Enerji Bakanı Taner Yıldız, geçen ay Financial Times ile yaptığı görüşmede, "TANAP'ta imza haziranda" demişti. Trans Anadolu Boru Hattı'nda imzadan hâlâ ses seda yok. Ankara'dan yansıyan havaya bakılırsa Şahdeniz alanından gaz taşıyacak TANAP Hattı için Türkiye ve Azerbaycan yüzdü yüzdü, kuyruğuna geldi. Her iki taraf hem ortaklık payı hem de fiyat konusunda ketum bir tavır sergiliyor.
Projede Türkiye'nin payı büyük ihtimalle yüzde 20. Bakanlık daha yolun başında BOTAŞ'a yüzde 5, TPAO'ya yüzde 15 pay verince Ankara'da kıyamet kopmuştu.
Kulislerden yansıyanlara göre, bu eşit olmayan dağılım kurumlar arasında sıkıntı yarattı. BOTAŞ ve TPAO pazarlıklar sonucu eşit oranda pay sahibi yapıldı. BOTAŞ'ı sürekli eleştiriyoruz ama deneyimleri göz önüne alınmalı. TANAP'ta TPAO ile birlikte aktif rol almalı.
***
Türkiye, Şahdeniz 1'den 6 milyar metreküp gaz alıyor. 16 milyar metreküp gazın akacağı Şahdeniz 2 projesi bu yüzden önemli. Çünkü 6 milyar metreküp gazı içeride kullanacağız; geri kalan 10 milyar metreküp gazı ise Avrupa'ya aktaracağız. Hat 1800 km Türkiye'yi boydan boya geçecek. Yılda 24 milyar metreküp gaz taşıyacak şekilde inşa edilecek. 7 milyar dolara mal olacak.
Finansmanı yüzde 80 pay sahibi olan Azerbaycan'ın milli petrol şirketi SOCAR sağlayacak. Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye ve ver elini Avrupa. Gazın akacağı hat bu.
***
İlk kez doğrudan doğruya bir boru hattına ortak oluyoruz. Bugüne kadar konsorsiyumlarda bize pastadan hep küçük dilim düştü. Şimdi bu değişiyor. Azerbaycan ile stratejik işbirliği yapıyoruz. Rusya, Azerbaycan, İran ve LNG aldığımız ülkelerin karşısına alternatif kaynak koyacağız. Henüz Irak ve Mısır gazı devreye giremedi. Proje sayesinde Avrupa ve Türkiye gaz kaynağında çeşitleme yapacak.
Azerbaycan açısından işin önemi daha da büyük. TANAP, Avrupa'ya açılan en önemli kapı olacak. Şahdenizi'nden Avrupa'ya kesintisiz gaz uluslararası platformda Azerbaycan'ın elini güçlendirecek. Eğer Türkmenistan gazı da buraya bağlanırsa Azerbaycan bölgenin en kritik ülkesi olmaya aday.
***
Peki Türkiye için projenin önemi ne? TANAP değil, Avrupa'ya akan gazda alacağımız pozisyon elbette. İki ortak Avrupa'ya gazı ulaştırırken Nabucco ya da Trans Adriyatik hattını devreye sokmak istiyor. Pazarlık sürdürülüyor. Eskiden bölgede kaynaklar vardı. Şimdi bölge çok alıcılı ve satılıcı ideal bir pazara dönüşüyor. Bu da daha makul ve kararlı fiyat demek. Bu birliktelik, Ermenistan politikasında Azerbaycan'ın katılığını azaltarak, Türkiye'nin Ermenistan daha doğrusu Kafkasya üzerindeki etkinliğini artıracak.
