Alışveriş merkezleri, insanlık tarihi kadar eski bir olgu. 2 bin yıl öncesinde agora, son bin yıldır çarşı olarak hayatın öbeğinde yer aldılar. Bugün de AVM formatıyla hayatımızdalar.
Eskiden; bir insan ölümüne dek, doğduğu yerden, (savaş ve salgın haricinde) en fazla 20 km. uzaklaşabilirdi.
Zaten o dönem "düz" olan dünyasında insanın ömrü, neredeyse alışveriş merkezi dediği agorada geçerdi.
Osmanlı gibi daha yakın zamanlarda Anadolu, agoraları geliştirerek dev çarşılara dönüştürdü. İstanbul'un Kapalıçarşı'sı, Çanakkale'nin Aynalıçarşı'sı, İzmir'in Kemeraltı Çarşısı ve yüzlercesi.
Gelişen ve çeşitlenen ihtiyaçlar bugün agoralardan çarşıya değişen yapıları, bir kez daha dönüştürüp AVM haline getirdi. Alışveriş ile beslenme, eğlenme ve sosyalleşmeyi birleştiren bu yapıları halk, çok hızlı benimsedi.
Yalnızca büyük şehirler değil fakat aynı zamanda Anadolu'daki irili ufaklı her yerleşim birimi, kendi AVM'sini odaklayan yeni bir yaşam tarzı oluşturmuş durumda.
Geçen yıl AVM'lere 1.1 milyar ziyaretçi geldi. Gelenler, burada 2 saatten fazla zaman geçirdi. Kış aylarında halka "güvenli, her şey bir arada alışveriş imkânı, eğlence ve sıcak hava" sunan AVM'ler, bir yaşam tarzı abidesi gibi.
Halkın bu tercihi; vazgeçişleri de beraberinde getiriyor doğal olarak. Tarihi çarşıların pabucu çoktan dama atıldı. Bakkallar ve cadde mağazaları, bazı esnaf ve dükkân sahipleri, AVM odaklı yaşam tarzının "etkilediği" kesimleri oluşturuyor.
Çağdaş agoralara yönelik düzenlemeler elbette ki kaçınılmaz...
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun kendi iktidarlarında AVM'leri kısıtlamaya yönelik yasal düzenleme vaadi, halkın bu sosyal olguya gösterdiği refleks ile taban tabana ters düşüyor. Matbaayı; "arzuhalciler ne olacak?" diye engelleyen düşünce, sosyal dönüşümlerin her yeni ürününe direnmek yerine, onu anlamaya gayret etmeli.
AVM, yüz binlerce insana istihdam sağlayan 35 milyar liralık bir endüstri olmanın yanı sıra aynı zamanda halkın yeni sosyalleşme biçimi ise, bunu şehir dışına kovmak, saatlerine kısıtlama getirmek, halka ters düşmek değil de nedir?
