SİYASİ HARİTA NEDİR?
Türkiye Siyasi Haritası kıta, ülke, il, ilçe, köy gibi unsurların sınırlarını göstermektedir. İllerin gerçek yüzölçümlerinin belli oranda küçültülmesiyle oluşturulan bu harita kuşbakışı düzlem üzerinden çizilmekte olup siyasi mercekli harita olarak da adlandırılır. Türkiye Haritası en genel haliyle ülkemizin sınırlarını, komşu olduğu ülkeleri, il merkezlerini, bölge ve bloklaşmaları, idari sınırları belli eder.
Ova, dağ, plato gibi yeryüzü şekillerini yansıtmayan harita türünde; eğim, yükselti ve bu tür oluşumlar fiziki haritaların özelliğine girmektedir. Türkiye Haritası siyasi haritada yeryüzü şekilleri yansıtılmaz. Örnek verilecek olursa başkentin Ankara olduğunu belirten gösterge harita üzerinde kare içinde siyah yuvarlak işaretle gösterilmektedir. Ülke sınırlarındaki bütün iller, siyasi haritada farklı renk skalalarıyla eşleştirilmiş olmakla birlikte il, ilçe, siyasi sınırlar gibi yerleşim merkezleri belirlenmiştir.
FİZİKİ HARİTA NEDİR?
Harita üzerinde coğrafi yer şeklinin belirlenmesine yarayan harita türlerinden biri fiziki haritadır. Yani, bir bölgede bulunan dağlar, ovalar, göller ya da buna benzer her türlü fiziki değer, fiziki harita kapsamında değerlendirilir. Belli bir düzlem üzerinde ve belirli bir ölçek doğrusunda hazırlanmış şekilde gösterilen haritalardır. Fiziki haritalar eğimleri gösterir. Aynı zamanda eş yükselti, eş derinlik gibi kavramlar da bu harita ile ölçülür.
Anadolu toprakları dağ, ova, plato gibi fiziki unsurlar bakımından çeşitliliğe sahip olduğundan Türkiye Haritası incelemelerinde fiziki harita büyük bir önem teşkil eder. Renklendirme yoluyla yükseltinin tespit edildiği bu harita üzerinde ülkenin tüm coğrafi ve fiziki özellikleri gösterilebilir.
Türkiye Yer Şekilleri Haritası (Kaynak: cografyaharita.com)
FİZİKİ HARİTA ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Fiziki haritalarda yeryüzü şekilleri belirlenir. Yeryüzü şekillerinin yükseklikleri, vadilerin ya da denizlerin derinlikleri ya da ne kadar dik oldukları da fiziki harita ile anlaşılır. Sadece yeryüzü şekiller değil, bu şekillerin yükselti ve derinlik bilgileri de fiziki harita ile ölçülür. Coğrafya alanı ile ilgili kişiler de fiziki haritaları kullanmakta olup; yol yapımı, baraj ya da köprülerin inşa edilmesi gibi hususlar da fiziki harita kapsamına girmektedir.
FİZİKİ HARİTALARDA RENKLERİN ANLAMI
Fiziki haritalarda renklendirme teknikleri kullanılır. Çizilen bölgenin yer şekillerine göre; renk değişimleri bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse; dağların bulunduğu bölgeler kahverengi, deniz seviyesindeki yerler yeşil, denizlerdeki derinlik mavi ve mavinin tonları ile ölçülür. Platolar ise sarı ve tonları olarak ölçülür. Genel olarak; kahverengi, yeşil, sarı renk kullanılırken deniz ve derinliklerde mavi renk tonları kullanılmaktadır.
Türkiye Bitki Örtüsü Haritası (Kaynak: cografyaharita.com)
SİYASİ VE FİZİKİ HARİTA ARASINDAKİ FARKLAR
Siyasi haritalar ülke sınırlarını gösterir. Çizgiler ve renklendirmeler yoluyla ülkelerin, illerin ve daha küçük yerleşim yerlerinin siyasi sınırları gösterilir. Türkiye Siyasi Haritası üzerinde il merkezleri, illerin içinde bulunduğu bölgeler, illerin yüzölçümleri ve birbirine komşulukları gibi bilgilere ulaşılabilir. Fiziki haritada ise ülkenin coğrafi özellikleri, iki il arasındaki rakım farkı, bölgeler arası yükselti farkı, dağların konumu, ova ve düzlüklerin yaygınlığı gibi bilgiler ön plana çıkar. Türkiye Fiziki Haritası aracılığıyla ülkenin, bölgenin ve ilin nüfusu, geçim kaynakları, tarım ve sanayi faaliyetleri hakkında fikir edinmek kolaylaşır. Ancak siyasi harita bu gibi bilgilere ulaşmak için gerekli malzemeyi sağlamaz.
TÜRKİYE'DE KAÇ COĞRAFİ BÖLGE VAR?
Türkiye, Avrupa ve Asya kıtalarında toprağı olan bir ülkedir. Topraklarının %97'si Asya, %3'ü ise Avrupa'da olan ülkemizde 7 coğrafi bölge bulunur. Bu bölgelerin belirlenmesinde doğal, beşeri ve ekonomik faktörler rol oynar. Konum, yer şekilleri, bitki örtüsü, iklim, nüfusun yerleşmesi, bölgenin ekonomik kazanç sağladığı kaynaklar bölgelerin şekillenmesinde incelenen hususlardır. Bu noktalara dikkat edilerek oluşturulan bölgeler ise şunlardır;
- Doğu Anadolu Bölgesi
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi
- Marmara Bölgesi
- Ege Bölgesi
- Karadeniz Bölgesi
- Akdeniz Bölgesi
- İç Anadolu Bölgesi
Türkiye İklim Bölgeleri Haritası (Kaynak: cografyaharita.com)
TÜRKİYE'NİN MATEMATİK KONUMU
Türkiye 36° - 42° Kuzey paralelleri ile 26° - 45° Doğu meridyenlerinde yer alır. Kuzey Yarım Küre'deki orta kuşakta yer alan ülkemiz Kuzey Kutbu ile Ekvator arasında Ekvator'a daha yakın bir konumda bulunur. Ülkemizin karadan ve denizden komşuları Bulgaristan, Yunanistan, Suriye, İran, Irak, Nahçıvan, Ermenistan, Gürcistan'dır.