Yıl 1881... Trakya'nın batısındaki Selanik'te Mustafa Kemal'in dünyaya gözlerini açtığı günlerde, Edirne'de de Yusuf Kenan doğuyor. İkisi de doğduktan sonra babalarını kaybediyor ve yetim büyüyorlar ve ikisi de vatanlarına hizmet etmek için asker olmayı seçiyor. İki yetimin yolları ilk defa İstanbul'da Harbiye'de kesişiyor. Dönem arkadaşı oluyorlar orada. Aynı yıl, 1902'de buradan mezun olup cepheden cepheye mekik dokuyarak geçiyor ikisinin de hayatı. İkilinin yolu 1915'te Çanakkale Cephesi'nde bir kez daha kesişiyor. Yarbay Mustafa Kemal 19. Tümen komutanı olarak cepheye geliyor. Yusuf Kenan ise yüzbaşı rütbesiyle 9. Tümen'e bağlı 26. Alay'ın 2. Tabur 7. Bölük komutanı olarak görevlendiriliyor.
O günlerde Trakyalı iki yetimin savaşın kaderini değiştireceğini kimse bilmiyor. Çanakkale Boğazı'nı donanmalarıyla kısa sürede geçeceğini düşünen İtilaf Kuvvetleri, 18 Mart'ta büyük bir yenilgiye uğrayınca bu işin kolay olmadığını anlıyor. Çıkarma yaparak Çanakkale'yi geçmek için plan yapıyorlar. Ve 25 Nisan'da beklenen çıkarma başlıyor. Yarbay Mustafa Kemal çıkarmanın başladığını haber alır almaz Arıburnu'nda düşmanı durduruyor. Yüzbaşı Yusuf Kenan ise Seddülbahir'e kuvvetleriyle desteğe giderken İkiz Koyu'na yapılan çıkarmayı görüyor ve bu koya çıkan düşmana müdahale ediyor. Bu müdahalesiyle Seddülbahir Cephesi'nin çökmesi engelliyor. Fakat o gün orada bir top mermisiyle şehit oluyor.
Savaşın seyrini değiştiren bu iki askerin yolları geçen hafta 106 yıl sonra bir kez daha kesişti Sancaktepe'de. Bir mezarı dahi olmayan Yüzbaşı Yusuf Kenan'ın ismi İstanbul Valiliği tarafından yeniden yapılan mesleki ve teknik anadolu lisesine verildi. Törende Mustafa Kemal Atatürk ile Yüzbaşı Yusuf Kenan'ın fotoğrafları yan yanaydı.
Yüzbaşı Yusuf Kenan'ın hikayesini 2010'larda eşine yazdığı mektupların ortaya çıkmasıyla öğrenmiştik. Çanakkale'de nasıl bir destan yazdığını, ise Mesut Gengeç'in yönettiği Bir Gelibolu Kahramanı: Yusuf Kenan belgeselinden.
Şehit Yüzbaşı Yusuf Kenan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi'nin açılışına katılanlardan biri de Çanakkale kahramanının torunu Hüsnü Uras'tı. Ve dedesinin adının verildiği okulda Uras ile konuştuk.
- Mustafa Kemal ile Yusuf Kenan'ın yolları 106 yıl sonra Sancaktepe'deki okul açılışında kesişti. Ne hissettiniz?
- Çarpıcı bir buluşmaydı. Açıkçası çok büyük gurur duydum.
-Yüzbaşı Yusuf Kenan'ın maalesef bir mezarı yok. Ama adına bir okul var.
- Benim ve ailem için ziyadesiyle memnun olduğumuz bir durum. Bu konuda emeği geçen herkese teşekkür ederim.
Dedemin mezarının olmaması bir üzüntü nedeniydi ailede. Ama artık kalıcı bir esere, üstelik bir eğitim kurumuna adının verilmesini çok önemsiyoruz.
