Dünyanın en hacimli destanı olarak bilinen Manas Destanı içeriğinde Türk mitololijisi ve kültüründen çok önemli izler taşımaktadır. Üç büyük bölümden oluşan destanın ilk bölümü Kırgız Kahramanı'nın doğumu ile başlamaktadır. Türk tarihi açısında önemli bir yeri olan bu kaynakla ilgili vatandaşlar detayları araştırıyor. Peki, Manas destanı kime ait? Manas destanı nedir? İşte kısaca özeti…
Üzerinde çalışmalar yapılan Manas destanı bilim insanlarına göre; 840 yılı civarında Kırgızlar'ın bozkırlarında devlet kurmaya başladıkları yıllarda ve aynı zamanda Uygur Türkleri ve Çinliler'le yaptıkları savaşlarda oluşmaya başladığı düşünülmektedir. Öte yandan XVI-XVII. yüzyıllarda Kırgızlar ile Kalmuklar'ın veya Budist Kalmuk Moğolları ve Çinliler'in Orta Asya'daki müslüman Türk kavimleriyle yaptıkları savaşlar sırasında zenginleştirilen bu destan 1917 Sovyet devriminden önce Rus çarına ve komünist yönetime karşı övgülerle yeniden oluşmaya başlamıştır. Günümüzde ise bu destana ilişkin yapılan araştırmada içeriğine sonradan giren bu tür ekleme ve methiyeler ayrıştırılarak aslına uygun biçimde yeniden düzenlemeye tabii tutulmuştur.
Eski Kırgızların hayatının anlatıldığı destanda; o zamanlar henüz bir devlet kurma, fethetme ve sömürgecilik gibi ülkülere sahip olmayıp küçük kabileler halinde yaşamayı tercih etmişlerdir. Ancak destana göre; eski Kırgızlar'ın iç ve dış düşmanları, Budist Kalmuk-Moğollar, Çinliler, kısmen de Uygurlar ve Orta Asya'da yaşayan diğer Türk boylarıyla yaptıkları mücadelelerin, derin millet ve vatan sevgisinin önemine işaret edilmektedir. Bu destan asıl olarak eski Kırgız Türklerinin yaşam tarzı, siyasi düşünceleri ve ögelerini oldukça özenli bir dille anlatan ve Türk tarihine ilişkin çok önemli detaylar barındıran kaynaktır.
Öte yandan yine yapılan araştırmalara göre; kişi, kavim, boy, soy, oymak, cemaat adlarıyla çeşitli hayvan adlarını taşıması bakımından da bir onomastik hazinesidir. Destanda yer alan bazı kahramanların hayatı ve özellikleri Oğuz Kağan, Dede Korkut, Köroğlu gibi Türk destanlarındakilerle benzerlik göstermektedir.
Manas Destanı, Kırgızların millî destanı olarak bilinmekle beraber mani dinini yaşayan Karahitaylar ile Müslüman Karahanlılar arasındaki mücadelede Kırgızların durumunu ve Manas adlı kişinin başından geçenleri anlatan destandır öte yandan bu destan Türk tarihi açısından önemli bir kaynaktır. Dönemin siyası düşüncelerinden kültüre kadar birçok detayın günümüze kadar taşınmasını sağlamıştır…
