NATO neden 4. madde başlığı altında toplanıyor? 4. ve 5. madde ne anlama geliyor? | Video

28.02.2020 | 12:08

Suriye'nin İdlib kentinde rejim güçleri tarafından akşam saatlerinde düzenlenen alçak saldırıda 33 askerimiz şehit oldu. Gelen acı haberin ardından Başkan Erdoğan liderliğinde Külliye'de 6 saatlik Güvenlik Zirvesi yapıldı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu saldırı sonrası NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede Türkiye, NATO'nun 4. maddeden acil olarak toplanması talebinde bulundu. Türkiye'nin talebi doğrultusunda NATO acil olarak bir toplantı yapılması kararını aldı. A Haber canlı yayınına katılan A Haber Ankara Temsilcisi Murat Akgün gelişmeleri değerlendirdi.

VİDEO DEVAM EDİYOR

İşte Akgün'ün açıklamalarından öne çıkanlar

NATO şu aşamada bir şey yapmaya niyetli gözükmüyor. Daha ziyade danışacak, konuşacak. 4. madde ile 5. madde arasındaki fark şu; en kısa şekilde şöyle izah edilebilir; 5. madde bir üye ülkenin topraklarının saldırıya uğraması halinde diğer tüm üye ülkelerin ittifakın tümü saldırıya uğramışçasına yanıt vermesini ön görüyor. Buna karşılık 4. madde ise danışmalarda bulunmasını ön görüyor. Yani yine bir saldırı söz konusu ancak sadece danışma var. Eğer 5. maddeden toplansaydı NATO, çok süratli bir şekilde askeri bir seçenek dahil söz konusu olabilirdi. Ancak şimdi 4. maddeden toplanıldığı için konuşulacak ve bir açıklama yapılacak. NATO'nun Türkiye'nin yanında olduğu ve gelişmeleri endişeyle izlediği tarzında bir açıklama yapılabilir.

ASKERİ DESTEK OLACAK MI?
NATO'nun bu toplantısından Türkiye'nin istediği şekilde askeri destek çıkması mümkün gözükmüyor. Yani NATO Türk topraklarının saldırıya uğraması durumunda ancak 5. maddeyi işletebileceğinin sinyalini veriyor.

NATO'NUN 4'ÜNCÜ MADDESİ NEDİR?
NATO'nun Kuzey Atlantik Anlaşması'nın 4'üncü maddesi uyarınca bir müttefik toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğinin tehdit edildiğini düşündüğünde, tüm müttefiklerle danışma talebinde bulunabiliyor.

Türkiye en son 2015'te 4'üncü maddenin işletilmesini istemiş, bunun ardından NATO Suriye'den kaynaklanan tehditlere karşı Türkiye'ye uyarlanmış güvence tedbirlerini kabul etmişti.

Bu çerçevede erken uyarı ve gözlem uçaklarının (AWACS) bölgede devriye gezmesi, Doğu Akdeniz'deki askeri unsurların artırılması ve istihbarat, keşif ve gözetleme faaliyetelerinin güçlendirilmesi gibi tedbirler öngörülmüştü.

NATO'NUN 5'İNCİ MADDESİ NEDİR?
Bu maddeye göre NATO'ya üye herhangi bir ülkeye saldırı olduğu takdirde, bu saldırı tüm NATO üyesi ülkelere yapılmış sayılıyor.

5'inci madde şöyle: "Taraflar, Kuzey Amerika'da veya Avrupa'da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldın olursa BM Yasası'nın 51. Maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan Taraf ya da Taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldın ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi'ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir."