, Malkoçoğlu
Kadıköy, Fikirtepe.
Üsküdar'ın arka mahalleleri
Sultanbeyli, Maltepe, Kartal, Tuzla'da kaçak yapılar
Sistem nasıl işleyecek?
Bir bölge öncelikle kentsel dönüşüm alanı ilan edilecek
Daha sonra belediye projesini açıklayacak 3 Hak sahipleriyle görüşmeler başlayacak.
Apartman veya semtte yüzde 51 çoğunluk yeterli olacak
Kiracılara, yeni yapılacak konutlardan satın alma hakkı verilecek.
Arazi sahibi ise kendisine arsası karşılığı oranında yeni yerden konut verilecek.
Konut istemezse arsasının karşılığında para ödenecek.
Yıkılacak bina gecekondu ise hiçbir ödeme yapılmayacak.
Ancak kiracılara tanınan konut satın alma hakkı, onlara da tanınacak.
