Yanaklarda kızarmayla başlıyor…
Bebeklerde egzama, yanaklarda kızarıklıklarla kendini gösterir. Anne-babalar bu kızarıklıkların genellikle öpmeyle olduğunu düşünür, oysa yanılırlar. Kızarıklıklar bazen azalır bazen de belirginleşir. Aslında alerjik hassasiyetin başladığının ilk belirtisidir. Bebeğin büyümesiyle boyun altlarında, kol ve bacakların dış yüzeylerinde kızarıklıklar oluşmaya başlar. Daha da büyümeye başlayınca artık kızarıklıklar eklem yerlerinde de görülebilir. Bebeğin cildi kurudur. Kaşıntı onu huzursuz eder.
Nedenleri
Egzamanın başlangıcında, kızarıklıklarla birlikte cildin yapısında bulunan yağ miktarında ve içeriğinde değişme olur. Cildin yapısındaki bu değişme sonucunda deriden yoğun su kaybedilir. Su kaybı da dirençli kaşıntıya neden olur. Cildin yapısının bozulmasıyla, alerjik gıdalar veya çeşitli kimyasal maddeler cilde daha fazla zarar vererek, iltihaplı hücrelerin cilt bölgesine toplanmasına neden olur. Bu olaylar sonucunda da egzamanın belirtileri ortaya çıkar.
Belirtileri
Egzama açısından en yüksek risk; ailede, özellikle de annede alerjik hastalık öyküsü varlığıdır. Hastalığın ortaya çıkması ve alevlenmesindeki en önemli faktör ise cilt kuruluğudur. Çocukların derilerindeki yağ ve ter bezi fonksiyonları ergenlik dönemine kadar yetersiz olduğundan; cildin nemlendirilmesi, özellikle de egzaması olan çocuklarda büyük önem taşır. Yüzde yanaklarda başlayıp, eklem içlerinde, kulak arkasında ve gövdede ortaya çıkabilen kaşıntılı; kuru, kırmızı ve yer yer ince kabuklanmaların olduğu lezyonlar tipik şikayetlerdir. Çocuk gece uykusunda bile kaşınabilir. Bu nedenle uykusu bozulan ve gün içinde huzursuz olan çocukların gelişimleri olumsuz etkilenebilir.
Teşhisi
Çocukluk çağı egzaması olanların tipik özelliklerinden biri, beyaz tenli olmalarıdır. Hastalığın teşhisi cilt hastalıkları uzmanı tarafından klinik bulgularla kolaylıkla konulabilir. Alerjik bünyeyi destekleyen birtakım kriterler ve laboratuvar testleri tanıya yardımcı olur. Halk arasında hastalığın karaciğerden geldiği ve bulaşıcı olduğu gibi inanışlar oldukça yaygın olmakla beraber, kesinlikle doğru değildir.
Cilt temizliği ve banyo
Cildin temizliği ve bakımı çok önemlidir. Çünkü egzamalı çocukların cildi kurudur ve bariyeri bozuktur. Haftada 2-3 kez banyo yaptırılması, cilde zarar vermeyen sabun ve şampuanların kullanılması gerekir. Banyodan çıktıktan sonra cildin su kaybını önlemek için banyo yağları kullanılmalıdır. Banyo yağları küvetin içine veya durulama suyuna konularak uygulanabilir. Kurulama, havluyla nazikçe ve tamponlanarak yapılmalıdır.
Tedavisi
Tedavide alerjenlerden ve kimyasallardan korunmak, nemlendiriciler ve cilde uygulanan tedaviler yer alır. Egzamalı çocukların ev tozlarına karşı da alerjilerinin olduğu çok sık görülür. Bu nedenle çocuğun yattığı oda sık sık havalandırılmalı, odasında ve hatta mümkünse evin her yerinde tüysüz ve alerji yapmayan halılar kullanılmalıdır. Ayrıca toz tuttuğu için peluş oyuncaklar ve yün battaniyeler kullanılmamalıdır. Doktor tarafından egzama teşhisi konduktan sonra, sorunun şiddetine ve şikayetlere göre ilaç tedavisi gerekebilir. Bunlar:
Kortizonlu merhemler: Kaşıntılı cilt lezyonları için kullanılır. Banyodan hemen sonra, ilk 5 dakika içinde uygulanmalıdır. Günde 3 kez sürülebilir.
Pimekrolimus merhem: Kortizonlu merhemlerden daha az etkilidir. Fakat zararlı etkisi daha azdır, ancak 2 yaş altı çocukların kullanması sakıncalıdır.
Kaşıntı azaltıcı ilaçlar: Kortizonlu merhemler kaşıntıya faydalıdır. Bunun yanı sıra antihistaminik ilaçlar da kullanılabilir.
Öneriler
Egzamalı çocuklar yünlü ve sıkı kıyafetler giymemelidirler. Pamuklu giysiler uygundur. İpek giysiler de ciddi egzama sorunu olan çocuklar için önerilebilir. Bu giysiler ciltten su kaybını azaltır. Daha az tahriş eder. Cilde mikrop yerleşmesini azaltır.
Kuru ciltli bebeklere kokusuz ve hassas cilde uygun nemlendirici sürülmelidir.
Cildi kurutmayan ve tahriş etmeyen sabunlar kullanılmalıdır.
Kaşıntıyı kontrol etmek çok önemlidir. Bu nedenle tırnakların kısa kesilmesi ve uyurken bebeklere pamuklu eldiven giydirilmesi gibi önlemler alınabilir.
Ciltten alerji testi ile, alerji yapan gıda bulunmalıdır. Egzamalı çocukların yüzde 70'inde gıda alerjisi vardır. Altta yatan alerji bulunup, çocuğun o alerjenden uzak kalması sağlanmalıdır. Bu çocukların çoğunda süt, yumurta ve çikolata alerjisi görülür. Ancak bilinmelidir ki, gıdanın diyetten çıkarılması hastalık bulgularını azaltmakla beraber tamamen geçirmeyecektir; çünkü çocukluk çağı egzaması temelde bir besin alerjisi değildir.
Annenin tükettiği gıdalar anne sütüyle bebeğe geçebilir. Anne sütüyle beslenen bebeklerin anneleri, bebeğin alerjik tepki verdiği gıdayı tüketmemelidir.
Peş peşe hapşırma, burun kaşınması, nezle, öksürük, hırıltı ve nefes sıkışması gibi belirtiler olursa, çocuk mutlaka alerjik nezle ve astım yönünden incelenmelidir. Çünkü egzamalı çocuklarda astım ve alerjik nezle riski yüksektir.
Hazırlayan: Başak DOĞRU
