Devlet, kurum ve kurallar bütünüdür. Yetki kullanan en uçtaki memurundan başlar, en üst amirine kadar uzanır. Verilen her karar, birey nezdinde devleti ete kemiğe büründürür. Modern devlet; hukukun genel ilkelerini, yerleşik mevzuatı, uluslar arası taahhütleri hatta teamülleri gözetir. Lakin devlet yönetimini benzersiz kılan yanı, anayasal kurumlar arasındaki uyum ve işbirliğinde gizlidir. Belirleyici gösterge ise "güvendir!" Devlet adına inisiyatif alanların birbirlerinin niyetinden kuşku duymaması esastır. Yeri gelir bir beyan korkuları tetikler, yeri gelir bir telefon zihni duvarları yıkar.

Bugün, sorulması gereken temel soru şu:
"Sivil-asker ilişkileri, devletin anayasal niteliğinin, pratikte olması gerektiği gibi mi işliyor?"
Eldeki veriler, Cumhuriyet'in kuruluş yıllarından itibaren re'sen yetki alanını genişleten "asker-bürokrat" kanadındaki olumlu gelişmelere işaret ediyor. Görüşümüzü doğrulayan ipuçları, özellikle askeri kanadın zirvesinden geliyor. Genelkurmay Başkanı Org. Necdet Özel'e burada ayrı bir parantez açmak gerekiyor.
* Ağustosta, ordunun komuta kademesi emekliye ayrılırken bu hareket tarzını, "demokratik tercih" olarak niteleyen ve kendi yolunu çizen bir isimden söz ediyoruz artık.
* Genelkurmay'ın kurumsal internet sitesindeki sadeleşme ve düne ilişkin hastalıklı hafızanın silinmesi de büyük bir adımdı.
* Medya üzerinden siyasete mesaj veren komutan profili de geride kaldı. Merak uyandıran sorulara, yazılı yanıt gönderen, özenli dil kullanan, günlük polemiğe girmeyen komutanı da ilgiyle izliyoruz.
* TSK'da travma yaratan tutuklu generalleri, siyasetle ve yargıyla inatlaşma pahasına değil silah arkadaşlığı kapsamında, insani ve vicdani duygularla ziyaret eden Paşa tablosuna tanık oluyoruz. Eskiden, "Acaba" dedirten cezaevi ziyaretlerinin, güven ilişkisi sayesinde "makul" bulunduğu bir dönem bu.
Gel gör ki...
Henüz işin başındayız. Ordunun başı, anayasal çerçeveye sadakatini teyit etse de aşağıdan yukarıya zihni dönüşümün tamamlanması da kaçınılmaz. Yoksa değişim, kişilere endeksli kalırsa, yalancı bahara aldanan erik çiçekleri misali kuruyup gider!