6 Şubat'ta Kahramanmaraş merkezli 04.17 ile 13.24'te meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler 11 ilde büyük yıkıma ve binlerce can kaybına neden olurken onlarca kültür varlığı ise ya yıkıldı yada hasar aldı.

Malatya'da aralarında kentin sembol yapılarından Yeni caminin de (Teze) bulunduğu 30'a yakın kültür varlığı depremde etkilenirken 5 yapı ise tamamen yıkıldı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca depremde etkilenen Malatya'daki kültür varlıklarının tespiti için görevlendirilen Harput iç kale kazı Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç deprem sonrası Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın hızlıca sahaya inerek depremlerde etkilenen kültür varlıkları için çalışma başlattığını söyledi.

"AMACIMIZ RESTORE EDİLECEK YAPILARIN MEVCUT ESERLERLE AYAĞA KALDIRILMASI"
Aytaç depremlerde etkilenen Malatya'daki kültür varlıklarını belgelemek için çalışma yaptıklarını ifade ederek, "6 Şubat depremleri sonrası Kültür ve Turizm Bakanlığı'mız hemen sahaya inerek çeşitli ekipleri ile kültür varlıklarının tespiti ve durumuna yönelik çalışmalar başlatmıştır. Özellikle bir çok ekip tarafında hızlı bir şekilde mevcut durumlar tespit edilmiştir. Ayrıca bakanlığımız enkaz haline gelmiş kültür varlıkları için ekipler oluşturularak bizleri de sahada görevlendirilmiştir. Harput iç kale kazı ekibi olarak ta Malatya ve Elazığ'daki çok yıpranmış yada yıkılmış yapıları tekrar incelememiz gerekti. Bunlarla ilgili mevcut yapılarda taşına bilir kültür varlıkların kaybolmaması için belgeleme ve ileriye dönük raporlama işlerini hazırlıyoruz. Amacımız ilerde restora edilecek bu tarihi eserlerin hiçbir kaybı olmadan mevcut eserlerle ayağa kaldırılmasıdır. Bunun için Kültür ve Turizm Bakanlığı ilgili birimlerince ileriki aşamalarda mevcut projelerini çizdirerek tekrar bu kültür varlıklarını şehir siluetine ve gelecek nesillere aktarmaya çalışacaktır. Bu anlamada bir çok ekip gibi bizde üzerimize düşeni yapmaya çalışıyoruz" dedi.

"MALATYA'DA 30'A YAKIN KÜLTÜR VARLIĞI DEPREMDE ETKİLENDİ"
Ekip olarak kent genelinde çalışmalar yürüttüklerini aktaran Aytaç, "Malatya'da 30'a yakın kültür varlığı tespit edildi. Bunlarda enkaz haline gelmiş yada içerisinde mimari plastik değerleri kurtarılması gereken 5 tane eser tespit ettik. Bunlarla ilgili Eski Malatya'daki çalışmalarımızı tamamladık bugün ise Yeni (Teze) camide çalışma yapıyoruz . Burada durum tespitlerimiz yaptık. Yarında Doğanşehir'e giderek eserleri tespit etmeye çalışacağız. Bunların bütün bilgilerini taşına bilir olanları Malatya Müzesi'ne naklediyoruz. Diğer üzerinde duran eserleri de ekipler çalışırken elimizdeki raporlarla onlara dikkat ederek tespitlerini yapıp ona göre restorasyon projesi hazırlayacaklar" ifadelerini kullandı.

"YENİ CAMİ DE KULLANILAN HARCININ NİTELİKLİ OLMADIĞI GERÇEĞİ İLE KARŞILAŞTIK"
Yeni caminin bir çok depreme maruz kalmamasına rağmen ayakta kalabildiğini belirten Aytaç, "Yeni cami 1909 depremi öncesinde yarım kalmıştı daha sonra devam etti. Bir çok deprem geçirmesine rağmen günümüzde kadar geldi. 2020 Elazığ depreminde ise kubbesinin bir kısmında çökme olmuş bankalığımızca restorasyonları tamamlandı. Şuan ki yığıntı haline baktığımızda ilk yapıldığı 120 yıl önceki halinde de harcının çok nitelikli olmadığı gerçeği ile karşılaştık. Öngörüm olarak mevcut duvarların sağlam olan kısmına kadar sökülüp sonra sağlam malzeme ve bağlayıcılarla yeniden restore edilebilir bir durumdadır diye düşünüyorum. Çarşının merkezinde olan cami doğal olarak Malatya'nın sembolü durumundadır. Merkezi kubbeli dört eyvanlı şekilde planlanmış 19. yüzyılın ender dini mimari eserlerinden birisidir. Kitabesindeki şiiri ile ünlüdür altı da hala devam su sistemi ile de dikkat çeker. Dolayısıyla 20. yüzyıl başlarındaki dini mimarimizin önemli eserlerinden biri olan Yeni Caminin olabildiğince aslına uygun bir şekilde ibadethane olarak yapılması önem arz ediyor. Buna yönelik Türkiye'nin yeterli bilgi birikimi ve elamanı vardır. Bütçede ayrılacağını düşünüyorum inşallah en yakın zamanda caminin ibadete açıldığını görebileceğiz. Zaman konusu beni aşar ilgili birimler yapıyı muhakkak Malatya'ya tekrar kazandıracaktır" diye konuştu.