Yaz aylarında çocukların enerjilerini atabilmesi için oynayacakları oyunlarda anne-babalara birçok görev düşüyor. Öncelikle unutulmuş oyunlarımızdan körebe, saklambaç ve yakartop gibi birçok oyunu onlara öğretip onların ilk oyun arkadaşı olarak işe başlayabilirsiniz. Psikolog Zeynep Yeşilkaya'nın bu konudaki önerileri bir göz atmaya ne dersiniz?
Oyunların çocuğun yaşamında yeri büyük
Oyunların, çocukların gelişiminde önemli etkisi vardır. Öncelik etkisi, insanlarla ve çocuklarla sevgi, saygı ve paylaşım içerisinde sosyalleşmelerine fırsat vermesidir. İrade yeteneğini geliştirebilmesi bir diğer etki alanıdır. Çocuk, oyun oynamaya kendi iradesiyle karar verir, kendi iradesiyle sonlandırır. İç sisteminde; kurallara uyma, kural koyma mekanizmasını geliştirir. Her oyunun kendine özgü kuralları vardır ve çocuk bu kurallara uyma dahilinde düşüncelerini ve duygularını dile getirebilir. Oyun kurallarına uyum sağlamakla birlikte çocuk, toplum ve ahlak kurallarını içselleştirip bu kurallara uyum sağlamayı öğrenebilir. Oyun içerisinde kendi düşüncelerini ve duygularını, diğerlerini kırmadan, incitmeden ifade edebilip, yine aynı şekilde ilerleyen yaşlarında da düşüncelerini ve duygularını başkalarını incitmeden ifade edebilmeyi, gerektiğinde liderlik yapabilecek beceriyi kazanmasını sağlar. Çocukların, ani kararlar vermelerini gerektirecek bazı oyunlar mevcuttur. Çocuk büyüdüğünde de bu kararları vererek, hangi durumda nasıl kararlar vermesi gerektiğini, hangi yerde nasıl davranması gerektiğini kavrar.
Oyun sayesinde, çeşitli rollere girebilir. Oyunda edindikleri rollerde taklit yeteneklerini geliştirebilirler. Oyunla birlikte var olan enerjilerini atabilirler. Oyun içerisinde aldıkları rollerle hem cinsleri ve karşı cinsle ilişki kurabilir bu ilişkiyi sürdürme yeteneğini elde edebilirler. Oyun sayesinde, hayal ve gerçeklik arasındaki ayrımı yapabilmeyi öğrenirler. Hayal dünyaları çok geniştir ve bunu hayata taşıyabilecekleri en büyük alan oyundur. Kişilik gelişimleri için önemlidir. Öfke, gerginlik ve benzeri olumsuz duygularını boşaltmalarına ve gevşemelerine yardımcı olur. Bu olumsuz duygularının ortaya çıkarttığı saldırganlık dürtülerini oyun sırasında atabilirler. Topluluk karşısında sıkılmadan, düzgün, etkileyici, ses tonunu vurgulayarak konuşma becerisi kazanır. Başkalarını dinleme ve başkalarını anlama, algılama yetisi gelişir. Oyunun en önemli etkilerinden bir diğeri ise fiziksel gelişimlerine sağladığı katkıdır. Vücudun güç kontrolünü sağlar, hareket esnekliği kazanabilmesine yardımcı olur. Motor becerileri gelişiminde en önemli yere sahiptir. Vücudun orantılı gelişmesinde kazanım oldukça fazladır.
Yaz aylarında dikkatli olun!
Yaz aylarında okulların tatili ile birlikte çocukların etkinlik alanları sınırlanır. Çocukların bilgisayar ve televizyon karşısından ayrılmamasından şikayet eden anne ve babaların sorumlulukları daha da artar. Ailelerin çocukla birlikte kaliteli zaman geçirmesi, hem anne baba hem de çocuklar için büyük kazançlar sağlar. Geçirilen zamanın süresinden ya da aynı ortamda olmaktan ziyade uygulanan etkinliklerin ona uygun olup olmadığı önemlidir. Çocuğun keşfedilecek birçok yönünü ortaya çıkartacağınız oyunlar tercih edin. Bu uygulamalarla sadece çocuğunuzu değil, kendinizin de keşfedebilme şansı tanıyacaksınız. Onunla benzer ve farklı yönlerinizi görme fırsatı oluşacaktır.
Yazın oynanabilecek oyunlar
Yazın çocuğunuzla birlikte evde oynayabileceğiniz oyunlardan başlıcaları; evdeki artık materyallerle çalışma, birlikte öykü yazma (tiyatro senaryoları, şiir, tekerleme, bilmece), öykü tamamlama, öykü kitapları oluşturma, evin duvarlarına ya da odasının duvarlarına kağıtlar yapıştırıp üstünü her gün farklı bir hikaye oluşturarak boyamasını isteme, birlikte hamur işleri, kek, pasta yapma, sorumluluk duygusu için eşyalarını ve oyuncaklarını tamir etme, onarma, yıkama, saksıya çiçek dikme (besleme, büyütme), motor becerilerini geliştirebilmek için, maket gemi, uçak gibi el işi faaliyetleri yapma, özel günler için kartlar hazırlamadır. Günümüz teknoloji çağı, çocukların bütün kışı ev içerisinde bilgisayar ve televizyon başında geçirilen vakitten arındırabilmek için, yaz aylarıyla birlikte bahçelere akın etmelerini isteyebiliriz. Bu çağın pek tercih etmediği fakat yazın oynayabilecekleri güzel oyunlar; körebe, istop, saklambaç, yakar top gibi oyunlarla vakit geçirmelerini sağlama, birlikte tiyatro, sinema ve spor etkinliklerine katılma, şehrin sahip olduğu tarihi yerlere gezinti yapma, o yerler ile ilgili bilgi sahibi olma ve gezi panosu oluşturma, bahçede sebze, meyve ve çiçek yetiştirme, bahçedeki kuşlar ve diğer uygulayabileceği hayvanlar için yuva, yemlik hazırlama gibi faaliyetler yapılabilir.
Tatildeyseniz…
Yaz tatili denildiğinde çocukların aklına ilk eğlence kaynağı olarak kum ve deniz gelir. Çocuğun suyla vakit geçirmesi, oynaması sakinleşmesini sağlar, rahatlamasına yardımcı olur, kas becerilerinin ve konsantrasyonun gelişimine destek olur, dikkat eksikliği olduğundan şüphelenilen veya tanı alan çocuklara en büyük yardımı sağlar. Çocuğun kumla vakit geçirmesi küçük yaşlardan itibaren motor ve zihinsel gelişimi için önemlidir. Kas becerilerinin gelişimine destek olur. Kova, kürek, şekil için malzemeler motor becerileri ve sosyal paylaşım imkân sağlaması amaçlı gelişimine büyük destek sağlar. Kum ile yapılan şekiller sayesinde zihinlerindeki hayali öğeleri figürlere dönüştürüp yaratıcılıklarını geliştirirler.
Hazırlayan: Işıl Evrim AKGÜN