- Dedenizin eşi Zehra Hanım öğretmenmiş. Keza anneniz ile teyzeniz de...
- Eğitimci bir aileyiz biz. Evet Zehra Hanım, annem ve teyzem öğrenmen olarak binlerce öğrenci yetiştirdiler. Ve dedemin isminin de bir eğitim kurumuna verilmesi son derece gurur verici bir olay.
- Yıllarca muhafaza edilen mektupların içeriğini siz nasıl öğrendiniz?
- Zehra Hanım'ı tanıma şansım oldu.
Çok küçüktüm, sadece dedemizin Çanakkale'de şehit olduğun biliyordum. Mektuplar annemden ablama geçince aslında asıl süreç başladı. Ablam vefat etti ama bu konunun bu günlere gelmesinde onun büyük hizmeti oldu. 2014'te Bahçeşehir Üniversitesi'nden Fikret Yılmaz'a verildi mektuplar. Fikret Hoca mektupları Türkçeleştirdi.
Böylece bilmediğimiz pek çok gerçeği öğrendik ailecek.
- Yüzbaşı Yusuf Kenan verdiği bir kararla savaşın seyrini değiştirmiş. Bu gerçek nasıl ortaya çıktı?
- Mektuplar Türkçeleştirilip kitap haline getirilirken askeri tarihçilerle de görüşüldü. Bu çalışmalar sonucunda dedemin kahramanlığı anlaşıldı. Bunu öğrenmek çok büyük bir gururdu bizim için.
Çanakkale Madalyası verilmesi gerekiyor
- Geçen hafta dedesi Çanakkale'de şehit düşen Erdal Kabatepe, Çanakkale şehitlerinin torunları olarak Çanakkale Madalyası istediklerini açıkladı gazetemize. Siz ne düşünüyorsunuz bu konuda?
- Erdal Bey'in dillendirdiği konu çok önemli ve son derece doğru bir istek. Çanakkale Madalyası'nın kesinlikle verilmesi gerekiyor. Bir an evvel ne yapılması gerekiyorsa, her kesimin bu konuda üzerine düşeni yapması gerekiyor diye düşünüyorum.
Seddülbahir Cephesi'nin çökmesini engelledi
Yusuf Kenan, Kara Savaşları'nın başladığı 25 Nisan gecesi tarih sahnesine çıkıyor. İtilaf Kuvvetleri ana çıkarmayı Çanakkale'nin en güney ucundaki Seddülbahir ve Batı'sındaki Arıburnu'na yapıyor. Amaç, buralardan karaya çıkan birliklerin birleşmesi ve Kilitbahir platosunun ele geçirilmesi böylece Gelibolu Yarımadası'nın kontrolünün sağlanması. Bu ana çıkarma noktalarından karaya ayak basan askerleri desteklemek için de İkiz Koyu gibi birkaç noktaya daha asker çıkarması yapılıyor ve bundan Osmanlı komuta kademesinin haberi yok.
Çıkarma başlayınca Arıburnu'ndaki düşman askerlerini, inisiyatif kullanarak harekete geçen 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal ve askerleri karşılıyor. Gazi'nin Arıburnu'ndaki hamlesiyle savaşın seyri değişiyor.
Yusuf Kenan'ın başarısı ise Seddülbahir Cephesi'yle ilgili. Çanakkale'de Seddülbahir'e yapılan çıkarmaya, yaklaşık 3 bin kişiden oluşan bir alay direniyor. Seddülbahir'deki en yoğun çatışmalar Ertuğrul ve Tekke koylarında yaşanıyor. Sabaha doğru Yüzbaşı Yusuf Kenan'a bölüğü ile birlikte Tekke Koyu'na desteğe gitmesi emrediliyor. 250 kişilik bölüğüyle desteğe giderken yolda kimsenin çıkarma yapıldığını fark etmediği İkiz Koyu'na çıkmış, yaklaşık 2 bin 500 kişilik düşman askerlerini görüyor. Tekke Koyu'na gitmek yerine İkiz Koyu'na çıkan düşmanı durdurup püskürtüyor. Askeri tarihçiler Yüzbaşı Yusuf Kenan'ın kendi inisiyatifiyle verdiği bu kararın savaşın seyrinde önemli değişiklik yaptığını belirtiyor. Çünkü bu 2 bin 500 kişilik düşman birliği aslında Tekke ve Ertuğrul koylarındaki Türk askerlerinin arkasından yaklaşmayı, onları yok etmeyi amaçlıyor. Yusuf Kenan bu planı bozuyor ve Seddülbahir savunmasının çökmesini engelliyor. Yusuf Kenan o gün oradaki askerleriyle birlikte İkiz Koyu'ndaki düşmanı durdurmayı başarsa da İngiliz gemilerinden yakın mesafeden yapılan top ateşi sonucu 34 yaşında şehit düşüyor.
Mezar taşı yoktu ama adı okulda yaşayacak
Deprem tehlikesi nedeniyle yıkılıp yeniden yapılan İstanbul'daki okullar biri Şehit Yüzbaşı Yusuf Kenan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. Peki bu okula nasıl Yüzbaşı Yusuf Kenan'ın ismi verildi? İstanbul Valisi Ali Yerlikaya'nın, iletişim stratejileri çalışmalarını yürüten İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi'nin 2017-2020 yıllarında dekanlığın yapan Prof. Dr. Ergun Yolcu ve ekibiyle yaptığı toplantıda ilk fikir ortaya çıkıyor. Vali Yerlikaya, geçen hafta SABAH Pazar'da çıkan 'Çanakkale kahramanlarının torunları dedelerinin onurunu göğüslerinde taşımak istiyor' başlıklı haberimizi de okuyunca kararını veriyor.
Ali Yerlikaya SABAH Pazar'a yaptığı açıklamada "18 Mart Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü, içinde hem gururu, hem vefayı, hem de vatan için canlarını feda eden kahramanlarımızın 'bizleri hatırlayın' duasını barındırıyor. Biz de İstanbul Valiliği olarak bu önemli günde neler yapabileceğimizle ilgili toplantı yaparken, 7. Bölük Komutanı Yüzbaşı Yusuf Kenan'ın hepimizi duygulandıran hikayesiyle tanıştık. Geçen hafta da SABAH Pazar'da Çanakkale Savaşı'nın gizli kahramanlarının anlatıldığı bir haber vardı. O haber de Yüzbaşı Yusuf Kenan'ın adı geçiyordu.
Cumhuriyetimizin banisi Gazi Mustafa Kemal Atatürk'le dönem arkadaşı olan Yüzbaşı Yusuf Kenan, Çanakkale Kara Muharebeleri'nin başladığı 25 Nisan günü, 250 Mehmetçiğiyle, İkiz Koyu'na çıkan 2500 kişilik düşmanı durdurmuştu. Harp tarihçileri, Yusuf Kenan'ın aldığı inisiyatifle Çanakkale Savaşı'nın gidişatını değiştirdiğini belirtiyordu.
Yüzbaşı Yusuf Kenan şehit düştüğünde henüz 34 yaşındaydı. Geride eşi Zehra Hanım'la, üç yaşındaki Rüçhan'ı ve altı aylık bebeği Müjgan'ını bırakmıştı. Binlerce Yusuf Kenan gibi. Eşine gönderdiği duygu yüklü asırlık mektupları yürekleri dağlıyordu. Ama beni en çok etkileyen binlerce şehidimiz gibi başında bir mezar taşı bile olmayışıydı.
Bu nedenle, Sancaktepe'de yapımı yeni tamamlanan, mesleki ve teknik anadolu lisemizin adı istedik ki; Yüzbaşı Yusuf Kenan'ın adıyla şereflensin" dedi.
